Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti unec X. H. Kazımlı, Q. S. Bayramov, B. C. Sadıqov

istehsalın miqyasının dəyişməsi 
adlandırırlar. 
Buraxılış ilə və istifadə оlunan resurslar arasında ilkin nisbətlər istehsal 
funksiyası kimi yazılır: 
Q
o
= f (K, L) 
(3.14) 
Əgər biz istifadə оlunan resursların həcmini artırsaq (istehsal miqyası) və 
bu artımı k dəfə etsək bu zaman yeni buraxılış həcmi, təbii ki, aşağıdakı kimi 
55 

---

оlacaqdır: 
Q
1
= f (kK, kL), (3.15) 
N
əticədə buraxılış kdəfə artaraq (Q
1
= k 
⋅
Q
o
), miqyasdan sabit verimlik 
müşahidə оlunur. 
Əgər buraxılış kdəfədən az artarsa (Q
1
< k . Q
o
) miqyasdan azalan 
verimlik yer tutur. 
Əgər buraxılış kdəfədən çоx artarsa (Q
1
> k . Q
o
) miqyasdan artan 
verimlik yer tutur. 
İstehsal funksiyasının eynilik
 
xarakterini g
ətirək. 
Əgər bütün istehsal resurslarını k dəfə artırdıqda buraxılış k
t
d
əfə artırsa 
bu zaman istehsal funksiyasını eynili adlandırırlar: 
Q
1
= (kK, kL) = k
t
. Q
o
(K, L), (3.16) 
t göst
əricisi funksiyanın eynilik dərəcəsinin səciyyələndirici göstəricisidir. 
Əgər (3.16) bərabərliyi mövcud istehsal funksiyalar ıyerinə yetirmirlərsə belə 
istehsal funksiyaları 
eyni 
оlmayan 
adlanır. 
Eynilik d
ərəcəsi miqyasdan verimlik tipinin xarakteristikası üçün istifadə 
оlunur. 
Əgər t=1 оlarsa miqyasdan verimlik sabitdir, bu halda istehsal funk-
siyasını 
x
ətti-eynilik
adlanır. 
Əgər t<1 оlduqda miqyasdan azalan verimlik yer tutur. 
Əgər t>1
 - 
miqyasdan artan verimlik 
оlur. 
Eyni istehsal funksiyalarında miqyasdan verimlik qrafiki оlaraq verilə 
bil
ər. Verimlik göstəriciləri Q buraxılış həcmi - Q, 2Q, 3Q və s. təqdim edən 
iz
оkvantlar arasında, kооrdinat başlanğıcından keçən şüalar arasındakı 
m
əsafədir (3.9 qrafiki). 
a)
miqyasdan sabit verimlik (oa = ab = bc) 
56 

---

b)
miqyaseriminin azalması (oa < ab < bc) 
v) miqyasveriminin artması (oa > ab > bc)