Azerbaycan Devlet İktisat Ünersitesi Dünya Ekonomisinde Güncel Sorunlar Uluslararası ticaret

İnsani Gelişim Endeksi
İnsani Gelişme Göstergesi (Human Development Index), Dünya'daki ülkeler için yaşam uzunluğu, okur yazar oranı, eğitim ve yaşam düzeyi doğrultusunda hazırlanan bir ölçümdür. İnsanlarındüzgün yaşaması, özellikle çocuk hakları için bir ölçün teşkil eder. Bu araştırma sonucunda bir ülkenin gelişmiş, gelişmekte olan ya da gelişmemiş bir ülke olduğu; bunun yanı sıra ekonomisindeki etkinin yaşam niteliği ne düzeyde etkilediğini gösterir.
Dağılım ilk olarak 1990 yılında Pakistanlı ekonomist Mahbub ul Haq tarafından geliştirilmiştir ve 1993 yılından bu yana Birleşmiş MilletlerGelişme Programı tarafından yıllık Gelişme Raporu'nda sunulur.
İnsani Gelişme Göstergesi ülkelerde üç başlıca gelişimleri göz önünde tutar:
Uzun ve sağlıklı bir yaşam; ölçümü ortalama yaşam süresi ile yapılır.
Bilgi ölçümü, okur yazar oranı (2/3'ü) ve ilkokul, lise ve üniversite kayıtları yüzdesi (1/3'ü) ile yapılır.
Ölçünlü yaşam düzeyi, ölçümü kişi başına düşen gelir ve alım gücünün Amerikan Doları'ndan hesaplanmasıyla yapılır.
Alternatif bir ölçüm olarak, ülkelerdeki fakirliği ölçmek için de Beşeri Fakirlik Dağılımı mevcuttur.
Hesaplanması:
2010 İnsan Gelişim Endeksi (HDI) 4 Kasım 2010'da yayınlandı (ve 10 Haziran 2011'de güncellendi), üç boyut bir araya geldi:

Uzun ve sağlıklı bir hayat: Doğumda ömür beklentisi

Eğitim endeksi: Ortalama eğitim yılı ve beklenen eğitim yılı
İyi bir yaşam standardı: kişi başı GNY (PPP US $)
2010 İnsani Gelişme Raporunda UNDP HDI hesaplamasında yeni bir yöntem kullanmaya başladı. Aşağıdaki üç indeks kullanılır:

1. Yaşam Beklenti Endeksi:

LEI 1 olduğunda doğumda ortalama yaşam süresi 85 ve doğumda ortalama yaşam süresi 20 olduğunda 0'dur.
2. Eğitim Endeksi:

2.1 Ortalama Okullaşma Yılları Endeksi:

Onbeş, bu göstergenin 2025 için öngörülen maksimum değeri.
2.2 Beklenen Okullaşma Endeksi Yılları (EYSI):
On sekiz, çoğu ülkede yüksek lisans derecesine sahip olmakla eşdeğerdir.
3. Gelir Endeksi (II) :

Kişi başına düşen GSMH 75.000 dolar iken II, kişi başına düşen GNI 100 dolarken 0'dır.

Son olarak, HDI önceki üç normalize edilmiş indeksin geometrik ortalamasıdır:

Burada:
LE: Doğumda ortalama ömür

MYS: Ortalama eğitim yılı (yani, 25 yaş ve üstündeki bir kişinin örgün eğitimde geçirdikleri yıllar)
EYS: Beklenen eğitim yılları (yani, 18 yaşın altındaki çocuklar için beklenen toplam eğitim yılı)
GNIpc: Kişi başına satın alma gücü paritesinde gayri safi milli gelir