AZƏrbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet



Yüklə 1,45 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/4
tarix14.01.2017
ölçüsü1,45 Mb.
#5637
1   2   3   4

 

 

 

 

 

 

Шякил 2. Эянэинлийи 600 В-а гядяр олан електрик гурьулары 



цчцн Ц-30 типли дяйишян ъяряйанюлчян  кялбятин: 

 

1-кялбятинин дястяйи, 2-эювдя, 3-сюкцля билян магнит кечириъи, 

4-магнит кечириъини ачмаг цчцн линэ, 5-милли волметр, 

6-юлчмя щцдудларынын чевирэяъи,  7-эярэинлийи юлчмяк цчцн сыхаълар.  



 

17

 



Ъяряйанюлчян кялбятинля щям изоляедилмиш кечириъилярдя, 

щям  дя  изоляедилмямиш  кечириъилярдя  ъяряйанын  гиймятини 

юлчмяйя  йол  верилир.  Ъяряйанюлчян  кялбятинля  юлчмя  апаран 

адам  горуйуъу  ейняк  тахмалы,  1000  В  вя  даща  йцксяк 

эярэинликли  гурьуларда  ишлядикдя  ися  диелектрик  ялъяк  дя 

эейинмялидир; о, изоляедиъи айагалтынын цстцндя дайанмалыдыр; 

ишлянмиш  амперметрляри  эярэинлийи  1000  В  вя  даща  йцксяк 

олан електрик гурьуларында тятбиг етмяк гадаьандыр.  

Эярэинлийи  1000  В  вя  даща  йцксяк  олан  електрик  гур-

ьуларында  магнит  кечириъи  эярэинлик  алтындакы  ъяряйанапаран 

щиссялярдян  айрылмамышдырса,  онда  юлчц  щцдудлары  чевир-

эяъини гошмаг гадаьандыр.  

Эярэинлик  эюстяриъиляри  (ъяряйанахтаранлар)  айрылмыш 

ъяряйанапаран щиссялярдя эярэинлийин олуб-олмамасыны тяйин 

етмяк  цчцн,  щабеля  1000  В-а  гядяр  олан  електрик  гур-

ьуларынын  сазлыьына  нязарят  едяркян  тятбиг  едилир.  Эярэинлик 

эюстяриъиляри биргцтблц вя икигцтблц ола биляр.  

3-ъц  шякилдя  эюстярилян  220  В-дан  500  В-а  гядяр 

эярэинликляр цчцн нязярдя тутулмуш ТИ-2 типли икигцтблц ъяря-

йанахтаранын  ики  уълуьу  вардыр:  эярэинлийи  олуб-олмамасыны 

йохламагдан  ютрц  ъяряйанахтаранын  уъларыны  йа  електрик 

гурьусунун  ики  ъяряйанапаран  щиссясиня  (ики  фазайа)  ейни 

вахтда, йа да бир фазайа вя йеря тохундурмаг тяляб олунур. 

Эярэинлик  220  В-дан  ашаьы  олдугда  ъяряйанэюстярян 

йарамыр, чцнки лампа йанмайа биляр.  

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

18



 

 

 



 

Шякил 3. ТИ-2 типли икигцтблц ъяряйанахтаран:  



 

1-ясас дястяк, 2-кюмякчи дястяк, 3-«Магнето» типли бирляшдириъи мяфтил,            

4-уълуглар, 5-ишыг сигналыны мцшащидя етмяк цчцн дешик. 

 

УНН-1  типли  биргцтблц  ъяряйанахтаранлар  хариъи  эюрц-



нцшляриня эюря автомат гялямляря охшайыр (шякил 4.) 

 

 



 

 

19

 



 

Шякил 4. Эярэинлийи 120÷÷÷÷500 В олан дяйишян ъярйан 

електрик гурьусу цчцн УНН-1 типли ъяряйанахтаран: 

 

1-эювдя, 2-уълуг, 3-йай, 4-ялавя эярэинлик, 5-неон лампасы,  



6-метал контакт втулка, 7-сигналы мцшащидя етмяк цчцн дешик, 

8-санъаг, 9-щалга, 10-тутуъу. 

