o'tgach Dopler tomonidan kiritilgan ilmiy taklif(ish) sabab bu nom
dunyoning boshqa mamlakatlari tomonidan qabul qilinmadi.). 1848-
yilda Buyuk Britaniyada Jon Skot Rassell Dopler effekti bo'yicha
eksperimental tadqiqot o'tkazgan
Umumiy]
Klassik fizikada, manba va qabul qilgichning tezligi muhitga nisbiy
bo'lib, ular muhitdagi to'lqinlar tezligidan past bo'ldi, kuzatilgan
chastotalar
va chiqadigan chastota
o'rtasidagi munosab
bu to'lqinlarning tarqalish tezligi;
muhitga nisbatan qabul qiluvchining tezligi, agar qabul
qilgich manba tomon harakat qilsa
ga qo'shiladi(
+
),
qabul qilgich manbadan uzoqlashganda ayriladi(
-
);
muhitga nisbatan manba tezligi,
agar manba qabul
qiluvchidan uzoqlashayotgan bo'lsa
ga qo'shiladi, manba
qabul qiluvchiga qarab harakatlanayotgan bo'lsa
dan
ayriladi, chegirib tashlanadi.
Shuni esda tutish kerakki, bu munosabatlar manba yoki qabul
qiluvchidan birontasi bir biridan uzoqlashganda chastotani
pasayishini taxmin qiladi.
Ekvivalent formula:
qayerda
to'lqinning tezligi qabul qiluvchiga nisbatan;
to'lqinning manbaga nisbatan tezligi;
to'lqin uzunligi.
Yuqoridagi formula manbaning kuzatuvchidan to'g'ridan-
to'g'ri yaqinlashayotgani yoki yo'qolganligini taxmin qiladi.
Agar manba kuzatuvchiga burchak ostida (lekin doimiy
tezlikda bo'lsa) yaqinlashsa, birinchi eshtishda kuzatilgan
chastota ob'ektning chiqaradigan chastotasidan yuqori
bo'ladi. Keyinchalik, huddi kuzatuvchiga
yaqinlashayotgandek kuzatiladigan chastotada bir xil
me'yoriy pasayish bo'ladi. tenglik orqali nisbiy harakatga
perpendikulyar yo'nalishda kelayotganda,(va yetib kelishi
|