571
|
Hz. Mühəmmədin (səs) doğulması.
|
622
|
Hz. Mühəmmədin (səs) Hz. Əbu Bəkir (ra) ilə birgə Məkkədən Mədinəyə hicrəti.
|
622
|
Mədinədə “Mədinə Şəhər Dövləti”nin quruluşu. (H. 1)
|
624
|
Bədr döyüşü.
|
625
|
Ühüd döyüşü.
|
627
|
Xəndək döyüşü.
|
628
|
Məkkəli müşriklərlə Hudeybiyə sülhü. Mədinədə müsəlmançılığın rəsmi olaraq tanınması. Hz. Mühəmmədin qonşu ölkə başçılarını İslama dəvət etməsi.
|
629
|
Bizans ilə müsəlmanlar arasında ilk döyüş. Mutə muharibəsi.
|
630
|
Müsəlmanlar tərəfindən Məkkənin fəth edilməsi. Hüneyn və Təbük döyüşləri.
|
630-631
|
Bütün Ərəbistan yarımadasının İslam peyğəmbərinə tabe edilməsi.
|
632
|
Hz. Mühəmmədin (səs) “Vida Həcci”ndə bütün insanlığa danışdığı Vida Xütbəsini deməsi. Vəfat etməsi və “Hücrəyi-Səadət” deyilən yerə dəfn edilməsi.
|
632
|
Hz. Əbu Bəkirin xəlifə səçilməsi ilə “Rəşidi Xəlifələr” dövrünün başlaması.
|
633
|
İraqın cənubunun fəth edilməsi. Müsəlmanlar və Bizanslılar arasında döyüş və müsəlmanların Əcnadeyndə qələbə çalması.
|
635
|
Müsəlmanlar tərəfindən Şamın fəth edilməsi.
|
636
|
Yərmuk döyüşü. Suriyanın fəthi. İranlılar ilə Qadisiyyə döyüşü.
|
637
|
Cəlulada Sasani padşahlarının məğlubiyyəti.
|
638
|
Tarixdə böyük İslam İnqılabı olan Hicrətin xəlifə Hz. Ömər dövründə ilbaşı olaraq qəbul edilməsi.
|
638
|
Antakiya, Hələb və Fələstinin fəthi.
|
639
|
Üqbə ibn Fərqədin başçılığı altında müsəlmanların Rey və Qəzvini tutmaqla Azərbay canın cənubunu fəth etmələri. Ərdəbil yaxınlığında Azərbaycan mərzbanı İsfəndiyarla sülh bağlanması.
|
639-642
|
Müsəlmanlar tərəfindən Misirin fəth edilməsi və İsgəndəriyyənin ələ keçirilmməsi.
|
641
|
Müsəlmanlar tərəfindən Urfa, Hərran və Mosolun fəthi.
|
642
|
Müsəlmanlar ilə İranlılar arasında Nəhavənd döyüşü. Sasanilər dövlətinin süqutu.
|
643
|
Qərbi Tripolinin müsəlmanların əlinə keçməsi.
|
646
|
Müsəlmanların İran və Türküstanı ələ keçirərək Anadolunu fəth etmləri (Əskişehərə qədər). Vəlid İbn Uqbənin sərkərdəliyi ilə müsəlmanların Təbriz, Talış və Muğana döyüş edərək, buranın əhalisi ilə sülh bağlaması. Salman İbn Rəbiənin Bərdə və Beylaqan əhalisi ilə sülh imzalaması.
|
647
|
Müsəlmanlar tərəfindən Şimali Afrika ölkələrinin fəthinə başlanması.
|
649
|
Müaviyə tərəfindən Kipr adasının ələ kəçirilməsi.
|
651
|
Müsəlmanlar tərəfindən İranın tamamilə fəth edilməsi.
|
651-652
|
Hərat və Bəlxin müsəlmanlar tərəfindən fəth edilməsi.
|
653
|
Ankaranın fəthi.
|
654
|
Muaviyə tərəfindən Rodos adasının ələ keçirilməsi.
|
655
|
Likiya sahillərində Bizans donanmasının müsəlmanlar tərəfindən məhv edilməsi.
|
660
|
Xəlifə Hz. Əli ilə Şam Valisi Muaviyə arasında meydana gələn Sıffin (36/657) və Hakəm (37/657) hadisələrindən sonra, iki tərəf arasında anlaşma aktı başlanaraq qanlı daxili müharibəyə son qoyulması, xəlifəliyin, Kufə və Şam xəlifəliyi olaraq ikiyə bölünməsi.
|
661-667
|
Müsəlmanların Hindistana ilk yürüşlərinin başlanması.
|
661
|
Şamda “Əməvi xəlifəliyi”nin başlaması. (H. 41)
|
668
|
Müsəlmanların Türkiyəyə yürüşləri Konstantinaopolun (indiki İstanbul şəhərinin) ələ keçirilməsi.
|
696-698
|
Müsəlmanlar tərəfindən Məğribin (Şimali Afrika) fəthinin başa çatdırılması.
|
702
|
Quteybənin sərkərdəliyi altında müsəlmanların Qərbi Türküstanı ələ keçirmələri.
|
706
|
Türküstanı xılas etməyə gəlmiş Çin ordusunun Xorasan valisi Quteybə tərəfindən məğlub edilməsi. Müsəlmanların Dərbənd və Azərbaycanı ələ keçirmələri.
|
707
|
Orta Asiyada müsəlmanlığın yayılmağa başlaması.
|
707
|
İspaniyanın (Pirenelerə qədər) fəthi.
|
708-715
|
Müsəlamnların Sind və Pəncab düzənliklərinə yiyələnmələri.
|
709
|
Müsəlmanların Atlantik okeanı sahillərinə qədər bütün Şimali Afrikanı, həmçinin Buxaranı fəth etmələri.
|
710-711
|
Kilikiyanın fəthi.
|
711
|
Tariq İbn Ziyadın sərkərdəliyi altında müsəlmanların Afrikadan İspaniyaya keçmələri. İspaniyanın (Pirenelerə qədər) fəthi.
|
712
|
Müsəlmanların Səmərgəndi fəth etmələri. Hindistan üzərinə yürüşün başlaması. İspaniyada Sideniya, Kormona, Seviliya və Merid şəhərlərinin tutulması.
|
713
|
Musa İbn Nasirin sərkərdəliyi altında müsəlmanların Preney dağlarını aşaraq Fransanı hədələmələri. Müsəlmanların Kaşqara yaxınlaşmaları və Çin sərhəddinə çatmaları.
|
715
|
Müsəlmanların Qərbi Anadoluda (Əskişəhər ətrafı), Bərqamə və Sard bölgələrində irəliləyişləri.
|
716-717
|
Müsəlamnlar tərəfindən Balear adasının tutulması. Müsəlmanlar tərəfindən İstanbulun üçüncü dəfə fəth edilməsi.
|
720
|
Müsəlamnların Cənubi Qalliyaya yürüşü.
|
721
|
Müsəlmanlar tərəfindən Tuluzun fəth edilməsi.
|
722
|
Müsəlamnlar tərəfindən İstanbulun yenidən fəth edilməsi.
|
723
|
Kiçik Asiyadakı Konya və Kəmax şəhərinin müsəlmanların əlinə keçməsi.
|
723-724
|
Hişam qoşunları tərəfindən Xəzərlərin məğlub edilməsi. Müsəlmanlar terəfindən Gürcüstanın fəth edilməsi.
|
726
|
Xəlifə Abdurrəhman Qafiqi tərəfindən Kordovanın ələ keçirilməsi
|
732
|
İslpaniya valisi Abdurrahman Qafiqi tərəfindən Fransanın Tur şəhərinin işğal edilməsi. Puatye döyüşü gedişində Abdurrəhman Qafiqinin ölümü və müsəlmanların Şarl-Marte ordusuna məğlub olub geri çəkilmələri.
|
740
|
Müsəlmanların Şərqi Afrikadakı Zəngibar (Tanzaniya) ölkəsini qonşuluğundakı Kilvada yerləşmələri.
|
750
|
Şamda “Əməvi Xəlifəliyi”nin sona yetməsi. (H. 132)
|
750
|
Bağdadda “Abbasi Xəlifəliyi”nin qurulması.
|
756
|
Əməvilərin digər qolu tərəfindən İspanyada (Kordova) “Əndəlüs Əməvi” səltənətinin yaradılması ilə bütün İspaniyanın vahid hakimiy yət altında birləşdirilməsi.
|
758
|
Müsəlman donanmasının Çin sahillərində yerləşən Konton şəhərini fəth etməsi. İslamın Çinə nüfuzunun başlanması. Müsəlmanların Cənubi Anadolunun yenidən ələ keçirmələri və Malatya şəhəri ətrafında Bizans əleyhinə istehkamlar yaradılması.
|
759
|
Müsəlmanların Fransadan qovulması
|
765
|
İlk fransız səfirinin Bağdada keçməsi
|
778-780
|
Əndəlus xəlifəsi I Abdurrahman tərəfindən Saraqossa adasının Kordova xilafətinə birləşdirilməsi
|
782
|
Dəniz yolu ilə Qalatiyanın (Kiçik Asiyanın Şimal hissəsi) işğalı. Müsəlmanların Üsküdara qədər irəliləyişi. Bizans imperatorunun xərac verməyə məcbur edilməsi.
|
786
|
Məşhur Abbasi xəlifəsi Harun ər-Reşidin hakimiyyətə gəlməsi. (Hakimiyyətdən getməsi: 809)
|
795
|
Əndəlusun II Əməvi əmiri I Hüşamın hökmdarlığı zamanı ərəb dilinin ispaniyanın rəsmi dilinə çevrilməsi.
|
801
|
Frank kralı Şarlman üçün Harun ər-Rəşid tərəfindən zəngli saat, Qüdsdəki kəmamə kilsəsinin açarı kimi hədiyyələrin səfirlik vasitəsi ilə Romaya göndərilməsi.
|
805
|
Müsəlmanların Korsika adasına hücumu
|
807
|
Müsəlmanlar tərəfindən Rodos adasının işğal olunması. Harun ər-Rəşid tərəfindən Şarlmanın sarayına ikinci səfirin göndərilməsi və Franklara Qüdsdəki müqəddəs yerlərlə əlaqədar bəzi imtiyazlar verilməsi.
|
809-810
|
Müsəlmanların Korsika və Sardina adası uğrunda mübarizələri
|
813
|
Abbasi Xəlifəsi Əl-Mə’mun hakimiyyətə gəlməsi. (Hakimiyyətdən getməsi: 833)
|
815
|
Əndəlus əmiri ilə Frank kralı Şarlman arasında saziş bağlanması
|
822
|
Əndəlusun Əməvi xəlifəsi II Abdurrahman tərəfindən Barselonun fəthi
|
823
|
Krit adalarının tutulması
|
825
|
Əməvilərin İspaniyadan Misirə qovduqları müsəlmanlar tərəfindən Korsika adasının fəthi.
|
830
|
Məmun tərəfindən Ankaranın və ətraf bölgələrinin fəth edilməsi
|
831
|
Müsəlmanlar tərəfindən Palermonun fəthi.
|
837-842
|
Bizanslıların müsəlmanlara həmlə etmələri və məğlub olaraq geri çəkilmələri
|
840
|
Cənubi İtalyanın fəthi.
|
842
|
Müsəlmanlar tərəfindən İtaliyanın Mesina və Toronto şəhərinin işğalı
|
844
|
Əndəlus Əməvi dövlətində poçt idarəsinin yaradılması
|
845
|
Müsəlman yürüşlərinin qarşısını almaq üçün İtaliyanın cənub şəhərlərinin birləşməsi.
|
846
|
Müsəlmanlar İtaliya yarımadasına hücuma başlayıb Roma şəhərinin darvazalarına qədər irəlilədilər.
|
848
|
Aralıq dənizində “Ağləbi”lərin İtalya sahillərinə yayılması və İslam mədəniyyətinin cənubdan Avropaya keçməsi.
|
849-850
|
Müsəlmanların Cənubi Fransadakı Pərvansa hücumu
|
853
|
Malta adalarını müsəlmanlar tərəfindən fəthi
|
869
|
Sicilyada yerləşmiş müsəlmanların Malta adasını tutmaları
|
878
|
Sicilya adasının ələ keçirilməsi
|
902-904
|
Müsəlmanların İtaliya üzərinə yürüşə keçmələri
|
909
|
Misirdə “Fatimi Xəlifəliyi”nin yaranması.
|
912
|
Kordovada “Əndəlus Əməvi Dövləti”nin ən məşhur Xəlifəsi III Abdurrəhmanın hökmdarlığa başlaması. (Hökmdarlığın qurtarması: 961)
|
931
|
İslam mədəniyyətinin genişlənməsi və Avropaya keçməsi.
|
1010
|
Mahmud Qəznəvinin Hindistana hərbi səfəri, İslam dininin Hindistana yayılmağa başlaması.
|
1031
|
Əməvilərin digər qolu tərəfindən İspanyada (Kordova) “Əndəlüs Əməvi” səltənətinin yaradılması.
|
1031
|
Kordova Xəlifəliyinin münfərid (müstəqil) sultanlıqlara ayrılmağa başlaması.
|
1040
|
İranda “Böyük Selcuq Türk Dövləti”nin qurulması.
|
1069
|
Sultan Əl Mö’təmədin hakimiyyəti. (Hakimiyyətdən getməsi:1095)
|
1071
|
Selcuqların Qüdsü fəth etməsi.
|
1071
|
Böyük Səlcuq Padşahı Alpaslanın, Bizans İmperatoru Romen Diyojenə “Mələzgird”muharibəsində qalib gəlməsilə Anadolunun İslamlaşmağa başlaması.
|
1076
|
Anadoluda “Konya Selcuqi Səltənəti”nin başlaması.
|
1095
|
İslam aləminə xaçlı müharibələrinin başlaması və İslam mədəniyyətinin şərqdən Avropaya keçməsi.
|
1157
|
İrandaki Böyük Səlcuq Türk dövlətinin dağılması.
|
1235
|
Əndülüsdə 400 ildən çox müsəlmanların paytaxtı olan “Kordova”nın xristianlar tərəfindən zəbti və Qərbdə İslam mədəniyyətinin İspanyollar tərəfindən yox edilməsi.
|
1258
|
Abbasi xəlifəliyinin paytaxtı Bağdadın Monqol hökmdarı Hülaqu tərəfindən zəbti, son xəlifə “Mötəsim”in dəhşətli şəkildə öldürülməsi, əlyazma kitabların Declə çayına tullanması. (Şərqdə İslam mədəniyyətinin dağılması)
|
1261
|
Misirdə “Abbasi Xəlifəliyi”nin təkrar başlaması. (Türk Köləmənlərinin hökmdarı, böyük diplomat “Məlik Zahir Baybars”ın himayəsində)
|
1270
|
İslam dünyasına hücum edən Xaçlı səfərlərinin sona çatması.
|
1299
|
Konyada Anadolu Səlcuq sultanlığına Monqollar tərəfindən son qoyulması.
|
1299
|
Osman Bəyin müstəqilliyini elan etməsi, “Osmanlı (Türk) Səltənəti”nin başlaması.
|
1308
|
Anadoluda Konya Selcuqi səltənətinin dağılması.
|
1453
|
Fateh Sultan Məhəmməd dövründə İstanbulun fəthi
|
1453-1459
|
Serbiyanın fəthi
|
1456-1470
|
Egey adalarının fəth olunması
|
1460
|
Yunanistanın fəthi
|
1463
|
Bosniya-Hersoqovina və Şimali Rumıniyanın fəthi
|
1463-79
|
Albaniyanın fəth olunması
|
1484
|
Boğdanın (Cənubi Rumıniya) fəthi
|
1491
|
İspanyada 262 il davam edən “Bəni Əhmər”İslam dövlətinin dağılması.
|
1492
|
Qırnatayı Xristianların işqali ilə İspaniyada Müsəlaman hakimyyətinin sona yetməsi.
|
1517
|
Misirdə “Abbasi xəlifəliyi”nin süqutu. Osmanlıların Suriya və Misiri fəth etməsi. Yavuz Sultan Səlimin Misirdəki son Abbasi xəlifəsi “III Mütəvəkkil”dən xilafəti alması. Beləliklə xilafət, Ərəblərdən Türklərə keçmişdir.
|
1521
|
Sultan Süleyman Qanuni dövründə Belqradın fəthi
|
1522
|
Rodos adasının ələ keçirilməsi
|
1529
|
Vyananın I dəfə mühasirəyə alınması
|
1533
|
Avstriyanın Osmanlılara xərac verməyə məcbur edilməsi
|
1540
|
Şimali Macarıstanın fəthi
|
1541
|
Transilvaniyanın fəthi
|
1558
|
Balear adalarının tutulması
|
1566
|
Ziqetvarın (Macarıstan) fəthi
|
1570
|
Sultan II Səlimin hakimiyyəti dövründə Kiprin fəth olunması
|
1585
|
Kanar adalarının fəthi
|
1625-1633
|
Osmanlıların Şimali Avropa Dəniz limanlarında hakimiyyəti ələ almaları
|
1672
|
Polşanın xərac verməyə məcbur edilməsi
|
1683
|
Vyananın II dəfə mühasirəyə alınması
|
1918
|
Mondros sazişi ilə Osmanlı İmperyasının süqutu.
|
1922
|
Osmanlı səltənətinin süqutu.
|
1924
|
Xilafətin sona çatması.
|
