Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

va 
chastotasi qo’zg’otuvchi

=- 

bilan bir xil bo’lgan nurlanish bilan ta’sir etsak, ta’sir etuvchi foton 

bilan bir xil chastota va energiyali qo’shimcha foton hosil bo’ladi. 

Bu kabi nurlanishni majburiy (induktsion) nurlanish deyiladi (13- 

rasm). 

Bu holdagi uyg’ongan 2 holatdan turg’un 1 holatga o’tishda ikki 

foton ishtirok etadi. Ulardan biri uyg’ongan atomga ta’sir etuvchi 2 

holatdan 1 holatga o’tishga majbur etuvchi foton (birlamchi foton), 

ikkinchisi (ikkilamchi) atomning 2 holatdan 1 holatga o’tishdagi 

nurlanishidan iborat. Ikkilamchi foton xuddi birlamchi fotonning 

nusxasi bo’ladi. 

Termodinamik muvozanat holatlarda har bir jarayonga unga 

teskari bo’lgan jarayonni solishtirish mumkin. Ushbu prinsip va 

energiyani saqlanish qonunini Eynshteyn absolyut qora jism 

nurlanishi va energiya yutishiga tadbiq etdi. 

Muvozanat holatida nurlanish fotonlari to’la ehtimolligi (spontan 

va induktsion) shu chastotali fotonlarning yutilish ehtimolligiga