AZƏrbaycan respublikasi təHSİl naz
Yüklə 258,49 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- HINDISTAN.
- TÜRKIY Ə.
|
İ
XVII əsrin sonlarında Səfəvilər dövlətində iqtisadi böhranın, siyasi cəhətdən zəifliyin başlanması. Xalq üsyanları.
XVIII əsrin 20-ci illərində əfqanların İranı işğal etməsi, türklərin İrana girmələri. Əfqanlara və türklərə qarşı mübarizə.
Nadirin sərkərdəlik istedadı. Nadirin şah elan olunması (1736). Onun xarici və daxili siyasəti. Xalq üsyanları. Nadir ş ahın öldürülməsi (1747). Daxili çəkişmələr. Mədəniyyətin ümumi süqutu. 13
Kərim xan Zənd və onun siyasəti. Onun ölümündən sonra yenidən başlanan feodal çəkişmələri. Ağa Məhəmməd xanın hakimiyyət uğrunda mübarizəsi. Qacarlar sülaləsinin hakimiyyətinin qurulması (1796).
XVIII əsrin sonu və XIX əsrin əvvəllərində İranda feodal və feodal patriarxal münasibətlərin hökm sürməsi.
İ ran uğrunda İngiltərə və Fransa arasında mübarizə. İngilis- İ ran müqaviləsi (1801). I Rus-İran müharibəsi. Gülüstan müqaviləsi (1813). İran-türk müharibəsi (1821-1823). II Rus- İ ran müharibəsi. Türkmənçay müqaviləsi (1828). İ ngiltərə-İran ticarət müqaviləsi (1841). Xarici kapitalın nüfuzu və onun ölkənin daxili durumuna təsiri.
Babilər üsyanı (1848-1852). Mirzə Tağı xanın islahatları. XIX əsrin sonlarında İranın iqtisadi asılılığının güclənməsi ilə siyasi asılılığının güclənməsinin müşahidə olunması. “Tənbəki üsyanı”.
Kapitalist münasibətlərinin yaranması. İran burjuaziyasının yaranması. İran maarifçiləri.
1905-1907-ci illər Rus inqilabının İranın milli-azadlıq hərəkatına təsiri. 1905-1911-ci illər İran inqilabı. İnqilabın məğlub olması.
Rusiya və İngiltərə tərəfindən İranın istismarının güclənməsi.
I dünya müharibəsi illərində İran ərazisinin vuruşan ölkələr tərəfindən zəbt edilməsi.
Ə
XVII əsrin II yarısında-XVIII əsrin əvvəllrində Ərəb ölkələrinin sosial-iqtisadi quruluşu. Osmanlılara qarşı mübarizə.
Fransızların Misirə soxulması və Misir xalqının onlara qarşı mübarizəsi. Misirdə ingilis-fransız rəqabəti. Məhəmməd Əlinin Türkiyə sultanı ilə mübarizəsinin nəticələri. 1831-1833-cu illərdə Misir böhranı.
14
Avropa dövlətlərinin Misir böhranına cəlb olunması (1839). Süveyş kanalının tikintisi və Misirin xarici kapitaldan asılı vəziyyətə düşməsi.
XIX əsrin 40-60-cı illərində Suriyada və Livanda antifeodal üsyanlar. Suriya və Livanın xarici kapitaldan asılı olması. Maarifçilik hərəkatı.
Ə
Ə bdülqadirin rəhbərliyi ilə
fransız müstəmləkəçilərinə qarşı mübarizə (1847).
Mərakeş
xalqının portuqal,ispan və fransız
müstəmləkəçilərinə qarşı mübarizəsi. Fransızlar tərəfindən Tunisin işğalı (1881). Xalq üsyanı.
1879-1881-ci illərdə Misirdə Konstitusiya hərəkatı. 1881-ci ildə Misirdə “Misir misirlilər üçündür” şüarı altında Ərəbinin başçılığı ilə ingilislərə qarşı mübarizə.
Yeni ictimai qüvvələrin formalaşması. Mustafa Kamil və Misir millətçiliyinin yaranması. Məhəmməd Abdo və islahatçılıq hərəkatı. Siyasi partiyaların və həmkarların yaranması.
Şə rqi Sudanda ingilislərə qarşı mehdiçilərin üsyanı. Mehdiçilər dövləti. 1898-ci ildə mehdiçilərin məğlubiyyəti.
Madrid konfransı (1880). Mərakeşin yarımmüstəmləkəyə çevrilməsi. Mərakeş böhranı (1905 və 1911-ci illlər). Fransa protektoratının elan edilməsi. 1907-ci ildə Mərakeşdə Fransa və İ spaniyanın işğalçı qoşunları ilə mübarizə. 1912-ci ildə ümumxalq üsyanı. Ə rəb millətçi ideyalarının yayılması. Ə rəb ölkələri I dünya müharibəsi illərində.
TROPIK VƏ CƏNUBI AFRIKA.
Şə rqi Afrika sahillərinin mədəniyyəti. Zənzibar sultanlığı.
Efiopiyanın sosial quruluşu. Efiopiyanın mərkəzləşdirilməsi uğrunda səylər və ingilis təcavüzünə qarşı mübarizə. 15
Avropa səyyahlarının və missionerlərinin Afrikanın içəri rayonlarına gəlmələri. Cənubi Afrikanın avropalıların müstəm- ləkəsinə çevrilməsi. Ost-hind holland şirkəti. Kap koloniyası (1652). Etniki birləşmələr prosesi. Tayfa ittifaqlarının yaran- ması. XIX əsrin əvvəllərində Kap koloniyasının ingilislər tərəfindən tutulması.
İ ngilis və bur təcavüzləri. Oranj və Transvaal respublikasının təsis edilməsi (1854-1856).
ABŞ-ın təsiri altında Liberiya Respublikasının yaradılması (1847). Kapitalist dövlətləri arasında sərt rəqabət obyekti olan Afrikanın bölüşdürülməsi və onun nəticələri.
İ
silahlı müqaviməti. İngilis-bur müharibəsi və Cənubi Afrika İ ttifaqının yaranması (1910). Efiopiyanın italiyalılarla vuruşda uğuru və öz istiqlaliyyətini qoruması.
Mozambik xalqının, Anqola tayfalarının portuqallara qarşı mübarizəsi. XIX əsrin 80-ci illərində Qərbi Afrika xalqlarının Samori Turenin başçılığı ilə fransızlara qarşı silahlı mübarizəsi.
XX əsrin əvvəllərində Cənub-Qərbi Afrikada (Namibiyada) və Şərqi Afrikanın (Tanqanika) cənubunda və mərkəzi hissəsində alman müstəmləkəçilərinə qarşı mübarizə. Cənubi Afrikada Afrika Milli Konqresinin meydana gəlməsi.
Afrika I dünya müharibəsi illərində. 16
Ə
. (1919-CU İLDƏN XXI ƏSRİN Ə
ÇIN. I dünya müharibəsindən sonra Çinin ictimai-iqtisadi quruluşunun əsas cəhətləri. Paris sülh konfransının Çinə aid qərarı. “4may hərəkatı”.
Sun Yatsenin Quançjou hökuməti. Vahid Milli Cəbhənin yaradılması. Sun Yatsenin ölümü (1925).
30 may 1925-ci il hadisələri. Şimal yürüşü. Vahid cəbhənin daxilində təfriqənin baş verməsi. Homindan ordusunun komandanı Çan Kayşinin Nankində hökumət qurması. Vahid Milli Cəbhənin dağılması. Çan Kayşi hökumətinin siyasi kursu.
Çində Kommunist partiyasının hakimiyyət uğrunda mübarizəsinə Mao Tszedunun rəhbərlik etməsi. Homindan ordusu ilə kommunistlər arasında vətəndaş müharibəsi (1927).
Yapon təcavüzünün başlanması (1937). Homindançılar və kommunistlər arasında vahid cəbhənin bərpası. Antiyapon hərəkatının güclənməsi. Yapon – Çin cəbhəsi.Vahid cəbhə daxilində mübarizə. SSRİ-nin yaponlara qarşı müharibəyə girməsi, Kvantun ordusunu məğlub etməsi və Şimal-Şərqi Çini azad etməsi (1945).
Kommunistlər və homindançılar arasında gedən vətəndaş müharibəsi (1946-1949). Sovet İttifaqının Çin kommunistlərini dəstəkləməsi. Çin kommunitlərinin qələbəsi.
Homindan lideri Çan Kayşinin Tayvan adasında öz dövlətini qurması.
