Azad İsa oğlu Qurbanov, Elçin Musa oğlu Məmmədov, Aygün Seyfəddin qızı Hüseynova

Videoadapter. 
Monitorun ekranında alınmış təsviri 
formalaşdırmaq üçün videoadapterdən (videokartdan) istifadə 
olunur. Videoadapter mətn və ya qrafik rejimdə işləyə bilir. 
Videoadapterin  iki növündən istifadə edilir: 
•
 
16 rəngli 80x25 və ya 80x50 simvolla mətn rejimində 
və 600x350 və ya 640x480 nöqtələrə qrafik rejimdə, həmçinin 
256 rənglə 320x200 nöqtələrlə qrafik rejimdə ekranı  təmin 
edən VGA videokartı; 
•
 
16 milyon rənglə 640x480 simvollarla müxtəlif 
rejimlərdə ekranı  təmin edən SGVA və ya super VGA 
videokartı. 
Qeyd etmək lazımdır ki, videoadapterin yaddaşını 
artırmaqla (məsələn, 1 Mbayt-dan 2 Mbayta qədər) rənglərin 
və simvolların rejimlərə uyğun ekranı  təmin etməsini 
çoxaltmaq olar. 
Videoadapter sətirlərarası (Interlaced) və ya sətir-sətir 
(Noninterlaced) genəltmə rejimlərində işləyə bilir. Sətirlərarası 
rejimdə monitorun ekranında alınmış  təsvir iki kadrla 
formalaşır.  İkinci rejimdə isə  təsvir bir kadr vasitəsilə 
formalaşmış olur. Birinciyə  nəzərən monitorun ekranında 
alınmış təsvir daha aydın və dəqiq olur. 
Videokartı  səciyyələndirən digər parametr ekranda 
təsvirin dəyişmə tezliyidir. Bu parametr 50-120 hers tezlik 
diapazonunda dəyişir. Təcrübə göstərir ki, fərdi kompüterlə 
                                                 
1
 256 rəng çaları yaratmaq mümkündür. 

---

   
35
işləyən istifadəçinin normal işləməsini təmin etmək üçün, 
həmçinin onun iş prosesində gözünün yorulmamasını  əldə 
etmək üçün videoadapteri sətir-sətir genəltmə rejimində 
işlətmək məqsədəuyğundur. Bu zaman kadrların dəyişmə 
tezliyi 75 hersdən az olmamalıdır. Ümumilikdə isə, 100 Hs 
tezlik optimal sayılır. Bəzi hallarda videoyaddaşın lazımi 
səviyyədə tezliyə malik olmaması  nəticəsində monitorun 
ekranında göstərilən təsvir dumanlı şəkildə alınmış olur. Bu isə 
videokartın lazımi səviyyədə işləməməsinə dəlalət edir. 
Videoadapterin müasir proqramlar paketi ilə  işləməsi 
üçün o, mütləq sürətləndirmə funksiyasına malik olmalıdır. 
Başqa sözlə desək, videoakselerator  rolunu ifa etməlidir. 
Videoadapterin belə rejimdə  işləməsi mərkəzi mikropro-
sessorun yükünü azaldır, nəticədə kompüterin işləmə sürəti 
çoxalır. 
Sürətləndirmə funksiyası ikiölçülü (2D) və üçölçülü 
(3D) sinfə bölünür. İkiölçülü sürətləndirmə rejimi bütün müasir 
proqramların (ofis paketlərindən tutmuş kompüter oyunlarına 
qədər) icra olunma sürətini artırmağa imkan verir. Üçölçülü 
sürətləndirmə rejimində isə kompüter oyunları ilə yanaşı, 
kompüterdə istifadə edilən stimulyasiya və modelləşdirmə 
proqramlarının həyata keçirilməsinə şərait yaranır.  
İndiki zamanda istehsal olunan müasir videoadapterlər 
ikiölçülü sürətləndirmə funksiyasına malikdirlər.