Autismforum



Yüklə 29,44 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix06.03.2017
ölçüsü29,44 Kb.
#10346

AUTISMFORUM 

Handikapp & Habilitering, Box 17519, 118 91 Stockholm 

08-690 60 52, www.autismforum.se, autismforum@sll.se

Zander, E. Autizm hastalığın başlangıcı  

1/4

1/9 2004  



Autizm hastalığın başlangıcı

Orijinal isim : Introduktion om autism



 

Eric Zander 

Çeviri: Hüznü Paulus, 2005

Autizm, karşılıklı sosyal uyum, iletişim ve davranış ile düşünce yeteneği gibi gelişmenin bir 

çok safhalarında ciddi, ve temelden kısıtlanmış durumlarda hissedilmekte. Autism teşhisi 

konulabilmesi için, biri üç yaşına gelmeden önce yukarıda belirtilen tüm belirtiler onda 

göstermesi gerekmekte. Eğer ki annen ve babalar, çocuklarında bebeklik döneminde dahi 

normal olmayan bir durum hissediyorlarsa, autizm teşhisi on sekiz  ay öncesi farkedilmesi 

zor oluyor. Bu da, sağlıklı bir şekilde autzim teşhisi konulabilmesi için, gelişmişlik açısından 

çocuğun davranış biçimi bu yaşa kadar belirleyici olamiyor.

Autizm hastalığı taşıyan çocukların çoğunluğu da ruhsal gelişimi geri kalmıştır fakat bazıları 

normal akıllıdır. Bunların çoğunun sara nöbeti (epilepsi), görme ve duyma özürlülerdir. 

Autizm benzeri olup Aspergers sendromu olanlar ise narmal akıllı kişilerdir. 

İsveç’te en azından her bin çucuktan 1-2 tanesi autizm taşımakta, bu da her yıl İsveç’te 

yüzlerce çocuk autizim hastalığı ile dünyaya geldiğini göstermekte. Eğer autizm ve autizme 

benzer tüm vakaları hesaplarsak, İsveç’teki her bin çocuktan 6’sı bu hastalığa yakalanmış de-

mektir. Bu rakamlar dünyanın diğer ülkeleri için de geçerlidir. Autizme yakalanan erkeklerin 

oranı kızlarınkinden daha fazla.



Autizm neden kaynaklanmakta?

Autizm bir davranış şekli olup, temelde belirli veya belirsiz bazı biyolojik beyin fonksiyonu 

bozukluğundan kaynaklanmakta ve beynin bilgi alış-veriş gelişmişliğini engelemekte.  

Bir çok hallerde genetik bir unsur taşımakta. Bilgi edinmenin değişik yöntemi de, örneğin 

bilgi alması, bu bilgiyi kullanması, yeni şeylerin öğrenmesi ve amaca uygun bir şekilde 

kullanması gibi hallerde davranış sapmaları gibi durumlar ortaya çıkmakta.



Autizm nasıl hissediliyor?

Toplumsal uyum

Autizmde en fazla göze çarpan zorluklardan biri de karşılıklı toplumsal uyumdur. Daha 

küçük yaştan beri çocuk çevresine göz atmada, yüz ifadesinde el, kol ya da baş hareketinde, 

değişik ses tonu ve benzeri temaslarda zorluk çekmekte. Autizm taşıyan bir çok çocuk, 

toplumsal ya da duygusallık göstermemekte ve karşılıklı sevgi konularında anne/babaları 

ile teselli olmamakta. Autizm taşıyan çocuklar genellikle yaşıtlarına ilgi göstermemekte ve 

gösterdikleri durumlarda da bu arkadaşlığı korumada hep zorluk çekmekteler.



AUTISMFORUM 

Handikapp & Habilitering, Box 17519, 118 91 Stockholm 

08-690 60 52, www.autismforum.se, autismforum@sll.se

Zander, E. Autizm hastalığın başlangıcı  

2/4

İletişim


Autizm taşıyan kişiler  ya gecikmeli oluyor ya da konuşma gelişimi o kadar az oluyor ki; 

konuşma dışındaki diğer yöntemlerle iletişimde gereken bir şekilde tatmin edemiyorlar. 

Autizm taşıyan çocukarın hemen yarısı konuşmaya başlayamiyorlar. Bunu yapabilenlerin 

arasındaki çeşitleme çok fazladır. Bazıları sadece birkaç kelime kullanabiliyor. Diğerleri 

ise bir çok sözcük kullanmakta ve düzgün konuşur, fakat hazır terimleri hep tekrarlarlar ya 

da başkalarının kullandığını kullanırlar. Küçük bir grup da güzel ve gelişmiş doğal bir dil 

kullanmakta. Hepsinin de ortak bir yanı ise, bir diyaloğu başlatabilmeleri ve bu diyaloğu ko-

ruyabilmeleri ve aynı zamanda dil anlayışında yetersiz kalmalarıdır. Özellikle de dilin derin 

cümlelerinde zorluk çekmekteler. Büyük kelime hazinesi olan ve doğal  

konuşan kişilerin yanında bile heceleme konuşması yaygındır. 