 

 

Диелектрик материалдан щазырланмыш вя бахыш дешийи олан 



эювдядя  сигнал  лампасы  вя  ялавя  мцгавимят  йерляшдирил-

мишдир;  эювдянин  ашаьы  уъунда  метал  уълуг,  йухары  уъунда 

ися йасты метал контакт гурашдырылмышдыр, оператор ял иля щямин 

контакта тохунур.  

Биргцтблц  ъяряйанахтаранла  эярэинлийи  йохламаг  онун 

уълуьуну  ъяряйанапаран  щиссяйя  тохундурурлар;  яэяр  ъя-

ряйан варса, онда ъяряйанахтаранын лампасы йанаъагдыр.  

Биргцтблц  ъяряйанахтаранлар  сынагдан  кечирилян  анъаг 

бир  ъяряйанапаран  щиссяйя  тохундурмаьы  тяляб  едир.  Йерля 

ялагя  ися  адамын  бядяни  васитясиля  йарадылыр  адам  ял 

бармаьы иля ъяряйанахтаранын дюврясиля контакт йарадыр.  Бу 

щалда  адамын  бядяниндян  кечян  ъярйан  шиддяти  0,3  м  А-

дян артыг олмур.  

Изоляедиъи  алтлыглар  истянилян  эярэинликли  гапалы  електрик 

гурьуларында  горуйуъулар,  електрик  мцщяррикляринин  ишясалма 

 

20



гурулушлары,  айырыъыларын  интигаллары  вя  ачарларла  ямялиййатлары 

йериня йетиряркян ишлядилир.  

Изоляедиъи  алтлыглар  мющкям  вя  тамамиля  дайаныглы  ол-

малыдыр.  Чыхарылабилян  изолйаторлар  тятбиг  едилдикдя  онун 

дюшяняк  дайаьындан  сцрцшцб  дцшмяси  имканы  олмамалыдыр. 

Изоляедиъи  алтлыьын  йана  сцрцшмясиндян  ютрц  дюшяняйин  кя-

нарлары изолйаторларын дайаг сятщиндян габаьа чыхмамалыдыр.  

Бцтцн  мцщафизя  васитяляринин  дяст  щалында  олмасы  вя-

зиййятини щяр цч айдан бир бу иш цчцн тящким олунмуш шяхс, 

баш енерэетикин (механикин) йазылы сярянъамы иля йохлайыр.  

Дюври  йохламаларын  вя  бахышларын  нятиъяляри  хцсуси 

журналда  гейд  олунур,  бахышы  апаран  шяхсин  фамилийасыны  вя 

тарих  эюстярилир.  Насазлыьы  ашкар  едилмиш  мцщафизя  васитяси 

дярщал дювриййядян чыхарылмалыдыр.  

Мцщафизя  васитясиндян  фярди  истифадя  едилдикдя  онун 

сахланмасына,  дцзэцн  истифадя  едилмясиня  лазыми  хидмят 

эюстярилмясиня,  нювбяти  сынаьа  юз  вахтында  верилмясиня  вя 

насаз  олдугда  дяйишдирилмясиня  мцщафизя  васитяси  верилян 

шяхс мясулиййят дашыйыр.  

Истянилян эярэинликли електрик гурьуларынын алдыьы мцщафизя 

васитяляринин  мигдары  еля  олмалыдыр  ки,  щямин  гурьуда  щям 

нормал  иш  режиминдя,  щям  дя  аварийа  вахты  бцтцн  мцмкцн 

ола билян ямялиййатларын йериня йетирилмяси тямин едилсин.  

Електрик  гурьуларынын  мцщафизя  васитяляринин  минимал 

нормасы 1-ъи ялавядя верилмишдир.  

 

 

Мцщафизя васитяляринин сынагдан кечирилмяси 



 

Бцтцн  изоляедиъи  мцщафизя  васитяляри  дюври  олараг  ня-

зарят бахышындан вя сынагдан кечирилмялидир.  

Сынагдан  кечирилмиш  мцщафизя  васитяляриндян  сынаг 

апармыш  лабораторийанын  штампы  олмалы  вя  штампда  йол  ве-

рилян  эярэинлик  вя  нювбяти  сынагларын  мцддяти  эюстярилмялидир. 

Диелектрик  ялъякляри  алты  айда  бир  дяфя  2,5  кВ  эярэинликдя 


 

21

сынагдан  кечирмяк,  щяр  дяфя  истифадядян  габаг  ися  бахыш-



дан кечирмяк лазымдыр.  

Дястяйи изоляедилмиш алят илдя бир дяфя 2 кВ эярэинликдя 

сынагдан  кечирилмяли,  щяр  истифадя  олунандан  габаг  ися 

бахышдан кечирилмялидир.  

500 В-а гядяр эярэинлик эюстяриъиляри илдя бир дяфя 1 кВ 

эярэинликдя сынагдан кечирилмяли, щяр дяфя истифадя олунандан 

габаг ися бахышдан кечирилмялидир.  

Диелектрик  галошлар  вя  резин  айагалтылар  ики  илдя  бир  дяфя 

3,5  кВ эярэинликдя  сынагдан  кечирилмяли,  илдя бир  дяфядян аз 

олмамагла щяр дяфя истифадя олунандан габаг ися бахышдан 

кечирилмялидир.  

Изоляедиъи  алтлыглар  щазырландыгдан  вя  ясаслы  тямирдян 

сонра 40 кВ эярэинликдя вя 350 кг/м

2

 механики йцк алтында 



сынагдан  кечирилмялидир.  Изоляедиъи  алтлыглар  ики  илдя  бир  дяфя 

дюври бахышдан кечирилмялидир.  

Изоляедиъи  кялбятин  ики  илдя  бир  дяфя  2  кВ  эярэинликдя 

сынагдан кечирилмяли, илдя бир дяфядян аз олмамагла щяр дяфя 

истифадя олунандан габаг ися бахышдан кечирилмялидир.  

Эярэинлийи 1000 В вя даща йцксяк олан електрик гурьу-

лары  цчцн  изоляедиъи  мцщафизя  васитяляринин  сынагдан  вя  ба-

хышдан  кечирилмяси  мцддятляри,  електрик  гурьуларында  истифадя 

олунан  мцщафизя  васитяляриндян  истифадя  вя  сынагдан  кечи-

рилмяси гайдалары ясасында тяйин едилир. 



 

 

Мцщафизя йерлябирляшдирмяси 



 

Йерлябирляшдирмянин цч нювц вардыр:  

1.

  Мцщафизя  йерлябирляшдирмяси  ъяряйанапаран  щисся-



лярин  изолйасийасы  позулдугда  адамларын  тящлцкясизлийини 

тямин етмяк мягсядиля йериня йетирилир.  

2.

  Ишчи  йерлябирляшдирмяси  гурьуларын нормал  иш  режимини 



тямин етмяк цчцн  йериня йетирилир.  

 

22



3.

  Електрик аваданлыьыны, биналары вя гурьулары атмосфер 

електрикинин тясириндян горумаг цчцн йерлябирляшдирмя. 

Аваданлыьын,  ади  шяраитдя  эярэинлик  алтында  олмайан, 

лакин  електрик  гурьуларынын  изолйасийасынын  позулмасы  няти-

ъясиндя  эярэинлик  алтына  дцшя  билян  метал  щиссяляринин  билля-

рякдян  йерлябирляшдирилмясиня  мцщафизя  йерлябирляшдирмяси 

дейилир.  

Мцщафизя  йерлябирляшдирмясинин  тясири  бундан  ибарятдир 

ки,  о,  эярэинлик  алтына  дцшмцш  аваданлыьын  эювдяси  иля  йер 

(торпаг)  арасындакы  эярэинлийи  тящлцкясиз  гиймятя  гядяр 

азалдыр.  

Буну  нейтралы  изоляедилмиш  шябякянин  нцмунясиндя 

изащ едяк (шякил 5). 

 

 

 



Шякил 5. Електрик гурьусунун йерлябирляшдириъи  

иля бирляшдирмя схеми: 

1,2,3-фазалар, Рж-йерлябирляшдириъинин мцгавимяти 

 

Яэяр  електрик  аваданлыьынын  эювдяси  йер  иля  бирляшдирил-



мямишдирся  вя  о,  фаза  иля  тямасда  олмушса,  онда  адамын 

беля  эювдяйя  тохунмасы  бир  гошулма  иля  ейниэцълцдцр,  бу 



 

23

ися  олдугъа  тящлцкялидир.  Яэяр  эювдя  йерля  бирляшдирилмишся, 



онда  эювдянин  йеря  нисбятян  потенсиалы  тящлцкясиз  кичик 

гиймятя кими дцшцр.  

Електрик гурьуларынын метал щиссялярини, електрик машынла-

рынын  эювдялярини,  трансформаторлары,  апаратлары,  ишыгланды-

рыъылары,  електрик  апаратларынын  интигалларыны  (ютцрцъцлярини), 

юлчмя  трансформаторларынын  икинъи  долагларыны,  пайлашдырыъы 

лювщяляринин  каркасларыны,  идаряетмя  лювщялярини,  шкафларыны  вя 

б. мцтляг бирляшдирмяк лазымдыр.  

Ашаьыдакылар йерля бирляшдирилмир:  

1) асма изолйаторларын арматуру вя дайаг изолйаторларын 

чубуглары;  атмосфер  эярэинликляриндян  мцщафизя  шяраити  тяляб 

етмядикдя електрик вериши хятляринин аьаъ дирякляриндя вя ачыг 

йарымстансийаларын  аьаъ  конструксийаларында  гойулмуш 

кронштейнляр вя ишыгландырма арматуру; 

2)  йерлябирляшдирилмиш  метал  констурсийаларда  гойулмуш 

аваданлыг; 

3)  лювщялярдя  шкаф  ичиндяки  лювщялярдя,  щабеля  пайлаш-

дырыъы  гурулушлар  цчцн,  хцсуси  камераларын  диварларында  го-

йулмуш електрик-юлчмя ъищазларынын, релелярин вя и.а. эювдяляри; 

4) икигат изолйасийалы електрик гябуледиъиляри; 

5)  електрик  стансийаларынын,  йарымстансийаларын,  пайлаш-

дырыъы  гурулушларын  вя  сянайе  мцяссисяляринин  яразисиндян 

кянар кечян дямир йоллары; 

6)  йерлябирляшдирилмиш  метал  каркасларда  вя  пайлашдырыъы 

гурушларын камераларында чыхарылабилян вя йа ачылан щиссяляр. 

Мцщафизя  йерлябирляшдирмяси  нейтралы  изоляедилмиш  1000 

В-а  гядяр  эярэинликли  цчфазалы  цчмяфтилли  шябякялярдя,щабеля 

нейтралы  истянилян  режимдя  олан  1000  В  вя  даща  йцксяк 

эянэинликли шябякялярдя тятбиг олунур (шякил 6).  

 

 



24

 

 



 

Шякил 6. Мцщафизя йерлябирляшдирмясинин  

принсипиал схемляри: 

 

а) эярэинлийи 1000 В-а гядяр шябякядя нейтралы изоляедилмиш; 

 б) нейтралы йерлябирляшдирилмиш 1000 В вя даща йцксяк шябякядя;  

1-йерлябирляшдирилмиш аваданлыг; 2-мцщафизя йерлябирляшдирмясинин 

йерлябирляшдириъиси; 3-ишчи йерлябирляшдирмянин йерлябирляшдириъиси;  

 р

ж



-мцщафизя йерлябирляшмясинин мцгавимяти; р

о

-ишчи 



йерлябирляшмясинин мцгавимяти 

 

Йерлябирляшдириъи гурулуш-йерлябирляшдириъи вя ону електрик 



гурьуларынын  йерлябирляшдирилмяли  щиссяляри  иля  бирляшдирян  йерля 

бирляшдириъи кечириъилярин топлусудур.  

Тябии вя сцни йерлябирляшдириъиляр олур.  

Сцни  йерлябирляшдириъи  олараг,  йеря  шагули  басдырылмыш 

диаметри 3 см-дян 5 см-я кими, диварынын галынлыьы ян азы 3,5 

мм,  узунлуьу  2,5-3  м  олан  полад  борулар,  диаметри  10-12 

мм  вя  узунлуьу  10  м  олан  метал  чубуглардан  истифадя 

едилир.  

Агрессив (гяляви, туршу вя б.) торпагларда эцълц корро-

зийайа уьрайан сцни йерлябирляшдириъиляр цчцн мис вя йа синк 

чякилмиш метал тятбиг олунур.  


 

25

Кабеллярин  алцминиум  юртцйцнц,  щабеля  чылпаг  алцми-



ниум  кечириъилярини  сцни  йерлябирляшдириъи  кими  ишлятмяк  олмаз, 

чцнки  онлар  торпагда  оксидляшир,  алцминиум-оксид  ися  изол-

йатордур.  

Тябии  йерлябирляшдириъи  олараг  торпагда  салынмыш  су 

кямяри,  канализасийа  вя  башга  метал  бору  кямярляри;  метал 

конструксийалар вя йерля бирляшдирилмиш дямир-бетон конструк-

сийаларын  арматуру,  торпагда  салынмыш  кабеллярин  гурьушун 

юртцкляри истифадя олуна биляр.  

Майе  йанаъаг  вя  газ  бору  кямярляринин  йерлябир-

ляшдириъи кими истифадя олунмасы гяти гадаьандыр.  

Биналарда  йерлябирляшдириъи  кечириъиляри  еля  йерляшдирмяк 

лазымдыр  ки,  онлар  бахыш  цчцн  ялверишли  вя  механики  зядялян-

мялярдян  горунмуш  олсун.  Биналарын  дюшямясиндян  йерля-

бирляшдириъи кечириъиляри хцсуси гановъуглардан чякирляр. Йейиъи 

бухар  вя  газлар  ола  билян  биналарда,  щабеля  йцксяк  ням 

отагларда йерлябирляшдириъи кечириъиляри дивар бойунъа дивардан 

10 мм аралы бяндляр цзяриля чякирляр.  

Йерлябирляшдириъи  кечириъини  йерлябирляшдириъийя  цстя-цстя 

салыб  ян  азы  ики  йердян  гайнаг  етмякля  бирляшдирирляр.  Цстя 

салынан  щиссянин  узунлуьу  кечириъинин  ениня  кясийи  дцзбу-

ъаглы  олдугда  онун  енинин  ики  мислиня,  ениня  кясийи  даиря 

олдугда ися диаметри алты мислиня бярабяр олмалыдыр. Цст-цстя 

салынан щисся бцтцн периметри бойунъа гайнаг олунмалыдыр.  

Йерлябирляшдириъи  кечириъиляри  електрик  гурьусунун  эюв-

дясиня болтларла вя йахуд гайнаг етмякля бирляшдирирляр.  