Mao Tszedunun Çin Xalq Respublikasının yaranmasını elan etməsi (1949). Quruculuq işlərinin aparılması. 1954-cü il konstitusiyası. “Böyük sıçrayış” siyasəti. 17
SSRİ-lə münasibətlərin kəskinləşməsi (1956). Çinin SSRİ- yə qarşı ərazi iddialarını səsləndirməsi (1963). Sərhəd toqquşması (1969). Çin atom bombasının ilk sınaqlarının keçirilməsi (1964). “Mədəni inqilab” (1965) və onun nəticələri. ÇKP-nın Amerika ilə əlaqələrini nizama salması və Şanxay bəyannaməsi (1972). Maonun ölümündən sonra daxili siyasətin dəyişdirilməsi. 1970-ci
illərin ikinci
yarısında Çin
hakimiyyətində mübarizə.
Den Syaopinin hakimiyyətə gəlməsi və iqtisadi islahatların aparılması. İslahatların nəticələri. “Çin modeli” konsepsiyası.
Tibetdə, Sintszyanda muxtariyyat uğrunda . Kütləvi həyəcanların yatırılması (1989). Ölkənin ərazi bütövlüyünün saxlanılması və iqtisadi yüksəlişin davam etməsi.
1997-ci ildə Honkonqun, 1999- cu ildə Makaonun Çinə birləşdirilməsi.
Den Syaopin islahatlarının Tszemin (1993-cu il) və Tszintao (2002-ci il) tərəfindən davam etdirilməsi.
2003-cü ildə Çinin öz kosmik gəmisində kosmosa ilk kosmonavtını göndərməsi. Son illərdə orduya ayrılan xərclərin artırılması.
I dünya müharibəsi illərində Yaponiyanın Uzaq Şərqin bazarlarını ələ keçirməsi. “Düyü qiyamları” (1918). Hərəkatın yatırılması.
Yaponiya Vaşınqton konfransında. Yaponiyanın siyasi həyatında militarizm və ekspansionist ovqatların üstünlük əldə etməsi. General Tanakanın hakimiyyətə gəlməsi (1927). “Tanaka memorandumu”.
Dünya iqtisadi böhranının Yaponiyaya təsiri. Ölkədə mübarizənin kəskinləşməsi. Faşistləşmə meylinin güclənməsi. Ş imal-Şərqi Çinin işğalı (1931). Yaponiyanın Millətlər 18
Cəmiyyətindən çıxması. Bir qrup zabitin faşist qiyamı təşkil etməsi (1932). Yeni faşist qiyamı (1936). Antikomintern paktı (1936).
Yaponiyanın Çinə hücumu (1937). Yapon qoşununun Xasan gölü və Xalxin-qol çayı ərazisində məğlubiyyətə uğraması.
Yaponiyanın Hitler Almaniyası ilə hərbi-siyasi ittifaqı (1940). Sakit okeanda müharibənin başlanması. Müharibənin I mərhələsində Yaponiyanın müvəffəqiyyətləri.
ABŞ və İngiltərə hərbi qüvvələrinin xeyrinə Sakit okeanda hərbi vəziyyətin dəyişməsi (1943). Qahirə bəyannaməsi (1943). Yaponiyanın iqtisadi vəziyyətinin pisləşməsi. Yaponiyada müharibə əleyhinə hərəkat.
Yalta konfransının qərarı. Potsdam bəyannaməsi (1945). SSRİ-nin Yaponiyaya müharibə elan etməsi.Yaponiyanın danışıqsız təslim olması.
ABŞ-ın Yaponiyada işğal rejimi qurması (1945-1952). Yaponiyada parlament seçkilərinin keçirilməsi. Yeni konstitusiyanın qəbul edilməsi (1947). İmperatorun simvolik olaraq dövlətin başçısı olması.
San-Fransisko konfransı (1951). Bir çox dövlətlərlə sülh müqaviləsinin bağlanması. ABŞ –la təhlükəsizlik müqaviləsinin imzalanması.
1952-ci ildə Yaponiyanın yenidən öz suverenliyini bərpa etməsi. SSRİ ilə diplomatik əlaqələrin bərpa edilməsi (1956). Yaponiyanın iqtisadi inkişafının xeyli güclənməsi.
Yaponiyanın “böyük yeddilər”in iştirakçısına çevrilməsi (1975). 1973-1975-ci illər dünya energetika böhranı və onun Yaponiyaya təsiri.
1990-cı ilin əvvəllərində yapon iqtisadiyyatında geriləmə. Hökumət dəyişiklikləri. Y.Koudzumi hökumətinin ağır iqtisadi islahatlar proqramı (2001). Sonrakı seçkilərdə Liberal Demokrat partiyasının məğlubiyyəti və hakim
mövqeyini itir-
məsi.Yaponiya Demokrat partiyasının qələbəsi (2007). Xarici 19
siyasətin dəyişilməsi. Yapon silahlı qüvvələrinin BMT-nin himayəsi altında əməliyyatlarda iştirak etməsi. “Şimal ərazilər” problemi və onun həlli yolları.
HINDISTAN. I dünya müharibəsindən sonra ölkənin iqtisadi –siyasi vəziyyəti. “Roulet qanunu” (1919). Bu qanuna qarşı kütləvi mitinqlərin keçirilməsi.Amritsar şə hərindəki mitinqin gülləbaran edilməsi və ölkədə azadlıq hərəkatının yüksəlişi. M. Qandinin siyasi fəaliyyəti. İngilis parlamentinin Hindistanın idarə olunmasına dair yeni qanunu (1919). Hindistan Milli Konqres Partiyasının bu qanuna qarşı başladığı kampaniya. Milli Konqresin fəaliyyəti.
Vətəndaş itaətsizliyi kampaniyası (1930). Peşavar üsyanı. Londonda keçirilən “Dəyirmi masa” konfransı (1931). İ kinci itaətsizlik kampaniyasına başlamaq qərarı. 1935-ci il konstitusiyası.
Müharibə və faşizm əleyhinə hərəkat. ABŞ-ın Hindistanda iqtisadi nüfuzunun güclənməsi. Milli Konqresin ingilis hökumətindən Hindistana istiqlaliyyət verilməsini tələb etməsi (1940). Müsəlman liqasının Pakistan dövlətinin yaradılması təbliğatı.
Hindistanın iqtisadi, sosial-siyasi vəziyyəti. II dünya müharibəsi illərində ingilislər əleyhinə çıxışların davam etməsi. Milli Konqresə qarşı repressiyalar.
II dünya müharibəsindən sonra ingilislər əleyhinə milli- azadlıq hərəkatının genişlənməsi.
Hinduslar, müsəlmanlar və sikxlər arasında kütləvi toqquşmalar.
Başda Cəvahirlər Nehru olmaqla Müvəqqəti hökumətin təşkili. Pakistan dövləti yaratmaq uğrunda açıq mübarizə. Hindistan və Pakistana dominion hüququnun verilməsi (1947). 20
Kəşmir ərazisinə sahiblik üstündə I Hindistan və Pakistan müharibəsi (1948).
1950-ci ildə Hindistanın respublika elan edilməsi və yeni konstitusiya. Nehru hökuməti. “Nehru xətti”. C.Nehrunun ölümü (1964) və onun nəticələri. Tam həllini tapmayan Kəşmir problemi və 1966-cı ildə II Hindistan və Pakistan münaqişəsi. 1971-ci il seçkilərində demokratik qüvvələrin qələbəsi. İ.Qandi hökumətinin tədbirləri.
1971-ci ildə Hindistan və Pakistan hərbi münaqişəsi nəticəsində Banqladeş dövlətinin yaranması.
1977-ci il seçkilərində B.Canata partiyasının qələbəsi.Onun daxili və xarici siyasəti. Hakim blokda fikir ayrılıqlarının kəskinləşməsi.
İ
yaşayan sikxlərin dövlət yaratmaq uğrunda mübarizəsinin yeni dalğası. Terror kampaniyasının başlanması. İ.Qandinin öldürülməsi (1984).
1984-cü il seçkilərində başda R.Qandi olmaqla Hindistan Milli Konqresinin qələbəsi. R.Qandinin C.Nehrunun xarici kursunu davam etdirməsi. Hindistanın “yeni sənaye ölkələrinin” nümunəsi üzrə bazar islahatlarına başlaması.
1987, 1988 və 1989-cu illərdə Hindistan və Pakistan hərbi toqquşmaları. R.Qandinin öldürülməsi (1991).
1991-ci il seçkilərində HMK-nın qələbəsi. Yeni iqtisadi siyasət. 1995-ci il seçkilərində HMK-nin məğlubiyyəti. Müxalifət partiyasının hakimiyyətə gəlməsi. Koalision hökumətin yaradılması. İqtisadi inkişaf proqramı. Yeraltı nüvə sınaqlarının keçirilməsi (1998).
XXI əsrin əvvəllərində ölkənin iqtisadi, sosial-siyasi durumu. Sosial problemlərin həll olunmaması ilə millətlərarası və dinlərarası münaqişələrin baş verməsi təhlükəsinin qalması.
21
TÜRKIYƏ.
I dünya müharibəsindən sonra Osmanlı imperiyasının süqutu. Antanta qoşunları tərəfindən Türkiyə ərazisinin bir hissəsinin işğalı. Mustafa Kamal paşanın rəhbərliyi ilə milli- azadlıq hərəkatının başlanması. 1920-ci ildə TBMM-in açılması. Hökumətin yaradılması.
Sevr müqaviləsi. TBMM-in bu müqaviləni ləğv etməsi. Türk xalqının milli-azadlıq hərəkatında qələbəsi. Lozanna sülh müqaviləsi (1923). Türkiyə Cümhuriyyətinin elan edilməsi (1923). İslahatların keçirilməsi. Türkiyədə kapitalizmin inkişafının xüsusiyyətləri. Etatizm siyasəti.
Türkiyənin xarici siyasəti. Boğazlara dair məsələ və Montre konfransı (1936).
II dünya müharibəsi illərində Türkiyənin bitərəflik mövqeyinin xarakteri. Almaniya meylli siyasət. II dünya müharibəsinin sonlarında İngiltərə və ABŞ-la yaxınlaşma.
II dünya müharibəsindən sonra Türkiyədə demokratik hərəkatın genişlənməsi. “Trumen doktrinası ” və “Marşall planı” çərçivəsində ABŞ-la əməkdaşlıq haqqında müqavilənin bağlanması.
Demokrat partiyasının parlament seçkilərində qələbəsi (1950). Türkiyənin NATO və “Bağdad paktı”na daxil olması.
Xarici kapitalın cəlb olunma siyasəti. İqtisadi vəziyyətin pisləşməsi. 50-ci illərin sonlarında ölkəni bürüyən həyəcanlar. Hərbi çevriliş (1960). Milli Birlik Komitəsi. 1961-ci il konstitusiyası. 1963-1966-cı illərdə hökumət böhranı. Yeni hökumətin aqrar qanunu (1973). “Kipr böhranı” (1974). Türkiyənin beynəlxalq vəziyyətinin ağırlaşması. “Milliyyətçı cəbhə” koalisiya hökuməti (1975).
Ölkədaxili fikir ayrılıqlarının güclənməsi. Siyasi böhran. Hərbiçilərin hakimiyyətə gəlməsi (1980). 1983-cü il seçkilərində T.Ozal partiyasının qələbəsi. T.Ozal hökumətinin keçirdiyi islahatlar və nəticələri. 90-cı illərdə hakimiyyət qeyri-sabitliyi. Koalision hökumət. 22
2003-cü ildə R.T.Ərdoğanın baş nazir seçilməsi. İqtisadi islahatların keçirilməsi. Ərdoğan hökumətinin apardığı iqtisadi siyasət və onun nəticələri. Türkiyə-AB münasibətləri. Ak Partinin xarici siyasət kursu və Türkiyənin beynəlxalq vəziyyəti. R.T. Ərdoğanın prezident seçilməsi. Erməni və PKK terrorçuluğu problemi.
İ RAN.
Rusiyada 1917-ci il fevral burjua inqilabının İrana təsiri. Bərabər hüququ olmayan müqavilələrin ləğvi və rus qoşunlarının İrandan çıxarılması. İngilislərin İranı işğal etməsi (1918). Ingiltərə-İran sazişi (1919). Milli-azadlıq hərəkatı və İ ran hökumətinə qarşı mübarizə. Təbriz üsyanı (1920). M.Xiyabani. Xalq hərəkatının ölkəni bürüməsi. Hərəkatın yatırılması. İngiltərə-İran sazişinin ləğv edilməsi (1921).
Dövlət çevrilişi (1921). Qacar sülaləsinin hakimiyyətdən kənarlaşdırılması. Pəhləvi sülaləsinin əsasının qoyulması (1925). Rza şahın islahatları. Ruhanilərin nüfuzunun sarsılması. İ ngilislərlə yaxınlaşma siyasəti. İngilis-İran neft şirkətinin konsessiyasının müddətinin uzadılması. İranın imperialist dövlətlərinin iqtisadi və siyasi asılılığından azad olmaması.
Dünya iqtisadi böhran illərində İran iqtisadiyyatının pisləşməsi. Durğunluq və irticanın hökm sürməsi. Fəhlə sinfinin, ticarət-sənaye burjuaziyasının inkişafı. Fəhlə və kəndli hərəkatı, tayfa üsyanları. Siyasi repressiyalar.
