Axborot texnalogiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi muhammmad al xorazmiy nomidagi toshkent axborot

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
AXBOROT TEXNALOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARNI 
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 
MUHAMMMAD AL – XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT 
TEXNALOGIYALARI UNIVERSITETI 
SAMARQAND FILIALI 
 
 
 
 
 
 
 
MUSTAQIL ISH
 
MAVZU:
Kiberjinoyatchilik va uning keng tarqalish sabablari 
Bajardi:
Sag’dullayev Lazizbek 
Tekshirdi:
Rahmatullayev I.R 
 
 
 
 
SAMARQAND – 2024 

---

Reja 
 
I.KIRISH. 
1.Kiberjinoyatchilik va uning turlari 
2.Kiberjinoyatchilikning keng tarqalish sabablari 
3.Kiberjinoyatchilikning oldini olish sabablari 
II.ASOSIY QISM. 
1.Kompyuter jinoyati
2.Onlayn qonunbuzarlari 
3.Kompyuter huquqi 
4.Kompyuter etikasi 
III.XULOSA 
IV.FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
I.KIRISH 
Kiber jinoyat turli shakllarda bo'lishi mumkin, lekin ularning barchasida raqamli 
muhit mavjud. Umuman olganda, kiberjinoyat bu: Kompyuter yoki Internet va mobil 
tarmoqlar yordamida jabrlanuvchining obro'siga yoki jismoniy yoki ruhiy zarar 
etkazishga qaratilgan jinoyatlar. 
Kiberjinoyatchilik va uning turlari 
Kiberjinoyatchilik bu – kompyuter yoki boshqa qurilmalarga qarshi qilingan yoki 
kompyuter va boshqa qurilmalar orqali qilingan jinoiy faoliyat 
Kiberjinoyatchilikning eng keng tarqalgan turlari quyidagilar: Kompyuter 
qaroqchiligi, online firibgarlik, kompyuter tizimlariga hujum qilish, shaxsiy 
ma’lumotlarni o’g’irlarlsh va noqonuniy yoki taqiqlangan ma’lumotlarni tarqatish.
Kiberjinoyatchilikning turlari 
Kriminologiya sohasidagi manbalarda kiberjinoyatchilikning ushbu turlari keltirib 
o’tilgan: iqtisodiy kompyuter jinoyatlari, fuqarolarning konstitutsiyaviy huquqlari va 
erkinliklariga qarshi qaratilgan kompyuter jinoyatlari, jamoat va davlat xavfsizligiga 
qarshi kompyuter jinoyatlari 
kiberjinoyatlar odatda kompyuter viruslarini va shunga o’xshash zararli dasturlarni 
tarqatish orqali amalga oshiriladi. Bundan tashqari, serverlarga bir vaqtning o’zida 
juda ham ko’plab so’rovlar jo’natish bilan ham kiberjinoyatlar sodir bo’ladi. 
Kompyuterlar asbob sifatida foydalanilganda texnik jihatdan aniqlash qiyin 
bo’lganligi bois, bu ularni yanada keng tarqalishiga sabab bo’lmoqda. Hackerlar 

---

ulardan foydalanish uchun odamlarning zaif tomonlarini topishga harakat qilishadi va 
ulardan hujum qilishadi.
Kiberjinoyatchilikning oldini olish maqsadida davlat tomonidan bir qancha qonunlar 
joriy qilingan. Masalan, 2002-yil 12-dekabrda o’zbekiston respublikasining 439-ii-
sonli “axborot erkinligi prinsiplari va kafolotlari to’g’risida”gi qonun qabul qilingan. 
Ushbu qonun 16 ta moddadan iborat. 
14-modda. Jamiyatning axborot borasidagi xavfsizligi. 
14-modda. Jamiyatning axborot borasidagi xavfsizligi. 
Jamiyatning axborot borasidagi xavfsizligiga quyidagi yo’llar bilan erishiladi: 
•
Demokratik fuqarolik jamiyati asoslari rivojlantirilishini, ommaviy axborot 
erkinligini taminlash; 
•
Qonunga xilof ravishda ijtimoiy ongga axborot vositasida ruxiy ta’sir 
ko’rsatishga, uni chalg’itishga yo’l qo’ymaslik; 
•
Jamiyatning ma’naviy, madaniy va tarixiy byliklarini, mamlakatning ilmiy va 
ilmiy-texnik salohiyatini asrash hamda riojlantirish