Йерлябирляшдириъи  кечириъини  бяркитмяк  цчцн  болтлар  (винт-

ляр, санъаглар) ашаьыдакы тялябляри юдямялидир:  

а)  болт  (винт,  санъаг)  коррозийайа  дюзцмлц  металдан 

щазырланмалы,  йахуд  коррозийадан  горуйан  металла  юртцлмяли 

вя сятщи рянэлянмямялидир; 

б)  ейни  заманда  бяркидиъи  детал  ролуну  ойнайан 

болтлары,  винтляри,  санъаглары  йерлябирляшдирмя  цчцн  истифадя 

етмяк олмаз; 

 

26



ъ)  болтун  (винтин,  санъаьын)  ятрафында  йерлябирляшдириъи 

кечириъини бирляшдирмякдян ютрц кичик контакт сащяси олмалыдыр. 

Контакт  сащяси  ону  коррозийадан  горуйан  металла  юртцл-

мялидир вя онун сятщиня бойа чякилмялидир.  

Болтун (винтин, санъаьын) вя контакт сащясинин диаметри 

електрик  енержиси  ишлядиъисинин  номинал  ъяряйанындан  асылы 

олараг сечирляр. 

Електрик  гурьусунун  щяр  бир  эювдяси  йерлябирляшдириъийя 

вя  йа  йерлябирляшдириъи  маэистрала  айрылыгда  бирляшдирилмялидир. 

Електрик гурьуларынын йерля бирляшдирилян бир нечя эювдясинин йер-

лябирляшдириъи кечириъийя ардыъыл гошулмасы гадаьандыр (шякил 7).  

  

 



 

 

Шякил 7. Йерлябирляшдирилян обйектлярин йерлябирляшдириъи 



маэистрала бирляшдирмя схеми: 

 

1-йерлябирляшдириъи маэистрал, 2-йерля бирляшдирилян аваданлыг,    



3-йерлябирляшдириъи маэистрала бирляшдирилян кечириъи 

 

Йанашы  йерляшдирилмиш  електрик  аваданлыгларынын  эюв-



дялярини  айрылыгда  йерля  бирляшдирмяк  Олмаз!  Бир  фаза  1  эюв-

дясиня,  икинъиси  ися  2  эювдясиня  бирляшдирилярся,  онда  щяр  ики 

эювдя  эярэинлик  алтына  дцшяр;  щямин  эярэинлик  тяхминян 

хяттдяки эярэинлийи йарысына бярабяр олур.  



 

27

Бу щалда ъяряйан кифайят гядяр олмадыьындан горуйу-



ъулар ишлямяйя биляр вя буна эюря дя эювдяляр узун мцддят 

тящлцкяли эярэинлик алтында олаъагдыр.  

Електрик  гурьуларынын  эювдяляри  бири-бириля  кечириъи  иля 

бирляшдирилярся  (шякил  8),  онда  эювдялярля  бирфазалы  гапанма 

икифазалы  гыса  гапанмайа  чевриляр  ки,  бу  да  горуйуъуларын 

сцрятля ишлямясиня сябяб олар.  

 

 

 

Шякил 8. Електрик гурьуларынын йанашы йерлябирляшдирилмиш  

а вя б эювдяляринин айрылыгда йерлябирляшдирилмяси: 

 

1, 2-електрик мцщяррикляри, 3-мцщяррикин бирляшдириъи кечириъиси, 



 Рж-йерлябирляшдирмянин мцгавимяти 

 

Йерлябирляшдириъи  кечириъинин  ениня  кясийи  ашаьыдакы  кими 



олмалыдыр:  

-чылпаг мис кечириъилчяр вя ачыг чякилянляр цчцн 4 мм

2



алцминиум кечириъиляр цчцн ися 6 мм



2

-изоляедилмиш мис мяфтиллярин 1,5 мм



2

, алцминиум мяфтил-

лярин 2,5 мм

2



-горуйуъу  юртцкдя  кабеллярин  фаза  дамарлары  цмуми 

олан  йерлябирляшдириъи  дамарлар:  мис  дамарлар  цчцн  1  мм

2



алцминиум дамарлар цчцн 1,5 мм



2

Електрик  гурьуларынын    ашаьыдакы  щалларда  йерлябирляш-



дирилмяси ваъибдир:  

