Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti magistratura məRKƏZİ

Riskin dərəcələri

Yol verilə bilən risk - (itkilər hesablanmış mənfəətdən çox deyil) – layihənin mənfəətliyini aşağı düşürür.

Böhranlı risk (ehtimal olunan itkilər mənfəətdən çoxdur) – nəzərə çarpacaq qədər itkilərə səbəb olur.

Ağır (fəlakətli) risk (planlanan itkilər sahibkarın mülkiyyətindən artıqdır) –müəssisənin müflis olmasına nədən olur.

Maliyyə və iqtisadi risklər aşağıdakılardır:

• 
  Sabit olmayan tələbat
  
• 
  Alternativ məhsulun yaradılışı
  
• 
  Rəqiblər tərəfindən qiymətlərin aşağı düşürülməsi
  
• 
  Rəqiblər tərəfindən məhsul istehsalının artışı
  
• 
  Vergilərdə artış
  
• 
  İstehlakçıların ödəmə qabiliyyəti
  
• 
  Xammal, material və nəqliyyat xərclərinin artışı
  
• 
  Təchizatçılara bağlılığı, alternativlərin olmamağı
  
• 
  Dövriyyə vəsaitlərinin yetməməzliyi
  

Sosial risklər bunlardır:

• 
  İxtisaslı işçi qüvvəsinin yığılmasındakı zorluqlar
  
• 
  Tətil qorxusu
  
• 
  Əmək haqqı səviyyəsinin çatışmazlığı
  
• 
  Kadrların ixtisas səviyyəsinin az olması
  
• 
  Sosial infrastruktur
  

Texniki risklər belədir:

• 
  Avadanlıqların yeni olmaması
  
• 
  Xammalın keyfiyyətinin qeyri-stabilliyi
  
• 
  Texnologiyaların yeniliyi
  
• 
  Avadanlıqların etibarlılığının çox olmaması
  
• 
  Avadanlıqların ehtiyat güclərinin olmaması
  

Ekoloji risklər

• 
  Atmosferə və suya tullantılar
  
• 
  Yaşayış yerinin yaxınlığı
  
• 
  İstehsalın zərərliyi
  
• 
  “Fors – major” halları
  

“Fors – major” – dedikdə sahibkardan asılı olmayan xarici amillər nəzərdə tutulur.

Məsələn :

• 
  iqtisadi qanunvericiliyin və cari iqtisadi durumun, investisiya şəraitinin və mənfəətin istifadə olunmasının qeyri-stabil olması ilə bağlı risklər
  
• 
  xarici–iqtisadi risk (ticarət və idxala ehtimal edilən məhdudiyyətlərin qoyulması,sərhədlərin bağlanması və s.)
  
• 
  siyasi vəziyyətin qeyri-müəyyənliyi, ölkədə və ya regionda qeyri-qənaətbəxş sosial siyasi dəyişikliklər riski
  
• 
  təbii-iqlim şəraitinin müəyyən olmaması, təbii fəlakətlərin olabilmə ehtimallığı
  

Yuxarıda qeyd edilmiş risklər və “fors-major” halları biznes-planlarda düşünülməli və bu kimi durumlardan sığortalanmaq üçün tədbirlər planı hazırlanmalıdır.

2.