Azərbaycan hava yollari” qapali səhmdar cəMİYYƏTİ MİLLİ aviASİya akademiyasi fakultə

Fəsil 4. BİOMETRİK TEXNOLOGİYALARIN TARİXİ............................34

4.1 Bertilyon sistemi........................ ........................ ........................ ................34

Nəticə..................................................................................................................36

Ədəbiyyat............................................................................................................37

Giriş

Biometrik eyniləşdirmə sistemi milli eyniləşdirmə infrastrukturunda mühüm yer tutur. Biometrik texnologiyaların təbiqi pasport-viza və şəxsiyyəti təsdiq edən digər sənədlərin mühafizə dərəcəsinin va şaxsin başqa fərdi məlumətlarla sənəd almasına nəzərətin gücləndirilməsini, kritik infrastrukturun va digər obyektlərin mühəfiza rejiminin təkminləşdirilməsini, identifıkasiya işlərinin dəqiqliyini və müxtəlif informasiya resurslarında şəxs barədə fərdi malumatların kompleks əlaqaləndirilməsini təmin edir. Azarbaycan Respublikası Prezidentinin 13 fevral 2007-ci il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azarbaycan Respublikasında biometrik eynilaşdirma sisteminin yaradılması üzrə 2007-2012-ci illar üçün Dövlat Programı” milli biometrik eyniləşdirmə sisteminin yaradılması sahasinda hüquqi, təşkilati, texniki, iqtisadi məsələlarlə yanaşı ölkənin elmi ictimaiyyati qarşısında mühüm elmi-nəzəri va praktiki problemlər də qoyur.

Dövlat Proqramının həyata keçirilməsi iki mərhələdə nəzərdə tutulur:

1-ci mərhələ (2007-2009-cu ilər) biometrik eynilşdirrnə sahəsində qanunvericilik bazasının təkmillaşdirilmasi, biometrik texnologiyalar əsasında elektron pasport-viza və şəxsiyyəti təsdiq edən digər sənədlərin istehsalının və tətbiqinin taəkilı, biometrik informasiya resurslarının formalaşdırılması və təkmilləşdirilməsi işlarini əhata edir.

2-ci mərhələ (2010-2012-ci ilar) biometrik texnologiyaların tətbiqi səhələrinin genişləndirilməsi və onların təkmilləşdirilməsini (biometrik informasiya servislarinin təşkil edilməsini) nəzərdə tutur.

Mövzunun aktuallığı. Təhlükəsizliyin təmin olunması üçün yaradılan biometrik sistemlər 11 sentyabr 2001-ci ilə qədər yalnız hərbi sirlərin və ən əhəmiyyətli ticarət informasiyasının müdafiəsi üçün istifadə olunurdu. Bütün dünyanı silkələmiş terror aktından sonra vəziyyət kəskin surətdə dəyişilməyə başladı. Əvvəllər biometrik sistemlərlə ilk növbədə aeroportlar, böyük ticarət mərkəzləri, eyni zamanda insanların daha gur olduqları başqa məkanlar təchiz edilirdi. Sonradan bu sahəyə artan tələbat tədqiqatların genişləndirilməsi və yeni qurğuların, daha müasir texnologiyaların yaranmasına gətirib çıxardı. Biometrik qurğular bazarının artımı onlarla məşğul olan şirkətlərin sayının yüksəlməsinə, bu yüksəliş onlar arasında rəqabətin formalaşmasına, rəqabət isə biometrik sistemləri üzrə qiymətlərin olduqca əhəmiyyətli şəkildə azaldılmasına səbəb oldu. Beləliklə, bir terror aktının təkan verdiyi biometrik texnologiyaların inkişafı bu gün bütün dövlətlərdə biometrik sistemlərə keçidin sürətləndirilməsinin əsasını qoydu.