 

28



а) йцксяк тящлцкяли олмайан биналарда –500 В вя даща 

йцксяк эярэинликдя дяйишян вя сабит ъяряйанларда; 

б)  йцксяк  тящлцкяли,  хцсуси  (ялащиддя)  тящлцкяли  бина-

ларда вя хариъдя йерляшдирилмиш електрик гурьуларында-дяйишян 

ъяряйан эярэинлийи  36 В  вя  сабит  ъяряйанын эярэинлийи  110 В 

олдугда; 

ъ)  партлайыш  тящлцкяси  олан  биналарда-сабит  вя  дяйишян 

ъяряйанларын эярэинлийинин истянилян гиймятиндя. 

  

Партлайыш  тящлцкяси  олан  електрик  гурьулары  мцстясна 



олмагла,  дяйишян  ъяряйан  цчцн  эярэинлийин  номинал  гиймяти 

36 В вя бундан кичик олдугда, сабит ъяряйан цчцн 110 В вя 

бундан  кичик  олдугда  електрик  гурьуларынын  йерлябирляш-

дирилмяси  тяляб  олунмур.  Изолйасийасы  икигат  олан  електрик 

гурьулары да йерлябирляшдирилмялидир.  

Йерлябирляшдириъи  гурулушларын  техники  вязиййятини  тяйин 

етмяк цчцн ашаьыдакы йохламалар мцнтязям апарылмалыдыр:  

а) йерлябирляшдириъи гурулушун эюрцнян щиссясинин цздян 

бахышдан кечирилмяси; 

б)  йерлябирляшдириъи  иля  йерлябирляшдирилян  елементляр 

арасында  дюврянин  олмасына  бахыш  вя  йохланылмасы  (апараты 

йерлябирляшдириъи  гурулушла  бирляшдирян  кечириъидя  гырылма  вя 

гейри-гянаятбяхш  контактларын  олуб-олмамасы  ашкар  едилир); 

щабеля трансформаторларын дешик горуйуъулары да йохланылыр;  

ъ) «фаза-сыфыр» илэяйинин мцгавимятинин юлчцлмяси;  

ч)  тябии  йерлябирляшдириъилярин  бирляшдирилмясинин  етибар-

лылыьынын йохланылмасы; 

д)  йерлябирляшдириъи  гурулушун  торпагда  олан  елемент-

лярини  бахышдан  кечирмякдян  ютрц  грунтун  адда-будда 

ачылмасы;  

е)  эярэинлийи  1000  В  вя  даща  йцксяк  олан  електрик  ве-

рилиши  хятляринин  дирякляри  цчцн  грунтун  хцсуси  мцгавимятинин 

юлчцлмяси.  

Истисмарда олан щяр бир йерлябирляшдириъи гурулушун пас-

порту  олмалыдыр;  паспортда  йерлябирляшмянин  схеми,  йерля-

бирляшдириъи  гурулушун  вязиййятинин  ахырынъы  йохланмасынын 



 

29

нятиъяляри щаггында ясас техники мялумат, апарылмыш тямирля-



рин характери щаггында вя йерлябирляшмя гурулушунда едилмиш 

дяйишикликляр щаггында мялумат олмалыдыр.  

Йерлябирляшдириъилярин  мцгавимятини,  щабеля  грунтун  хц-

суси  мцгавимятини,  бир  гайда  олараг,  торпаьын  кечириъилийи  ян 

кичик  олан  дюврлярдя  юлчмяк  лазымдыр:  йайда-торпаг  ян  чох 

гуру олдугда, гышда-торпаг ян чох дондугда.  

Йерлябирляшдириъи  гурулушларын  мцгавимятинин  пландан-

кянар  юлчцлмяси  онлары  йенидян  гурдугдан  вя  ясаслы  тямир 

етдикдян сонра илин истянилян фяслиндя мцтляг апарылмалыдыр.  

Гурьунун  тямир  едилян  щиссясинин  ъяряйанапаран 

щиссяляринин  фазаларын  гыса  гапанмасы  цчцн  кечириъидян  вя 

йерлябирляшдириъи  гурулуша  бирляшдирмя  кечириъиляриндян  ибарят 

олан эяздирилян мцвяггяти йерлябирляшмяляр ениня кясийи гыса 

гапанмаларда термики дайаныглыг тялябляриня уйьун, лакин ян 

азы 25 мм

2

 олан чылпаг чохдамарлы еластики мис мяфтиллярдян 



щазырланмалыдыр.  

Эяздирилян  йерлябирляшмяляр  дюврядян  ачылмыш  електрик 

аваданлыьында, кабел вя йа щава електрик вериши хятляриндя иш-

ляйяркян сящв олараг онлара эярэинлик верилян щалларда ъяря-

йандан  зядялянмялярин  гаршысыны  алмаг  мягсядиля  тятбиг 

едилир.  

Эяздирилян  йерлябирляшмяляр  щямин  ишлярин  йериня  йе-

тирилмясиндя  ян  етибарлы  мцщафизя  васитясидир.  Эяздирилян 

йерлябирляшмянин цмуми эюрцнцшц (шякил 9).  

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



30

 

 



 

Шякил 9. Эяздирилян йерлябирляшмя. 

 

 

Бядбяхт  щадисяляря  вя  аварийалара  сябяб  ола  билян 



сящвя  йол  вермямякдян  ютрц  йерлябирляшмяни  ъяряйан-

апаран щиссялярин цстцня, онларда эярэинлик олмадыьына ямин 

олдугдан  сонра  дярщал  гойурлар.  Бу  щалда  ашаьыдакы  гай-

дайа риайят олунмалыдыр:  

-яввялъя йерлябирляшдириъи йеря бирляшдирилир; 

-сонра  йерлябирляшдирилян  ъяряйанапаран  щиссялярдя 

эярэинлийин олмамасыны йохлайырлар; 

бундан сонра гыса гапанмыш мяфтиллярин сыхаълары штан-

гын  кюмяйиля  ъяряйанапаран  щиссянин  цстцня  салыныр  вя 

штангла, йахуд диелектрик ялъякдя ял иля щиссяйя бяркидилир.  

1000 В-а гядяр олан гурьуларда штанг тятбиг едилмяйя 

дя  биляр  вя  эяздирилян  йерлябирляшмя  диелектрик  ялъяклярдя  ял 

иля щазырланыр.  


 

31

Эяздирилян йерлябирляшмя якс ардыъыллыгда чыхарылыр.  



Йерлябирляшмя електрик гурьусунун етибарлы мцщафизясини 

бцтцн щалларда тямин етмир.  

Нейтрал  йерля  бирляшдирилмиш  1000  В-а  гядяр  эярэинликли 

шябякялярдя мцщафизя йерлябирляшмяси сящв тятбиг едилдикдя 

(шякил  10,  а)  эювдядя  фаза  дешийи  алынан  щалда  эювдя  фаза 

эярэинлийинин  йарысына  йахын  эярэинлик  алтына  дцшцр  ки,  бу  да 

тящлцкялидир.  Буна  эюря  дя  нейтралы  йерля  бирляшдирилмиш  1000 

В-а  гядяр  эярэинликли  шябякялярдя  ишлядиъилярин  эювдялярини 

йерля бирляшдирмяк олмаз.  

Щямин  шябякялярдя  щямчинин  эювдялярин  бир  щиссясини 

сыфыр  мяфтилля,  о  бири  щиссясини  ися  йерля  бирляшдирмяк  йол-

верилмяздир (шякил 10, б). 

 

 

 



 

Шякил 10. Сящв щазырланмыш мцщафизя  

йерлябирляшмясинин схеми: 


Yüklə 1,45 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin