«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

Katalogning ierarxik tuzilishi
Bu fayllar va papkalami daraxtdagi tuzilishi kabi aks ettiradi. 
Fayllaming ierarxiyasini ko ‘rish uchun quyidagilami bajaring:
Barcha dasturlar va Aksessuarlami tanlab avval Start tugmasini 
va keyin Windows Exploremi bosing.
Windows Exploredan foydalanish yo ‘llari oldingi maqolada 
bayon qilingan.
Papkalar yoki Kataloglar yaratish
Papkalar va Kataloglar nima?
Fayl ma’lumot yoki ma’lumotlami o ‘z ichiga oluvchi 
kompyuter hujjatidir. Fayl nomi ikki qismdan iborat, asosiy nomi va 
kengaytirilgan nomi, faylni aniqlash uchun asosiy nomi ishlatiladi. 
Kengaytirilgan nomi esa faylni qaysi dastur yordamida yaratilganini 
bilish uchun foydalaniladi. Har bir dastuming o ‘ziga biriktirilgan 
kengaytmasi mavjud. Hujjatni saqlaganingizda, unga ixtiyoriy nom 
berilgandan so‘ng ikkinchi nomi avtomatik tarzda beriladi. Misol 
uchun: 
Text.doc,
bu yerda 
Text
asosiy qismi va 
doc
uning 
kengaytmasi. Nuqta asosiy va kengaytmani ajratish uchun foy­
dalaniladi. Yodda tuting 
doc
Microsoft Word faylining kengaytmasi 
yoki 
docx
agarda MS WORD 2007 dan foydalansangiz. Siz 
fayllaringizni qattiq diskda, oddiy diskda, tarmoq disk ( tarmoq 
orqali ulashiladigan disk, o‘zaro bog‘langan tarmoqda) da va boshqa 
joylarda saqlashingiz mumkin.
Papka xuddi konteyner kabi u o ‘zida dasturlar, fayllar va boshqa 
papkalami saqlay oladi.
Fayllar va Papkalami tashkil qilish zaruriyati
Fayllar, papkalar, dasturlar va hokazolami kompyuterda tartib- 
langan holda, ulami nomlangan holda qattiq diskda saqlash uchun 
zarur. Bu albatta fayllami va papkalami osonlikcha topish uchun 
yordam beradi.
Fayllami yaxshiroq tarzda papkaga joylashtirishni tashkil- 
lashtirish uchun. Papka o ‘zini ichiga yana bir boshqa papkani joy-
98

---

lashtirish uchun. Papkalar shunday nomlanishi mumkinki u o‘zidagi 
fayllarning xarakterini anglataib turadi.
Windows tomonidan taqdim etilgan vositalar fayllar va papkalar 
My Computer va Windows Explorerda awalroq taqdim etildi.
Papka ish stolida va/yoki ba’zi uskunalarda ham ( C:\ yoki D:\ 
E:\ va hokazo) yoki allaqachon mavjud papka(lar)da yaratilishi 
mumkin.
(i)Ish stolida papkani yaratish.
1. Ish stolining bo‘sh sohasiga o‘ng tugmani bosing.
2. Menyudan Yangini bosing.
3. Cascad menyudan Papka variantini tanlang. Papka belgisi 
belgilanga “Yangi Papka” nomi bilan paydo bo‘ladi.
4. Yangi yaratilgan papkaga nom bering.
(ii) 
Drive/ Folder
da papkani yaratish
1.“Мой компьютер” da papkani yaratmoqchi bo'lgan joyin- 
gizni tanlang.
2. Ushbu narsaga chap tugmani ikki marta bosing va oynada 
uning ichidagi narsalar paydo bo‘ladi.
3. Bo‘sh bo‘lgan sohaga o‘ng tugmani bosing.
4. Yuzaga chiqqan menyudan New (Yangi) ni tanlang va yana 
paydo bo‘lgan menyudan Folder (Papka) ni tanlang. “New Folder” 
(Yangi papka) degan papka tasviri paydo boiadi.