Avtomobil yo‘llari qurilishi ayrim jarayonlardan tashqil topgan uslubli

Izoh: Maydalangan kuydirilmagan ohak qo‘shimchasi SaO+Mg ga 
hisobidan, tutilgan faol kullar qo‘shimchasi bo‘sh SaO xisobida berilgan 
- suyuq bitumlar, bitum emulsiyalari, tosh ko‘mirdan bog‘lovchilar – ohak; 
ohak changi, sement, tutilgan kullar; 
- organik bog‘lovchilar (karbomidoformaldegid smoladan tashqari) - 
kationaktiv va anionaktiv moddalar (turi E-1, SJKning qoldig‘i, ikkilamchi yog‘ 
gudroni, gossipol smola va boshqalar). 

---

Organik bog‘lovchi materiallar bilan mustahkamlangan gruntdan asos va 
qoplamalarni quruq havoda harorati 10
0
S dan kam bo‘lmaganda qurishga ruhsat 
etiladi. Gruntni bitum emulsiyasi bilan aralashtirish havoning harorati 5
0
S dan kam 
bo‘lmagan sharoitda amalga oshiriladi. 
Yirik bo‘lakli va qumlik gruntlarning organik bog‘lovchilarni qo‘shishdan 
oldin namligi 2-5% oralig‘ida bo‘lishi, gillik gruntlarning namligi esa grunt 
oquvchanlik chegarasining 0,2-0,4 namligi darajasida bo‘lishi zarur. 
Yirik bo‘lakli grunt va qum yoki supeslarni suyuq bitum, bitum
emulsiyasi faollashtiruvchi moddalar, undan tashqari gruntlarni bitum emulsiyasi 
yoki suyuq bitum bilan birgalikda sement bog‘lovchi moddalar, qo‘shimchalar 
(maydalangan o‘chirilmagan ohakdan tashqari)ni qo‘shgan holda suvni gruntga bir 
paytda va to‘la hajmda quyib statsionar qorishtirgichlarda aralashtiriladi. 
So‘ndirilmagan maydalangan oxakni faollashtiruvchi qo‘shimcha sifatida 
qo‘llanilganda, uni grunt ustiga yoyib aralashtirish kerak. Qorishtiruvchi 
uskunalardan organik bog‘lovchilar bilan ishlov berilgan gruntlarni oxak 
qo‘shilganda 12 soatdan so‘ng va 24 soatdan kechiktirmasdan navbatdagi ishlov 
berish uchun foydalanish tavsiya etiladi. 
Gruntlarning namligi so‘ndirilmagan ohak qo‘shishdan oldin, uning 
gidrotatsiyasini ta’minlash kerak. Yirik bo‘lakli va qumli gruntlarni yoki supeslarni 
organik bog‘lovchi materiallar bilan yo‘l ustida aralashtirilganda, bog‘lovchilar 
gruntga gruntaralashtiruvchi mashinaning bir bor o‘tish jarayonida to‘la hajmda 
qo‘shilishi zarur. Unda gruntning namligi 7.22.-bandda ko‘rsatilgan talablarga, 
qorishmaning zichlashdan oldingi namligi 6.5 va 6.15 bandlar talabiga asoslanib 
optimal bo‘lishi kerak. Gruntni bog‘lovchi material bilan aralashtirish frezaning bir 
izdan 2-3 marta o‘tishi bilan amalga oshiriladi. Ishlov berilgan qatlam qalinligi eng 
zich holatda 16 cm dan oshmasligi kerak. 
Gillik grunlarni organik bog‘lovchi materiallar bilan aralishtirishda bir marta 
o‘tish yoki ko‘p marta o‘tish qo‘llaniladigan uslubda grunt aralashtiruvchi 
mashinalar 
qo‘llanilishish lozim. Mustahkamlanadigan gruntlar suyuq 
karbomidoformaldegid smolasiga bitum emulsiyasi yoki neft gudroni qo‘shish
bilan majburiy tarzda ishlaydigan qorishtirgich uskuna yordamida aralashtiriladi. 
Smola bog‘lovchi bitum, qotiruvchi moddasiz 3 sutkadan ortiq saqlanmasligi kerak. 
Tayyor bog‘lovchi qotiruvchi modda qo‘shilgandan keyin 3 soatdan kechiqmasdan 
gruntga qo‘shib aralashtirilishi lozim. 
Saqlash muddati 2 oydan oshiq bo‘lgan smolalar (agar ular texnik talablarga 
javob bersa) qo‘llanilganda, hamda havo harorati 25
0
S dan yuqori bo‘lganda avval 
smolaga bog‘lovchi bitum, so‘ngra qotiruvchi qo‘shiladi. 
Agar gruntlarni karbomidoformaldegid smolalari bilan mustahkamlanganda 
qo‘shimcha sifatida xom neft yoki SDB ishlatilsa, ularni qo‘shish navbatini 
qo‘llanilayotgan mexanizmlar turiga qarab aniqlanadi. Organik bog‘lovchi 
materiallarga ohak va sement qo‘shish bilan mustahkamlangan gruntlarni, 
qorishmani aralashtirgandan so‘ng ko‘pi bilan 2 soat ichida zichlash lozim. Havo 
harorati 15
0 
S dan kam bo‘lmagan holatda aralashtiris