Azərbaycan respublikasi kənd təSƏRRÜfati naziRLİYİ aqrar elm və İnformasiya məSLƏHƏt məRKƏZİ

Açar sözlər: 
bitki, inkişaf, qarğıdalı, xəstəliklər, zərərvericilər, fizioloji və 
biokimyəvi göstəricilər
Ключевые слова: 
растение, развитие, кукуруза, болезни, вредители, 
физиологические и биохимические показатели
 
Key words:
plant, development, corn, diseases, pests physiological and 
biochemical indexes 
Respublikamızda ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunmasında q
arğıdalı bitkisi 
çoxtərəfli istifadəsinə görəmühüm yer tutur. Dənli yem bitkisi kimi qarğıdalı 
məhsuldarlığına və yemlilik dəyərinə görə digərlərindən üstündür. 
Əkinçilik Elmi-Tədqiqat İnstitutunda uzun illər ərzində aparılmış məqsədyönlü 
seleksiya işləri nəticəsində təsərrüfat qiymətli əlamətlərə malik həm dən, həm də 
yemlik istiqamətli qarğıdalı sort və hibridləri yaradılmış, qiymətli genofond 
toplanmışdır. Bunlardan Zaqatala-68, Zaqatala-514, Zaqatala-420, Yaxşılaşdırılmış 
Zaqatala, Mirvari, Qürur, Ümid və s. təsərrüfatlarda yüksək məhsuldarlığına və 
keyfiyyətinə görə seçilir. 
Şəki –Zaqatala bölgəsi respublikada qarğıdalı becərilməsi üçün əlverişli təbii-
iqlim şəraitinə malikdir. Bu baxımdan Az.ET Əkinçilik İnstitutunun Zaqatala Bölgə 
Təcrübə Stasnsiyasının (BTS) Pərzivan təcrübə sahəsində Qarğıdalı Proqramı 
çərçivəsində geniş həcmdə tədqiqat işləri aparılır [4]. 
Tədqiqatlarda əsas məqsəd yüksək məhsuldar, yüksək dən keyfiyyətinə malik, 
abiotik və biotik stress faktorlara davamlı, tezyetişən sort və hibridlərin 
yaradılmasıdır. 
Qarğıdalı bitkisindən yüksək dən və yaşıl kütlə məhsulu almaq üçün aqrotexniki 
qaydalara düzgün riayət edilməsinin çox vacib olması ilə yanaşı onun 

---

284 
məhsuldarlığına (dən və yaşıl kütlə) təsir göstərən əsas amillərdən biridə xəstəlik və 
zərərvericilərdir [3]. Tədqiqat illəri ərzində Zaqatala BTS-də vegetasiya dövründəbir 
sıra xəstəliklər müşahidə edilmişdir: