Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti Fakültə: Tikinti-iqtisad Kafedra: Biznesin iqtisadiyyatı və menecment

5.4. Səhmdarların Ümimi Yığıncağı və onların funksiyaları

“Səhmdar cəmiyyətlər haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanununa əsasən, səhmdarların ümumi yığıncağı (SÜY) cəmiyyətin ümumi idarəetmə orqanıdır. Cəmiyyət ümumi yığıncağını hər il nizamnamədə təstiq olunmuş müddətdə, iki aydan tez və maliyyə ilinin bitməsindən altı aydan gec olmamaq şərtilə çağırmalıdır.

“Səhmdar cəmiyyətlər haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanununda səhmdarların ümumi yığıncağının səlahiyyətləri, başqa sözlə, səhmdar cəmiyyətlərin yığıncağının funksiyalarına aid bütün zəruri məsələlər əks olunur:

• 
  nizamnamənin təstiq olunması və ona düzəlişlərin edilməsi;
  
• 
  cəmiyyətin yenidən təşkil edilməsi (qovuşma, udulma);
  
• 
  cəmiyyətin ləğv olunması;
  
• 
  direktorlar şurasının (DŞ) say tərkibinin müəyyənləşdirilməsi, onun üzvlərinin seçilməsi və səlahiyyətlərinin vaxtından əvvəl dayandırılması;
  
• 
  səhmlərin nominal dəyərinin artırılması və ya əlavə səhmlərin yerləşdirilməsi yolu ilə (əgər DŞ-nın səlahiyyətlərinə daxil edilmişdirsə) nizamnamə kapitalının artırılması;
  
• 
  cəmiyyətin idarəedici orqanının yaradılması, onun səlahiyyətlərinin vaxtından əvvəl dayandırılması (cəmiyyətin nizamnaməsinə əsasən bu səlahiyyətlərin icrası DŞ-na həvalə edilməmişdirsə);
  
• 
  cəmiyyətin yoxlama komissiyasının üzvlərinin seçilməsi və onların səlahiyyətlərinin vaxtından əvvəl dayandırılması;
  
• 
  cəmiyyətin təsdiq olunması;
  
• 
  birinci rüb, yarım il, doqquz ay, maliyyə ilinin nəticələri üzrə dividentlərin ödənişi (elan olunması);
  
• 
  illik hesabların, illik mühasibat hesablarının və gəlirlərin bölüşdürülməsinin təstiq olunması;
  
• 
  ümumi yığıncağın çağırılması qaydalarının müəyyənləşdirilməsi;
  
• 
  səhmlərin paçalanması və birləşdirilməsi;
  
• 
  iri sazişlərin razılaşdırılması haqqında qərarların qəbulu;
  
• 
  Holdinq, Maliyyə-Sənaye Qrupları (MSQ), Asossasiya və digər birgə kommersiya təşkilatlarında iştirak haqqında qərarların qəbul olunması.
  

Cəmiyyətin hüquqlu səhmi kimi adi səhmlər çıxış edir.
Ümumi yığıncaq qərarları səsvermə hüquqlu səhmlərin sahibi-səhmdarların səs çoxluğu əsasında qəbul olunur. Birirnci üç məsələ haqqında qərar yığıncaqda işirak edən, səs hüquqlu səhmlərin sahibi-səhmdarların 3/4-nün səs çoxluğu əsasında qəbul olunur.
Səhmdar AR-nın hüquqi aktlarına əsasən cəmiyyətin nizamnaməsinin pozulmasına gətirib çıxaran və onun iştirak etmədiyi və ya əleyhinə səsverdiyi məhkəmədə iddia qaldırmaq hüququna malikdir.
SÜY-nın keçiriləcəyi haqqında məlumat onun keçirilmə vaxtına 20 gündən gec olmayaraq, cəmiyyətin yenidən təşkili məsələlərini əks etdirir, gündəlik isə ümumi yığıncağın keçirilmə vaxtından 30 gündən gec olmayaraqla bildirilməlidir. Bu məlumat hər bir iştirakçıya sifarişli məktubla göndərilə və ya siyahı əsasında təqdim oluna bilər. Yaxud da, cəmiyyətin nizamnaməsində nəzərdə tutulduğu halda cəmiyyətin bütün səhmdarları üçün əl çatan şəkildə nəşr olunur.
Ümumi yığıncaqda iştrak hüququ həm səhmdarın özü, həm də yazılı şəkildə tərtib olunmuş etibarnamə əsasında onun nümayəndəsi tərəfindən həyata keçirilə bilər. Səhmdarların ümumi yığıncağı o zaman səlahiyyətlidir ki, bu yığıncaqla cəmiyyətin səs hüquqlu səhmlərinin yarıdan çoxunun cəmləşdiyi səhmdarlar iştirak etmiş olsunlar. Yığıncağın nəticələrinə əsasən çıxışların başlıca müddəlarını, qoyulan məsələlər üzrə səsvermənin nəticələrini əks etdirən sədr və katib tərəfindən hazırlanmış protokol tərtib olunur.
Qanunvericilik şirkətin strategiyasının müəyyən olunması və strateji proqramlara baxılmasını nəzərə alır.