Axborot tizimlari va raqamli texnalogiyalar

Xavfsizlik va xavfsizlik dasturiy paketlari. Kompyuter xavfsizligi Internet ixtiro qilinganidan beri katta tashvishga aylandi. Kompyuteringizdagi apparat va dasturiy ta'minotni xakerlar va viruslardan himoya qilish uchun xavfsizlik dasturlarini o'rnatish muhimdir. Sizning birinchi himoya chizig'ingiz kompyuterning xavfsizlik devori bo'lib, uni World Wide Web va kompyuteringiz o'rtasidagi g'isht devori sifatida tasavvur qilish mumkin. Xakerlar kompyuteringizni viruslar bilan yuqtirib tirikchilik qilayotgani sababli, kompyuteringizni himoya qilish uchun yaxshi dasturiy ta'minot sotib olish va uni muntazam yangilab turish muhimdir. McAfee, Norton va Kaspersky kabi ko'plab ishlab chiqaruvchilar virusga qarshi, josuslik dasturlariga qarshi himoyani taklif qiladilar. yillik narx† Ushbu xavfsizlik dasturi fayllar, xotira, CD va flesh-disklarni skanerlaydi.
Avvaliga siz "Bu hech qachon SaaS bo'lishi mumkin emas" deb o'ylaysiz. Axir, bu bizning ma'lumotlarimiz va infratuzilmamiz xavfsizligi haqida. Ammo internet serverlari ham himoyalangan bo'lishi kerak. Men avtomatik ravishda serverimni himoya qiladigan CloudFlare Firewall haqida o'ylayman. Bu xavfsizlik devori bulutda va men oyiga toʻlayman… U koʻplab SaaS funksiyalariga javob beradi.

1. 
   jadval.
   

Dasturiy ta’minot va ularning turlari

Apparat vositalari sohasida ma’lumotlarni ishlash so‘nggi yillarda konstruktsiyada va texnologiyada jiddiy muvaffaqqiyat qozondi. Har ikki-besh yilda yangilanadigan kompyuterlarning yanada samaraliroq avlodlari buning natijasidir. Dasturiy ta’minot sohasi o‘tmishda mahsulotning hayotiy tsiklik bilan 10 yil atrofida ishlardi.

Amaliy dasturiy ta’minot sohasidagi mahsulotning ancha uzoq xayotiy tsikli shunga asoslanadiki, professional talablar apparat vositalarining texnik imkoniyatlari singari tez o‘zgarmaydi.
Apparat vositalarining o‘zgarishi sababli, shuningdek yangi kompilyatorlar (Compiler) va operatsiya tizimlari sababli dasturiy ta’minot xizmat muddati davomida o‘zgarishlarning katta miqdori zarur bo‘lib qoladi. Ma’lum darajada ular “yuqoridan pastga” mos kelmaydi va eski tipdagi kompilyatorlar komandasini uzoqroq tutib turmaydi. Bundan tashqari ular dasturlashni osonlashtiradigan yangi komandalarning katta miqdoriga ega.
Keyingi sabab shuki, apparat vositalari yangi platformasidagi kompilyatorlarning dolzarb versiyasi ortiq ishlashga qodir emas va ularni tegishlisi bilan almashtirishga tayyorgarlik ko‘rish lozim. Bu asosda o‘zgarishlarning natijasi shuki, ko‘p hollarda iloji boricha ko‘proq dasturlarni tez o‘zgartira olish uchun ularni strukturalashtirmay shosxilishgan. O‘zgarishlarni qoniqarli xujjatlashtirishdan voz kechilganki, bu dasturlarni tushunarsiz qilgan.
Bundan tashqari, ko‘pincha shunday ham bo‘ladi, xodim tashkilotni tark etadi, dasturlarda xatolar bo‘ladi, xujjatlar to‘liq emas va shunday qilib bu dasturdagi Nou-Hau yo‘qotiladi. Shuning uchun ayrim tashkilotlar “So‘nggi chora”ni yangi tizimni qo‘lga kiritishda ko‘radi.
Shu bilan birga tan olishmaydiki yangi standart dasturiy ta’minotni rejalashtirish va kiritishning o‘zi ko‘pincha juda uzoq davom etadi va o‘z kuchlari bilan ishlab chiqilgan va yana kutish kerak bo‘ladigan bir qator to‘ldirishlar bilan tugaydi.
Mana shu sabablarga ko‘ra sanoatlashgan mamlakatlarda eski odatlarni yengib o‘tish yoki texnik xizmat ko‘rsatish tarmog‘ida dasturiy ta’minot sohasida mashg‘ul bo‘lgan barcha xodimlarning 50 dan 80 foizigina mehnat qiladi. Qolgan 20-50 foiz xodim tizimli va amaliy dasturiy ta’minotni ishlab chiqish va uni kelgusida rivojlantirish bilan shug‘ullanadi.
O‘zbekistonda sovet davridan qolgan zamonaviy dasturiy ta’minot bilan baravar qo‘llaniladigan va albatta, dasturiy ta’minot bilan soddalashtirilmagan bir qator o‘ziga xos dasturiy ta’minot mavjudki, mamlakatda umuman olganda bu o‘ziga xos xususiyat bilan qiyoslasa bo‘ladigan vaziyat hukmron. Bu erda dasturchilar uchun dasturiy ta’minot xizmatini ko‘rsatish, uni bundan keyin rivojlantirish (takomillashtirish) bo‘yicha, zarurat tug‘ilganda esa mamlakatning iqtisodiy va ma’muriy jarayonlari uchun zarur bo‘lgan yangi dasturiy ta’minotni ishlab chiqish bo‘yicha faoliyatning keng maydoni mavjud.
Bu jihatdan mazkur darslikning “Xizmat ko‘rsatish va bundan keyingi rivojlanish” masalalari bo‘yicha alohida bobida e’tiborga olinadi.
Keyingi mulohozalar eng avvalo, dasturiy ta’minotning turlari va ularning vazifalari haqidagi tasavvurlar dasturlar yoki butun bir amaliy tizimlarni loyihalash, amalga oshirish va xizmat ko‘rsatishdagi harakat usullari va chizmalari bilan birga beriladi.
Inson va ma’lumotlarga ishlov berish o‘rtasidagi aloqa kompyuter dasturlari bilan boshqariladi. Markaziy protsessor (CRI) belgilari to‘plami ikkita belgigacha “0” va “1” yoki “yoqilgan” va “o‘chirilgan ” bilan chegeralangan. Inson harflardan, raqamlardan tasvirlardan foydalanadi. Inson va mashina o‘rtasidagi zarur o‘tkazish(kodlashtirish)ni dasturiy ta’minot tartibga solib turadi. Bu vazifadan tashqari kompyuter dasturi operatsiya tizimi ko‘rinishida butun apparat qismining boshqarilishini tartibga soladi.
Bu bilan bir qatorda tizimli va amaliy dasturlar ishlab chiqish va kompyuter xizmatini engillashtirish uchun bir qator dasturlash tillari va qo‘llash servisi mavjud
Dastur- bu kompyuter uchun tushunarli bol’gan buyruqlar ko‘rinishidagi ishchi konstruktsiyalarning takrorlanib turuvchi izchillik bo‘lib, bu buyruqlar ma’lumotlarga foydalanuvchi istagan shaklda ishlov berish uchun barcha apparat vositalarini faollashtirish, boshqarish va nazorat qilishga xizmat qiladi.
Tizimli dastur shu bilan birga, kompyuter va unga tegishli periferiyalardan foydalanishga imkon beradi. Tizimli dasturlarga foydalanuvchining ma’lumotlarga ishlov berish tizimining ishlash tamoyillari bo‘yicha keyingi texnik belgilarga ega bo‘lishini talab qilmasdan, masalani kiritish va chiqarish boshqaruvini tayyorlaydigan operatsiya tizimlari kiradi.
Xizmat uchun belgilangan va yordamchi dasturlar ham tizimli dasturlarga oid bo‘lib, masalan formatlash va nusxalashda axborot tashuvchilar bilan muomala qilish singari operatsiya tizimlari bilan munosabatni engillashtiradi. Windows XP, Windows 2000 mijoz-server arxitekturali Novell, UNIX va LINUXning har xil variantlari mashhur operatsiya tizmilaridandir.
Professional va kundalik masalalar qo‘yilishini hal qilish uchun iqtisodiy, texnik va ilmiy sohadan amaliy dasturlar foydalaniladi yoki ishlab chiqiladi. Foydalanuvchilar va qo‘llanish miqdoriga ko‘ra soni va ushbu amaliy dasturlarni yana bo‘lib chiqish mumkin.