Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi
Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası

İxtisas: Fiziki Tərbiyə və Çağırışaqədərki Hazırlıq müəllimliyi

Qrup:120A4
Fənn: Üzgüçülük
Tələbə: Samir Heydərzadə
Mövzu: Üzgüçülük üsulunda məsafələr və su idman növləri

Üzgüçülük vücudunuzun inkişaf etməsinə, bütün orqanlarınızın hərəkətə keçməsinə kömək edəcəkdir. Qədim Yunanıstnanda oxumağı və üzməyi bacarmayan adamları həyata ən az uyğunlaşmış şəxslər hesab etmişlər. Ancaq buna baxmayaraq üzgüçülük uzun zaman idmanla bağlı olmamışdır. O , hətta qədim Yunan Olimpiya Oyunları proqramlarına da daxil olmamışdır. Yalnız on doqquzuncu əsrin ortalarında Qərbi Avropanın bir sıra ölkələrində üzgüçülük üzrə yarışlar keçirməyə başlamışlar. Birinci qış üzgüçülük hovuzu 1842-ci ildə Vyanada açılmışdır.Olimpiya oyunları dirçəliş tapdıqdan sonra onların proqramına üzgüçülük yarışları da daxil edilir. Yaxşı üzgüçü olmaq üçün ahəngdar fiziki inkişafa nail olmaq lazımdır.Bu inkişaf təkcə suda deyil, həm də quruda müntəzəm fıziki məşğələlər nəticəsində yaranır. Onlar arasında gündəlik səhər gimnastikası, avarçəkmə və idman oyunlarının xüsusi rolu vardır.

İdman üzgüçülüyündə dörd əsas üsul var: krol, arxası üstə, brass və batterfilay. Krol - ən sürətli üzgüçülük üsuludur. Krolçu növbəli şəkildə əlləri ilə suda üfqi istiqamətdə avar çəkməklə və ayaqları ilə suya şaquli istiqamətdə elastik zərbələr vurmaqla irəliləyir. Başını yana çevirərkən ( sağa və ya sola) üzgüçü başını çevirdiyi tərəfdəki əli ilə avarçəkməni bitirdiyi anda dərindən nəfəs alır, sonra üzünü suya salıb nəfəsi buraxır.
Arxası üstə üzərkən sürət nisbətən az olur, əllərin və ayaqların hərəkət sxemi isə krolda olduğu kimidir. Üzgüçülüyün sürətcə ikinci yerdə olan üsulu batterflay, daha doğrusu . onun delfın növüdür. Kroldan fərqli olaraq delfın üsulunda hər iki əllə eyni vaxtda avar çəkilir və bu zaman ayaq iki dəfə dalğavari hərəkət etdirilir. Üzmək üçün və suda boğulanları xilas etmək üçün ən rahat üsul brassdır. Bu üsulun hərəkətləri qurbağanın suda üzərkən ftdiyi hərəkətlərə çox bənzəyir. Əgər uşaq 7-8 yaşına qədər özünü suyun üzərində saxlamağı artıq bacarırsa, bu yaşda üzgüçülüyün bütün üsullarının texnikasını öyrənmək daha asandır. 9-10 yaşlarında isə bu növlərdən hər hansı birində daha yaxşı bacarıq özünü göstərir.
Ciddi məşqlərə və yarışlarda iştirak etməyə 11- 12 yaşlarından başlamaq daha yaxşıdır. İdman nailiyyətləri də bu yaşdan etibarən daha sürətlə artır. 14 yaşında üzgüçülük üzrə idman ustası olanlar da var. İdman üzgüçülüyü ilə məşğul olanlar arasında hər il maraqlı yarışlar keçirilir. Gənc üzgüçülər ayda bir dəfə öz uşaq idman məktəblərinds starta çıxırlar. Yaxşı olar ki, uşaqlar üzməyi təcrübəli məşqçilərin, təlimatçılann və ya idmançıların rəhbərliyi altında öyrənsinlər. Üzməyi yeni öyrənənlər üçün qış və yay hovuzlarında kiçik hovuzcuqlar, çimərliklərdə isə təmiz sulu, hamar, qumlu dibi olan, küləyin və axınır mane olmadığı sahələr ayrılır. Qadınlar üzərkən daha gözəl vücuda sahib olurlar. Üzmək estetik baxımından, xüsusilə qadınları döşlərin və bədənin yaxşılaşmasına gətirib çıxard Qolları, çiyinləri üzərkən yuxarı qaldırmaq sinə nahiyyəsini inkişaf etdirir, döşlərin dik hala gəlməsi səbəb olur. Üzməzdən əvvəl və sonra bütün orqanizminiz əzələləriniz üzməyə hazır vəziyyətə gətirilməlidir. Bunun üçün isə üzməkdən öncə və sonra müxtəlif idman hərəkətləri etməyiniz vacibdir.
*Bütün hərəkətləri asandan çətinə doğru edin. Çünki əzələlərinizin gərilə bilməsi üçün bu çox vacibdir. *Yeməkdən iki-üç saat sonra hərəkətlər edit Yeməkdən dərhal sonra idmana başlamayın.
*Hovuz kənarında etdiyiniz bütün hərəkətlər estetik olmalı, üzməni xatırlatmalıdır.
Üzgüçülük idmanı bədəninizdəki yağ, pıy qatlarının azalmasına və gözəl bir bədənə sahib olmanıza kömək edəcəkdir. Su və maye qəbul etməyi unutmayın. Hər idman fəaliyətindən sonra bir stəkan su içməniz məsləhətdir. Üzərkən enerji sərf edirsiniz.
Belə deyirlər ki, 10 dəqiqəlik bir üzmə vaxtı fılan qədər enerji sərf olunur. Bu haqda çox yazılıb, çox deyilib. Ancaq əslində belə deyil. Çünki 50 kq çəkidə olan bir üzgüçü xanımla , 90 kq-lıq çəkili başqa bir xanım eyni templə üzsələr də sərf etdikləri enerji heç vaxt eyni ola bilməz. Yenə, üzmə vaxtı bir üzgüçünün tənəffüsü, nəfəs alıb-verməsı nizamlı, o birininki isə normal deyilsə, yəni üz zamanı tənəffüsü çətindirsə, hətta arada bir su da udursa onların sərf etdikləri enerji necə eyni ola bilər. Beləliklə onlardan biri bədənindəki yağları enerji sərf edərək yandırırsa, biri bitkin bir şəkidə süst düşəcəkdir. Bəzən idmandan sonra problemlərlə qarşılaşa bilərsiniz; spazmalar, tutulmalar özünü büruzə verə bilər. Buna görə üzdükdən sonra saçlarınızı yaxşıca qurudun, bədəninizi soyuqdan, istidən qoruyun, küləkdə əsla qalmayın. Dincələrkən belə vücudunuzun simmetrik, estetik və düzgün duruşuna fikir verin, çünki vücudunuz soyuyarkən də formalaşır.
Su idmanı və ya su idmanı su hövzələrində həyata keçirilən idman fəaliyyətləridir və iştirakçıların suya batırılma dərəcəsinə görə təsnif edilə bilər.
Qayıq yarışları , yarışlarda iştirak etmək üçün motorlu qayıqların istifadəsi
Qayıqla gəzinti , şəxsi istirahət üçün qayıqlardan istifadə
Kabel xizək sürmə , oyanmağa bənzər, lakin süni manevr üçün kabellərlə
Kanoe polo qayıqla üzmə və topla işləmə bacarıqlarını təmas komanda oyunu ilə birləşdirir, burada taktika və mövqe oyunu fərdi idmançıların sürəti və hazırlığı qədər vacibdir.
Kanoe qayıqda tək qanadlı avarla üzməkdən ibarət bir fəaliyyətdir. Müasir kanoelərin əksəriyyəti idman və ya istirahət fəaliyyətinin bir hissəsi kimi və ya bir hissəsi kimi edilir.
Əjdaha qayığı yarışı , 20 avarçəkəndən ibarət komanda qədim əjdaha qayığı ilə yarışır
Balıqçılıq , istirahət və balıq tutmaq idmanı
Flyboard , hidroflying kimi tanınan idmanı yerinə yetirmək üçün Flyboard-u havaya sürmək üçün hərəkətverici qüvvə ilə təchiz edən hidrouçuş cihazı markası.
Jet Skiing , atlının qayıqda olduğu kimi içərisində oturmaq əvəzinə oturduğu və ya üzərində dayandığı bir istirahət su gəmisi ilə həyata keçirilir.
Jet boarding adətən 2 vuruşlu mühərrik və ya elektrik enerjisi ilə işləyən sörf lövhəsidir.
Kayak , su üzərində hərəkət etmək üçün kayakdan istifadə.
Uçurtma gəmisi , qayığı hərəkət etdirmək üçün enerji mənbəyi kimi uçurtma qurğusundan istifadə etmək aktı.
Kneeboarding , iştirakçının üzücü, qabarıq və hidrodinamik formalı lövhədə, ən çox motorlu qayığın arxasında əyilmə sürəti ilə çəkildiyi su idman növü.
Parasailing , bir insanın paraşütə bağlandığı halda nəqliyyat vasitəsinin (adətən qayıq) arxasına çəkildiyi yer.
Picigin , çimərlikdə oynanan ənənəvi Xorvat top oyunu. Kiçik bir topu suya dəymədən saxlayan oyunçulardan ibarət dayaz suda oynanan həvəskar idman növüdür.
Çayda və ya digər su hövzəsində naviqasiya etmək üçün şişmə saldan istifadə edən rafting , açıq hava fəaliyyəti.
Çay trekkinqi , trekkinq və dırmaşmanın və bəzən çay boyunca üzmənin birləşməsidir.
Avarçəkmə , qayığı (yarış qabığını) avarlarla su üzərində hərəkət etdirməyi əhatə edən idman növü
Yelkən , suda, buzda və ya quruda yelkənli gəmi ilə hərəkət etmək təcrübəsi
Oturan hidrofoil , xizəkə bərkidilmiş hidrofoil ilə su üzərində hərəkət edir.
Skimboarding , insanların su üzərində sürətlə sürüşmək üçün taxta lövhədən istifadə etdikləri idman növü.
Daş atlama , insanların suyun səthində bir daşı atlaya biləcəkləri müddət və uzunluq üçün yarışdığı bir idman növüdür.
Sörfinq , fərdin ayağa qalxmaq və dalğanın üzünə minmək üçün taxtadan istifadə etdiyi idman növüdür.
Veykbordinq , fərdin bağlayıcılar vasitəsilə taxtaya bağlandığı və sonra yan tərəfə sürərkən su üzərində çəkilmək üçün tutacaq tutduğu idman növüdür.
Wakeskating , atlının taxtada dayandığı və skeytbordinqdə görülən manevrlərə bənzər manevrlər edərək su üzərində çəkildiyi idman növü.
Wakesurfing , fərdin qayıq tərəfindən sapı tutmadan sörf etdiyi idman növüdür.
Su xizəyi , fərdin bir və ya iki su xizək sürərkən su üzərində çəkilərkən ipdən və sapdan tutduğu idman növüdür.
Ağ su raftingi , müxtəlif sinif çaylarda rafting
Qanad folqalama , fərdin hidrofoil ilə sörf lövhəsində yüngül qanad tutduğu idman növü .
Yaxtaçılıq , istirahət qayıqlarının və yaxtalar adlanan gəmilərin yarış və ya kruiz üçün istifadəsi.
Aquajogging , aşağı təsir müqaviməti təlimindən istifadə edən çarpaz təlim və reabilitasiya üsuludur. Bu, oynaqlara təsir etmədən məşq etməyin bir yoludur. İştirakçılar flotasiya cihazı taxır və hovuzun dərin ucunda qaçış hərəkəti ilə hərəkət edirlər. Hovuzdan başqa avadanlıq flotasiya kəməri və çəkilərdən ibarət ola bilər.
Bədii və ya sinxron üzgüçülük üzgüçülərin musiqinin müşayiəti ilə suda sinxronlaşdırılmış mürəkkəb hərəkətlər etməsindən ibarətdir.
Dalğıc , tramplinlərdən və ya platformalardan suya tullanmaq idmanı
Finswimming fins, monofin, snorkel və digər xüsusi cihazlardan istifadə etməklə ənənəvi üzgüçülük idman növüdür.
Müasir pentatlona qılıncoynatma , tapançadan atəş , üzgüçülük, at belində tullanma kursu və kross qaçışı daxildir .
Xilasedici üzgüçülük digər üzgüçüləri xilas etmək məqsədi ilə üzməkdir.
Hovuzda üzgüçülük və açıq suda üzgüçülük daxil olmaqla üzgüçülük
Sinxron dalğıc , İki dalğıc bir komanda təşkil edir və eyni vaxtda dalışlar həyata keçirir. Dalışlar eynidir.
Triatlon , adətən üzgüçülük, velosiped sürmə və qaçışdan ibarət üç davamlı və ardıcıl dözümlülük yarışının tamamlanmasını əhatə edən çoxnövlü idman tədbiri
Su aerobikası suda aerobikdir .
Su basketbolu , basketbol və su polosu qaydalarını qarışdıraraq, hovuzda oynanılır. Beş oyunçudan ibarət komandalar topa sahib olduqdan sonra müəyyən vaxt ərzində qapıya topa vurmalıdırlar.
Su polosu iki komandanın suda topla oynadığı idman növüdür.
Su voleybolu.