Axborotga “Xujum” ning asosiy turlari va manbalari Buzishning ko’p tarmoqli usullari

Qoraqolpoq davlat universiteti
Matematika fakulteti Amaly matematika yo’nalishi
3-”G” talabasi Ahmadov Sherzodning
Kriptografiyadan mustaqil ishi

Axborotga “Xujum” ning asosiy turlari va manbalari

Buzishning ko’p tarmoqli usullari

Kriptografiya tarixi. Ma’lumotlani shifrlashning dastlabki ko’rinishidan ming yillar avval foydalanib kelingan. Yaqin o’n yilliklarda qadar foydalanilgan shifrlash klassik shifrlash deb ataladi. Undan keyingisi zamonaviy shifrlash deb atladi.

Kriptografiya tarixi. Ma’lumotlani shifrlashning dastlabki ko’rinishidan ming yillar avval foydalanib kelingan. Yaqin o’n yilliklarda qadar foydalanilgan shifrlash klassik shifrlash deb ataladi. Undan keyingisi zamonaviy shifrlash deb atladi.

Kriptologiya quydagi davrlar bo’yicha shakillangan:

• Qadimgi davr(qadimgi klassik shifrlash).MS:Sezar usuli
• O’rta davr(o’rta davr klassik shifrlash)MS:Vijiner,Atbash usuli
• I va II jahon urishlari davri.MS:Zimmerman telegrammasi, Enigma shifri, SIGABA mashinasi
• Kompyuter davri(zamonayiy shifrlash).MS:DES,AESva RSA

Sirli (maxfiy) aloqaning butun sohalarini belgilash uchun «kriptologiya» (yunoncha «cryptos» va «logos» o‘zaklaridan hosil bo‘lgan) atamasi qo‘llanadi. Kriptologiya ikkita yo‘nalishga bo‘linadi: kriptografiya va kriptotahlil. Kriptografning vazifasi uzatilayotgan xabarlarning konfidentsialligi (maxfiyligi) va autentligi (asliyligi)ni ta’minlashdan iborat. Kriptotahlilchining vazifasi esa kriptograflar ishlab chiqqan himoya tizimini «buzish»dan iborat. U shifrlangan matnni ochishga yoki qalbaki ma’lumotni asliy deb ko‘rsatishga urinadi.

Sirli (maxfiy) aloqaning butun sohalarini belgilash uchun «kriptologiya» (yunoncha «cryptos» va «logos» o‘zaklaridan hosil bo‘lgan) atamasi qo‘llanadi. Kriptologiya ikkita yo‘nalishga bo‘linadi: kriptografiya va kriptotahlil. Kriptografning vazifasi uzatilayotgan xabarlarning konfidentsialligi (maxfiyligi) va autentligi (asliyligi)ni ta’minlashdan iborat. Kriptotahlilchining vazifasi esa kriptograflar ishlab chiqqan himoya tizimini «buzish»dan iborat. U shifrlangan matnni ochishga yoki qalbaki ma’lumotni asliy deb ko‘rsatishga urinadi.