Azərbaycan diLİ VƏ Nİtq məDƏNİYYƏTİ MÖvzu 1 azərbaycan diLİ VƏ Nİtq məDƏNİYYƏTİ FƏNNİNİN Əsaslari azərbaycan dilinin təşəkkülü tarixindən

Fərqli xüsusiyyətləri:

1. 
   Şifahi nitq yazılı nitqdən çox əvvəl meydana gəlmiş və işləkliyinə görə yazılı nitqdən aktivdir;
   
2. 
   Şifahi nitqi səciyyələndirən vacib əlamətlərdən biri onun birbaşa, canlı şəkildə ünsiyyətin vasitəsi olması və müsahibə ünvanlanmasıdır. Deməli, bu nitq prosesində iki tərəf-danışan və dinləyən iştirak edir;
   
3. 
   Şifahi nitqin leksikasında hamı üçün anlaşıqlı olan ümumişlək söz və ifadələrdən daha çox istifadə edilir;
   
4. 
   Şifahi nitqdə nitqin növündən (dialoji və monoloji) asılı olmayaraq, danışıq dilinin xüsusiyyətləri qorunaraq qısa replikalardan və yarımçıq cümlələrdən geniş şəkildə işlədilir. Bu baxımdan da cümlələr müxtəsər və quruluşca əsasən sadə olur;
   
5. 
   Şifahi nitqdə nitqin ifadəliliyini artıran, onu canlı və təsirli danışığa çevirən vasitələrdən: intonasiya, fasilə, vurğu, tembr və s. istifadə edilir;
   
6. 
   Şifahi nitqdə fikrin daha düzgün və aydın ifadəsi üçün, həm də asan anlaşılması məqsədilə jest və mimikadan da intonasiyanın tələbinə uyğun şəkildə istifadə olunur;
   
7. 
   Şifahi nitqin tempi çox sürətli olur. Adi halda (normalda) insan bir dəqiqədə 80-100 söz tələffüz edə bilər. Peşəkar natiqlər isə 120-dən çox söz tələffüz edirlər.