Axborot tizimlari

FDDI texnologiyasi 
Fiber tarqatilgan ma’lumotlar interfeysi (FDDI) texnologiyasi 

bu birinchi mahalliy tarmoq texnologiyasi bo‘lib, unda ma’lumotlarni 
uzatish vositasi optik tolali kabel hisoblanadi. FDDI texnologiyasi 
asosan Token Ring texnologiyasiga asoslangan bo‘lib, uning asosiy 
g‘oyalarini ishlab chiqadi va takomillashtiradi. FDDI tarmog‘i ikkita 
optik tolali uzuk asosida qurilgan bo‘lib, ular tarmoq tugunlari o‘rtasida 
ma’lumotlarni uzatishning asosiy va zaxira yo‘llarini tashkil qiladi. 
Ikkita uzukka ega bo‘lish bu FDDI tarmog‘ining chidamliligini 
oshirishning asosiy usuli va bu ishonchlilik potentsialidan 
foydalanmoqchi bo‘lgan tugunlar ikkala halqaga ham ulangan bo‘lishi 
kerak. 
Tarmoqning normal ishlashida ma’lumotlar faqat asosiy 
halqaning barcha tugunlari va barcha kabel bo‘limlari orqali o‘tadi, bu 
rejimda ikkilamchi halqa ishlatilmaydi. Agar biror turdagi nosozlik 
yuzaga kelsa, birlamchi halqaning bir qismi ma’lumotlarni uzata 

---

79 
olmasa (masalan, kabel uzilishi yoki tugun uzilishi), asosiy halqa 
ikkilamchi bilan birlashtirilib, yana bitta halqa hosil bo‘ladi. 
FDDI tarmoqlaridagi uzuklar umumiy ma’lumot uzatish vositasi 
sifatida qaraladi, shuning uchun unga kirishning maxsus usuli 
aniqlanadi, bu Token Ring tarmoqlariga kirish usuliga juda yaqin. Farqi 
shundaki, FDDI tarmog‘ida tokenlarni saqlash muddati Token 
Ringdagi kabi doimiy emas. Bu halqadagi yukga bog‘liq kichik yuk 
bilan u ortadi va katta yuklanishlar bilan asenkron trafik uchun nolga 
kamayishi mumkin. Sinxron trafik uchun tokenni ushlab turish vaqti 
o‘zgarmaydi. 
ATM texnologiyasi 
ATM (Asenkron uzatish rejimi) 

tarmoqning eng ilg‘or 
texnologiyasi. U yuqori tezlikdagi, ulanishga yo‘naltirilgan, uyali aloqa 
protokoli yordamida ovoz, ma’lumotlar va videoni uzatish uchun 
mo‘ljallangan. 
Boshqa texnologiyalardan farqli o‘laroq, ATM trafigi 53 baytli 
hujayralarga bo‘linadi. Oldindan belgilangan hajmli ma’lumotlar 
tuzilmasidan foydalanish tarmoq trafigini o‘lchash, bashorat qilish va 
boshqarishni osonlashtiradi. ATM yulduzli topologiyadan foydalangan 
holda optik tolali kabel orqali ma’lumot uzatishga asoslangan. 
Kompyuter tarmog‘i 

bu axborot va hisoblash muammolarini 
birgalikda 
hal 
qilish 
uchun 
bir 
nechta 
kompyuterlarning 
kombinatsiyasi. 
Tarmoq texnologiyalarining asosiy kontseptsiyasi 

bu tarmoq 
resursi bo‘lib, uni almashish jarayonida tarmoq o‘zaro ta’sirida ishtirok 
etuvchi apparat va dasturiy komponentlar deb tushunish mumkin. 
Tarmoq resurslariga kirish tarmoq xizmatlari (tarmoq xizmatlari) orqali 
ta’minlanadi. 
Tarmoq texnologiyalarining asosiy tushunchalariga server, mijoz, 
aloqa kanali, protokol va boshqa tushunchalar kiradi. Biroq tarmoq 
manbasi va tarmoq xizmati kontseptsiyasi asosiy hisoblanadi, chunki 
ishni kompyuter resurslaridan birgalikda foydalanish asosida tashkil 
etish zarurati, shuning uchun tarmoq resurslari va tegishli tarmoq 
xizmatlarini yaratish asosiy sababdir. 
Ajratish tarmoq xizmatlarining besh turi: fayl, bosma, xabarlar, 
ilovalar ma’lumotlar bazalari. 

---