Davranış

Autizm taşıyan çocuklar genelde sınırlı bir davranış hazinesi vardır. Bu da ilgi duydukları ve 

alışkanlık hale getirdikleri tek yönlü değişik etkinliklerde bile hissediliyor. Buna bir örnek 

olarak; bir oyuncak arabanın tekerliğini döndürmek ya da tüm oyuncakları tekrar tekrar arka 

arkaya sıralamak ve bunu yaparken de kendiliğinden oynama alışkanlıkları da yoktur. Bazı 

durumlarda bir çok şeyi haledebiliyor hatta aynı şekilde tekrar yapılması gereken çok karışık 

durumlarda işin üstesinden gelebiliyorlar.  

Bu gibi rütin ve gelenekten en ufak bir sapma bazen öfkeden küpürme, umutsuzluk ve öfke 

yaratır. Autizm hastalığı taşıyan kişiler, bir şekilde düzenlenmiş ya da yerleşmiş eşyaların 

başka bir şekle dönüştürülmesi durumlarda bile bazen zorluk çekmekte. Özellikle de çok 

zekalı çocuklar biraz ilerki yaşta ve değişik periodlarda, kendilerini özel durumlara kon-

santre edebiliyorlar. Örneğin zaman tarifeleri, başkalarının doğum günleri, İsveç’in tüm 

belediyelerin nüfusu vb. konular gibi. Özellikle de autizm taşıyan çocuklar sürekli elleri ile 

işaret vermekte, ayaklarıyla ön ve arkaya gitmekte ve ayak parmakları üzerine yürümekteler.

Yukarıda belirtilen üç davranışların temel teşhis alanı dışında autizmde diğer belirtiler mev-

cuttur. Örneğin; yüksek ya da düşük ölçüde hassas bazı sesler, dokunma, koku ve benzeri, 

çok hareketlilik durumlarda, uyku ve yamek sorunu vb. diğer durumlarda. Bunlardan hiç biri 

autizm teşhisi için zorunlu değildir.  

Büyük çeşitlemeler

Autizm ile ilişkisi hastalığı taşıyan kişiler bir çok durumda değişik bir şekilde davranmakta 

fakat asıl autizmin etkisi genelde tehlikeli olmakta. Örneğin autizmin derecesi zor veya kolay 

bir şekilde değişebiliyor, bu da zeka ve yeteneğin derecesine bağlıdır. Bu aynı zamanda derin 

ya da zor gelişme engelliğinden taa normal bir duruma kadar olabiliyor. Diğer bir yandan da 

autizm taşıyan kişiler diğer başka bir durumda olabiliyor. Örneğin bunlar genetik sendromu, 

sara (epilepsi), bunalım (depresyon) ya da dikkat çekme hastalığı veya aşırı bir şekilde faal 


AUTISMFORUM 

Handikapp & Habilitering, Box 17519, 118 91 Stockholm 

08-690 60 52, www.autismforum.se, autismforum@sll.se

Zander, E. Autizm hastalığın başlangıcı  

3/4

olma durumu bunlardan bazılarıdır. Bazı hallerde birisi ağır bir derecede autizm taşıyıp,  



bir çok alanda özürlü olmakla beraber, orta ya da yüksek derecede sara (epilepsi) hastalığı 

gelişme kısıtlığı yüksek bir derecede özürlü olabiliyor ya da hafif bir autizm taşıyıp yüksek bir

zeka ve yeteneğe sahip olabiliyor. 

Autizmdeki davranış tarzındaki zorluk dercesindeki çeşitlemeler çok farlıdır, bu da o bireyin 

kişiliğine, yaşına ve gelişmişlik derecesine bağlıdır.

Neler yapılabilir?

Autizm ömür boyu bir fonksiyon engel özelliği taşıyor. Bugün bu hastalığı yok etmek ya 

da onu tedavi etme imkanı bulunmuyor. Buna karşılık autizm taşıyan bir çok çocuk daha 

erken, iyi planlanmış ve özel eğitimcilerin (pedagoji) yardımıyla elverişli bir çevrede 

geliştirilebiliyor. Burada önemli hedeflerden biri de çocuklara yardım etmek ve onlarda

işleyen bir iletişim sağlamaktır. Yapılan bu pedagojik yatırımlar eğitime dayalı yapılmalı ve 

autizm taşıyan çocuklara özel bir şekilde uygulanmalı. Değişik TBA – stratejileri (Davranış 

analizin kullanılması buna da isveççede KBT – Koknitiv davranış terapisi denilmekte) ve TE-

ACCH-programın yapısal pedagojisi autizm hastalığı olan kişiler için özel ve uygun bir eğitim 

stratejisidir.

Erken buluş, araştırma ve teşhis ilk basamaktır. Düzenli bilgiler ve anne-baba ile diğer ilgili 

kişilerin eğitimi ise diğer bir basamaktır. Bu da uygun ve iyi planlanmış hızlı destek ön-

lemleri sayesinde çocuğa ileriki yaşta yardımcı olabiliyor. Çocuk için uygun bir anaokul ve 

okul başlangıcı gibi bir koşul önemli olduğu kadar, yetişkin birisi için de uygun bir yaşama 

yeri (ev), ve uygun bir günlük etkinlik önemlidir. Gençler ve yetişkinler, bağımsızlıklarını elde 

edebilmeleri ve sorumluluğu paylaşabilmeleri için, eğitimci (pedagojik) yardıma ihtiyaçları 

olabilir. Yüksek düzeyde çalışabilen kişiler, eğitimlerini planlayabilmeleri ve kendilerine uygun 

günlük etkinliklerini bir düzene sokabilmeler için çeşitli yardımlara ihtiyaçları olabiliyor. 

Yetişkin olarak, autizm hastalığı taşıyan kişilerin çoğu ömür boyu büyük bir yardım ve 

desteğe ihtiyaçları vardır. Bazıları ise nispeten bağımsız bir şekilde kendilerini kurtarabili-

yor.

Autizm çeşidi neleri içermekte?

Autizm çeşidi, benzer belirti taşıyan bir çok sayıdaki teşhislerin ortak bir ismidir.



Autistik sendromu autizm çeşidindeki toplam sendromudur. Bu da gennelikle autizm 

olarak adlandırılmakta. Autizm hastalığı taşıyanların çoğu genellikle gelişme özürlülerdir. 

Fakat bazen de normal zekalılar da autizm hastalığı taşıyabilirler. Genellikle buna yüksek 

derecede işleyen autizm ya da başka bir şekilde yüksek derecede işleyen birinde autizm de-

nilmekte.

Asperger sendromu normal ya da zekalı kişilerin sahip olduğu bir autizm çeşidi olup,  

dil sorunu ya da dil zorluğuna neden olmayan bir autizm çeşitidir.



AUTISMFORUM 

Handikapp & Habilitering, Box 17519, 118 91 Stockholm 

08-690 60 52, www.autismforum.se, autismforum@sll.se

Zander, E. Autizm hastalığın başlangıcı  

4/4

Autizm benzeri durum, atipisk autizm ya da gelişmişlik çağındaki temel engel 

genelde eş anlamda kullanılmakta. Bu teşhisler demek oluyor ki, kişiler autizm ya da 

aspergers sendromun kriterlerini yerine getirmemelerine rağmen yine de tehlikeli benzer 

zorlukları taşımaktalar.

Desintegratif bozukluk çok yoğun olup çucuklarda iki – üç yaş sonrası autizm hastalığı 

gelişmekte. Çocuk bu yaşa gelene kadar normal bir gelişme göstermekte.



Kaç kişi autizm hastalığını taşıyor?

Şu ana kadar nüfusun ne kadarı autizm ya da diğer fonksiyon engelli sayılan autizm çeşidi, 

taşıyanların oranı beli değil. Bu alanda yapılan bir araştırmanın verilerine göra şu tahminde 

bulunmak mümkün. Bu raporda İsveç’te autizm taşıyan herhangi resmi bir kişi bulunmamakta. 

Autizm

Tahminen her bin çocuktan 1-2 tanesi autizm hastalığı taşımakta. Buna göre İsveç’te 4 – 17 



yaş arası en az 1500 ile 3000 arası çocuk autizm taşımakta. Stockholm ilinde bu rakam 300 

ile 600 arasında değişmekte.

Tüm autizm çeşidi

Tüm autizm çeşidi tahminen her bin kişiden 6’sında bulunmakta. İsveç’te bu rakam 9000 

civarında olurken bu rakam Stockholm ilinde 1800 kişi olup 4 ile 17 yaş arası çocuk ve gen-

çlerde mevcuttur. 

Aspergers sendromu vakaları ile ilgili kesin rakamlar bulunmamakla beraber, bu rakamlar 

autizm taşıyan rakamlardan daha fazla olduğu tahmin edilmekte.

Şu ana kadar hemem hemen hiçbir araştırma, kaç yetişkin kişi autizm ya da buna benzer bir 

hastalık taşıdığını göstermemekte. 



Kaynaklar

What is autism? (2003). Link. Autism Europe, 38/2003, 19-20

www.autismforum.se

American Psychiatric Association (APA). (2000). Diagnostic and statistical manual of 

 

mental disorders. DSM-IV-TR (4th ed., text revision ed.). Washington, DC: American 

Psychiatric Association

Fombonne, E. (2003). Epidemiological surveys of autism and other pervasive developmental 

disorders: an update. Journal of Autism and Developmental Disorders, 33(4), 365-382



Autism. Vad är det?. Riksföreningen Autism. www.autism.se

Gillberg, C., & Coleman, M. (2000). The Biology of the autistic syndromes (3rd ed.)

 

London: Mac Keith Press



MRC Medical Research Council. (2001). Review of autism research

 

www.mrc.ac.uk/pdf-autism-report.pdf



MRC Medical Research Council. (2001). Review of autism research

 

www.mrc.ac.uk/pdf-autism-report.pdf 



Yüklə 29,44 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin