III.XULOSA
Yarimoʻtkazgichlar — elektr tokini yaxshi oʻtkazuvchi moddalar (oʻtkazgichlar,
asosan, metallar) va elektr tokini amalda oʻtkazmaydigan moddalar (dielektriklar)
orasidagi oraliq vaziyatni egallaydigan moddalar. Mendeleyev davriy sistemasida
II, III, IV, V va VI guruhlarda joylashgan koʻpchilik elementlar. Masalan: kremniy
(Si), germaniy (Ge), mishyak-galliy (GaAs), kadmiy-tellur (CdTl) va h.k. Sof
yarimoʻtkazgichlar (Cr, Ge)oʻzidan elektr tokini oʻtkazmaydi. Ularning bir qator
birikmalari yarimoʻtkazgichlar jumlasiga kiradi. Ya.da ham metallardagi kabi
elektr oʻtkazuvchanlik elektronlarning harakati tufayli yuzaga keladi. Biroq
elektronlarning harakatlanish sharoitlari metallar va Ya.da turlicha boʻladi. Ya.
quyidagi asosiy xususiyatlarga ega: Ya.ning elektr oʻtkazuvchanligi temperatura
koʻtarilishi bilan ortib boradi (mas, temperatura 1 K ga ortganda Ya.ning
solishtirma oʻtkazuvchanligi 16—17 marta ortadi); Ya.ning elektr
oʻtkazuvchanligida atom bilan sust (V guruh elementi qoʻshilganda) bogʻlangan
elektronlardan tashqari atom bilan kuchliroq bogʻlangan elektronlar ham ishtirok
etadi (baʼzi hollarda bogʻlangan elektronlar asosiy rol oʻynaydi); sof Ya.ga oz
miqdorda qoʻshilma kiritib, uning oʻtkazuvchanligini keskin oʻzgartirish mumkin
(mas, 0,01% qoʻshilma kiritilganda Ya. ning oʻtkazuvchanligi 10000 marta ortib
ketadi).
IV.FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Teshaboyev A.T., Zaynabiddinov C.Z., Ermatov Sh, Qattiq jism fizikasi.
Darslik. -Т.: Moliya, 2001. - 164 b. 2. Akramov H., Zaynabiddinov C.,
Teshaboyev A. Yarim о‘tkazgichlarda fotoelektrik hodisalar. O'quv qo‘llanma. -Т.:
0 ‘zbekiston, 19 9 4 ,-134 b. 3. Баходирхонов M.K., Илиев X.M., Холматов
А.А., Ярим утказгичлар физикаси асослари дарслик. -Т.: ТошДТУ, 2014. -186
б. 4. Тешабоев А. Т., Зайнаббидинов С.З., Исмоилов К.А., Эрматов Ш.А.,
Абдуазимов В.А. Нанозарралар физикаси, кимёси ва технологиялари. Укув
кулланма. Т.: Камалак прес, 2014. - 368 б. 5. Teshaboyev A., Zaynobidinov S.,
Musayev Е.А., Yarim o'tkazgichlar va yarimo'tkazgichli asboblar
texnologiyasi.O‘quv qo‘llanma - Т.: Talqin - Qaldirg'och, 2006. - 336 b. 6.
Нормуродов M.T., Умирзоков Б.Е., Пармонкулов И.П. Электрон техника
материаллари ва курилмалари технологияси. Дарслик. - Т.: Мехлат, 2004. -
362 б. 7. Пармонкулов И.П., Умирзоков Б.Е., Шахрбиддинов З.Н., Рисбаев
А.С., Электрон асбоблар ва курилмалар ишлаб чицариш технологияси. Укув
кулланма. - Т.: ТДТУ, 2002. — 136 б. 8. Parmonqulov I.P, Umirzoqov В. Ye.,
Elektron texnika mahsulotlarini yig‘ish texnologiyasi. 0 ‘quv qoilanma. -Т.:
Vorisnashriyot, 2006. - 272b. 9. Илиев X.M. Ярим утказгичли асбоблар ва
интеграл схемалар технологияси. Маърузалар туплами. -Т.: ТДТУ, 1999. - 90
б. 10. Баходирхонов М.С., Иброхимов Н., Зикриллаев Н.Ф., Илиев Х.М. Ярим
утказгичли асбоблар ва интеграл схемалар технологияси курсига оид
атамалар. -Т.: ТДТУ, 1999. -30 б. 11. Мамадалимов А.Т., Турсунов М.Н.,
Ярим утказгичли куёш элементлари физикаси ва технологияси. Укув
кулланма. -Т.: УзМУ, 2003.-104 6. 12. Бахадирханов М.К., Кобылин Г.О.,
Тачилин С.А. Физика и технология солнечных элементов. Учебное пособие 1
и 2 часть. -Т.: NISIM, 2007.-149с
Dostları ilə paylaş: |