«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

Ш т я Ш Ж
шш ш я т т
ШтШШШвт
18.5-rasm. Foydalanuvchini ismini va maxfiy parolini
kiritish oynasi
Agar maxfiy parol to ‘g ‘ri kiritilgan b o ‘lsa asosiy menyu 
kompyuter oynasida paydo bo‘ladi va kompyuter oynasining chap 
qismida “yulduzcha” paydo bo‘ladi (18.6-rasm).
457

---

Foydalanuvchiga zarur bo‘lgan ma’lumotni (“rejim”ni) ochish 
uchun sichqoncha ko'rsatkichi bilan kerakli “yulduzcha”ga olib 
kelib, sichqonchani chap tugmasini bosish kerak. Asosiy menyu 
foydalanuvchi uchun kichkina yoki yirik jadval yoki ro ‘yxat shaklida 
unga qulay ravishda ekranda paydo bo‘ladi. Foydalanuvchi asosiy 
menyuni kerakli formatini («Вид» dan) tanlab oladi.
Keyingi bochqich, foydalanuvchi menyu oynasidan kerakli 
modulni ishga tushiradi, buning uchun esa kompyutemi ishga 
tushurib va dastumi boshqarib menyu oynasi punktlaridan va 
tugmalaridan 
foydalanadi. 
Tizimosti 
(подсистема)ш 
ishga 
tushurishda unga taaluqli b o ig a n xamma modullar avtomat ravishda 
yuklanadi va ekranda foydalanuvchiga kerakli bo‘lgan menyu 
punktlari 
paydo 
buladi. 
Foydalanuvchi 
bu dastumi 
ishga 
tushurishdan a w a l bu tizimni ro ‘yxatidan o ‘tib, bu modullarga 
kirishga xuquqiy ruxsati bo‘lishi kerak. M a’lumotlarga kirish 
«Administrirovaniye» modulida amalga oshiriladi.
«мят 
х:
1
шшштяшшякшшшштшяшшмаяшшшштш
18.6-rasm. Asosiy menyu oynasi
Bu dasturdan foydalanuvchi o'ziga kerakli bo‘lgan menyu 
oynasidagi punktni ishga tushirish uchim sichqonchani chap 
tugmasini bosgan holda menyudagi “yulduzcha”dan o ‘ziga kerakli 
bo‘lgan m a’lumotga bosishi kerak. Bunda menyudagi “yulduzcha”ga 
kirishda o'ziga kerakli zarur komandalami bajarib kerakli tugmalami 
bosishi kerak, buning natijasida foydalanuvchi o ‘zi tanlagan 
punktlarga mos ravishda ular yordamida dasturdagi kerakli 
funksiyalardan 
foydalanishi 
mumkin 
bo‘ladi. 
Bu 
tizimosti
458

---

(подсистема)ш ishga tushirish natijasida foydalanuvchiga ekranda 
uning ish natijalari, pechat qilish moslamasi va fayl chiqadi.
Shuningdek 
aytib 
o‘tishimiz 
kerakki, 
«e-eanking» 
Administrirovaniye» moduli foydalanuvchini «е-Banking» moduliga 
kirish (18.7-rasmga qarang) xuquqini aniqlab uni Web-rasmlari 
shaklida yozib qo‘yadi va xisob raqamlar bilan ishlashiga ruxsat 
beradi. Bu modul menyudagi “yulduzcha”ga sichqonchani chap 
tugmasini ikki marotaba bosish yuli bilan ishga tushiriladi.
«Е-banking» - dasturi yo‘l boshlovchisi (“navigator”) yordamida 
ma’lumotlar manbasi kompyuter erani oynasida jadval shaklida 
namoyon bo‘ladi.
Bu jadvalda har qanday ustun o‘zining nomiga ega bo‘lib, 
jadvaldagi satrlar alohida ajratilgan bo‘ladi. Buning uchun esa 
foydalanuvchi jadvaldagi kerakli ustunni nomiga bosmog‘i kerak.