Paniranizm siyasəti. Saadabad paktı (1937). II dünya müharibəsi ərəfəsində İ ranın xarici siyasəti. Hitler Almaniyası ilə yaxınlaşma. Faşist agenturası İranda. Müttəfiq qoşunların İrana girməsi. Rza şahın, oğlu Məhəmməd Rzanın xeyrinə taxtdan əl çəkməsi (1941).
Demokratik hərəkatın canlanması. İran Xalq Partiyasının yaradılması.1942-1944-cu illərdə Cənubi Azərbaycandakı demokratik hərəkatın xüsusiyyəti. Başda S.C.Pişəvəri olmaqla 23
Azərbaycan Demokratik Partiyasının yaradılması (1945). Azərbaycan Milli Məclisinə seçkilərin keçirilməsi və Milli hökumətin yaradılması.
İ ran Kürdüstanında milli-demokratik hərəkat və Milli hökumətin yaradılması.
Cənubi Azərbaycanda bir sıra sosial-iqtisadi islahatların aparılması (1946). “Dil haqqında” qanunun qəbul edilməsi. Təbriz universitetinin təsis edilməsi.
İ
“İran məsələsinə” baxılmasına, ABŞ və İngiltərənin İrana siyasi-hərbi yardım göstərməsinə nail olması. İranda inqilabi- demokratik hərəkatın yatırılması (1946). İran Xalq Partiyasının qadağan edilməsi (1949).
İ
fəaliyyəti. Milli Cəbhənin yaranması (1949). Antiimperialist hərəkatın canlanması. İngilis-İran neft şirkətinin ləğv edilməsi (1951). Məclis tərəfindən neft sənayesinin milliləşdirilməsi haqqında qərarın qəbul edilməsi (1951). M.Müsəddiqin baş nazir təyin edilməsi. M.Müsəddiqin xarici və daxili siyasəti. Milli Cəbhənin parçalanması. Dövlət çevrilişi (1953). Amerika nüfuzunun İranda güclənməsi. Beynəlxalq neft konsorsiumu ilə müqavilənin bağlanması (1954). İranın Bağdad paktına qoşulması (1955).
60-cı illərin əvvəllərində İranda iqtisadi-siyasi böhran. Sosial ziddiyyətlərin kəskinləşməsi. 60-70-ci il islahatları - “ağ inqilab”. “Ağ inqilab”ın mahiyyəti və nəticələri. Neft məsələsində rejimin siyasəti. Neft gəlirlərinin artması və onlardan istifadənin xarakteri. Korrupsiya, dövlət malının mənimsənilməsi. Xalq kütlələrinin narazılığının artması. Hökumət əleyhinə çıxışlar. SAVAK-ın təqibləri, repressiyaları.
70-ci illərin sonlarında sosial həyəcanların son dərəcə kəskinləşməsi. Hökumət əleyhinə nümayişin güllələnməsi. Ş ahın ölkədən qaçması. Üsyançıların qələbəsi. İran İslam Respublikasının elan edilməsi və yeni konstitusiyanın qəbul edilməsi (1979). Ruhanilərin hakimiyyətə gəlməsi. Başda 24
ayətulla Xomeyni olmaqla hakim dairənin müxallifətçi çıxışlara qarşı mübarizəsi. Kütləvi siyasi repressiyalar. İslam respublikasının daxili və xarici siyasəti.
İ ran-İraq müharibəsi (1980-1988).
1989-cu ildə Xomeyninin ölümündən sonra Əli Xameneinin ali dini rəhbər olması. Məhəmməd Hatəminin prezidentlik dövrü (1997-2001 və 2001-2005). Liberal islahatların keçirilməsi. 90-cı illərdə Avropa ölkələri ilə iqtisadi münasibətlərin bərpası.
2005 və 2009-cu illər prezident seçkilərində mühafizəkar Ə hmədnecadın qələbəsi. İran cəmiyyətində mühafizəkarlarla islahatçılar arasında gərgin mübarizənin getməsi və islahatçılara qarşı repressiyaların aparılması.Iranın nüvə proqramı və beynəlxalq vəziyyət. Ruhaninin hakimiyyətə gəlməsi, İranın Qərblə münasibətlərinin inkişaf tendensiyası.
Yüklə 258,49 Kb. Dostları ilə paylaş:
|