AZƏrbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti

Şəkil 19.Geyimdə dayaq örtüyü

1-dayaq örtüyünün sahəsi. 2-geyim
Sərbəstlik üçün verilən ümumi pay,texniki paydan az olmamalıdır.

Payların əlavə edilməsinin miqdarı geyiminnövündən,siluetindən asılıdır.Yüngül geyimlərə az,üst geyimlərə çox,yapışıq siluetdə geyimlərə az,yarımyapışıq siluetdə geyimlərə orta,sərbəst və ya düz siluetdə geyimlərə isə çox texniki pay verilir.

3.2.Ekspert məmulatlarının işlənməsi və onların uzlaşmalarının qiymətləndirilməsi
Ekspert metodu ilə keyfiyyətin qiymətləndirilməsini daha düzgün aydınlaşdırmaq üçün ekspertin və sayının incəliklə seçilməsi çox vacibdir.

Mövcud qaydaya görə ekspert komissiyasının daxilində maddi marağı olan şəxs olmamalıdır. Qüvvədə olan qaydaya görə ekspert qrupunda ekspertlərin sayı 7 nəfərdən az olmamalıdır.Paltoların keyfiyyət səviyyəsinin qiymətləndirilməsi yekunu barədə qərar səsvermə yolu ilə qəbul edilir.

Ekspert komissiyasının paltonun keyfiyyəti haqqında qərar o zaman qəbul edilmiş hesab edilir ki, onun təsdiqi üçün tərkibin üçdə iki hissəsi, daha doğrusu yeddi nəfərdən beş və yaxud on nəfərdən yeddisi səs vermiş olsun.

Paltoların keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi üçün yaradılmış ekspert komissiyası ekspert və işçi qrupundan ibarət olur. Ümumiyyətlə, ekspert komissiyasının işinin nəticəsi onun təşkili səviyyəsindən asılıdır.

Yeniyetmə qızlar üçün paltoların keyfiyyətinin ekspertizasının laboratoriya metodu ilə təyinolunmasında müxtəlif cihazlardan və kimyəvi maddələrdən istifadə edilir. Bu metodun üstün və çatışmayan cəhətləri vardır.

Yeniyetmə qızlar üçün xəz yaxalıqlı qış paltolarının təcrübəvi istismar metodu (təcrübə üçün keçirilən sınaq) paltoların yararlılıq göstəricilərinin və materialın xassələrinin davamlığın təyin edilməsi üçün geniş istifadə edilir. Bu metod paltoların müxtəlif istismar şəraitində istifadə edilməsini müşahidə etməyə imkan verir.

Yeniyetmə qızlar üçün paltoların keyfiyyətinin kompleks ekspertizasını aydınlaşdırmağın böyük praktiki əhəmiyyəti vardır. Bu zaman kompleks göstəricilər samballığın əmsalını hesaba almaq və ya əksinə, samballığı hesaba almamaqla da təyin edilə bilər.

Iqtisadi baxımdan yeniyetmə qızlar üçün olan paltoların inteqral keyfiyyət göstəricisinin təyin edilməsinin də mühüm əhəmiyyəti vardır. Burada məmulatın istehlak yaranır. Bu zaman malın inteqral keyfiyyət göstəricisinin təyin edilməsi üçün malın istifadəyəyararlığının onun istehsalı ilə istehlakına sərf olunan xərclərin cəminə olan nisbəti götürülür.

3.3. Siluetdən və modanın istiqamətindən asılı olaraq yeni baza konstruksiyasının qurulması
Geyimin konstruksiyasını qurduqda əsas faktorlardan birisi onun texnolojiliyidir.Geyim konstruksiyasının texnolojiliyi dedikdə onu başa düşürük ki,yüksək əməək məhsuldarlığında və məhsulun maya dəyərinin aşağı salınmasında texnolojililik özünü göstərsin.Bu ondan ibarətdir ki,konstruksiya hazırlanarkən müasir şəraitdəki texnologiya ilə əlaqədar olaraq ilmələr tərtib edilsin və bütün müasir tipli modalara uyğunlaşdırılsın.Bundan başqa geyim konstruksiyasının texnolojiliyini aşağıdakılardan ibarətdir.

1.Konstruktiv və texnoloji nöqteyi-nəzərincə modellərin əsası.

2.Ülgülərin eyni tipı salmaq.

3.Ülgüləri vahid şəklə salmaq.

4.Konstruksiyasını təkmilləşdirmək.

Konstruktiv və texnoloji nəzərincə yeni model tərtib edildikdə,əvvəlki modellər əsas hesab edilir.Ona görə də modelin bir konstruksiyası üzərində müxtəlif və bir neçə modelin konstruksiyasını tərtib etmək olar.

Məmulatın konstruksiyası qurulan zaman ətək və kürək hissəsinin üst kəsiyinin qurulmasında dəqiqlik tələb olunur.Çünki məmulatın üst kəsiyi insan fiqurunun yuxarı hissəsində sərbəst oturur.Ona görə də ətəyin üst kəsiyini,kürəyin üst kəsiyi ilə əlaqələndirmə konstruksiyasının qurulması “balans”nöqtəsinin tapılması ilə başlanır.



Şəkil 20 .Qadın geyimlərində döş qarsağının qurulması.

Burada məqsəd,əsas və köməkçi hissələrin ülgülərini hazırlamaq və onların üzərində böyüyüb-kiçilmə əməliyyatını aparmaqdır.

Məmulatın əsas hissələri ətək,kürək və qollardır.Bunların ülgüləri bir dəfə hazırlanır.Lazım gəldikdə onun üzərində müəyyən yeniliklər aparmaqla işlənilir.

Ülgüləri müəyyən şəklə salmaq,o deməkdir ki,müasir şəraitin tələbinə uyğun olaraq ülgülər tam dəqiqləşdirilsin,müəyyən dəyişikliklər edilsin.Bu şərtlə ki,əvvəlki ülgülər əsas hesab edilsin.

Ülgüləri vahid şəklə salmaq o deməkdir ki,əvvəlki ülgülərin üzərində xəta olmadan müasir texnologiyanın tələblərinə uyğun olaraq müxtəlif vahid şəklə salınsın və dəqiqləşdirilsin.Nəinki ülgülərin vahid şəklə salınması tələb olunur,hətta konstruksiyada müəyyən terminlərin vahid şəklə salınması da aparılır.

Konstruksiyanın təkmilləşdirillməsi ondan ibarətdir ki,dövlət standartlarına uyğun olaraq konstruksiyada ülgüləri təkmilləşdirmək və kütləvi istehsalatda bir vəsait kimi itifadə etməkdən ibarətdir.

Tikiş müəssisələrində əsas rolu ülgülər oynayır.

Məmulatın keyifyyətinin yüksəldilməsinə də təsiri ülgülər edir.Çünki,detallar ülgülər ilə kəsildikdə lementar bir səhvə yol verilərsə,detalların məmulata birləşdirilməsində çatışmamazlıq alınacaqdır.Ona görə də Elmi Tədqiqat institutlarında standartlara uyğun olaraq bütün ülgü komplekti dövlət standartlarına nəzərən hazırlamaqdır.Məsələn:hər hansı bir məmulatın hazırda parça sərfini qənaətli işlətmək üçün həmin məmulata nə qədər material sərf olunmasının normasını təyin etmək üçün ülgülər mühüm rol oynayır.Əgər ülgülər dəqiq hazırlanmazsa,məmulatın vahid norması dəqiq olmayacaqdır.Məsələn: aşağıdakı sxemada cib qapağının padzorun,köbənin və cib kisəsinin vahid şəklə salınması verilmişdir.

Şəkil 21. Cib qapağının padzorun, köbənin və cib kisəsinin vahid şəklə salınması

Model xüsusiyyətinin köçürüməsi baza əsasının dəqiqləşdirilməsi və ya onun çox,yaud az mənada təsvir edilməsi ilə əsaslandırılır.Texniki modelləşmənin 3 variantı baza əsasının dəyişmə səviyyəsindən asılı olaraq işlənmişdir.

1.Geyimin yeni modeli verilmiş əsasın,yəni siluetin dəyişməsi ilə işlənir.Burada yalnız kiçik detalların,laskanın,ətək kənarının, yaxalığın,düymə və ilgəklərin sayının,ciblərin formanın və s.Kiçik detalların dəyişməsi nəzərdə tutulur.Qadın geyimlərində qarsaqların sadə formalarda köçürülməsindən istifadə olunur.Bu variant əksər hallarda məşğələ və praktiki işlərdə aparılır.

2.Yeni modelin işlənməsi zamanı əsasın silueti proporsiyalar üzrə döş nahiyyəsində ən çox yatmaq şərti ilə və ya omba xəttindən enliləşməsi ağı kənardan sıxılmış vəziyyətdə olmalıdır.Dəyişməni böyüldüyü dəqiq hesabatsız orqanometrik üsulla müəyyənləşdirmək ibarətdir.Bu üsul konstruktor modelyerin müxtəlif geyim modelləri üzrə və yeni modanın istiqamətləri əsasında iştirakı ilə yerinə yetirilir.

3.Başqa növ geyimin modasının hazırlanması ilə işə başlanır.Belə üsul,çox nadir hallarda tətbiq edilir.Məmulatın yeni model əsasında konstruksiyası geyim istehsalı ilə dəqiqləşdirilir.

Qarsaqların siluet əsasın köçürülməsi və onların say relyev tikişləri ilə müəyyənləşdirilir.Qarsağı ətəkdə verilmiş istənilən istiqamətdə dəyişmək olar,bu şərtlə ki,qarsağın bucağının böyüklüyü dəyişməsin.Bu üsul sadədir və ya müəyyən şablon əsasında yerinə yetilir.Aşağıdakı şəkildə qadın geyimində üst qarsağın köçürülməsi göstərilmişdir.

Şəkil 22. Qadın geyimində üst qarsağın köçürülməsi

Tikiş məmulatlarında tətbiq edilən qarsaqlar müxtəlif istiqamətlərdə olurlar,yəni çiyin tikişindən aşağı,qoldibi xəttindən kürəyin orta tikişinə paralel şalvarda,bel xəttindən aşağı və s.Bilirik ki,məmulatlarda qarsaq əsas qadın geyimlərində bəzək elementi kimi və ya həmin sahədə artıq parçanı özündə yığışdırmaqla,eyni zamanda məmulatın insan bədənində sərbəst oturmasında imkan yaradır.Üst qarsağın köçürülməsi dedikdə o başa düşülür ki,qarsağın yerinə dəyişmək həcm etibarı ilə ölçünün dəyişməməsidir.

Məsələn: çiyin qarsağının qoldibinə köçürmək üçün əvvəlcə konstruksyada çiyin qarsağı qurulur,sonra aşağıdakı 3 üsuldan istifadə edərək başqa yerə köçürülür.

1.Qövs və nişanalma (çırt)2.Perpendikulyar3.Şablonlar

I üsulda qarsağın köçürülməsi aşağıdakı kimi yerinə yetirilir.Mərkəz 0 nöqtəsi olmaqla OAB radiusunda bir qövs çəkirik.Həmin qövsün ətəyin yan xəttinə kəsişməsini C nöqtəsi ilə işarə edirik. Sonra qoldibi əyrisinə ixtiyari nöqtələr qeyd edirik.Həmin nöqtələrdən mərkəz 0 olmaqla qövslər çəkirik.Həmin qövslərin qarsağın yan xətləri ilə kəsişməsini 2-2¹,3-3¹,4-4¹ ,5-5¹ ilə işarə edək. 0 nöqtəsindən 2-3 sm sola, 0¹ qeyd edirik.Əvvəl çəkdiyimiz qövs üzərində C-dən yuxarı C¹ –i qeyd edirik.C ^1-i 0 –la birləşdiririk. C^1- i 0 ^1-lə birləşdiririk. K-dan keçən qövs üzərində K¹ –i qeyd edirik. Həmçinin L-dən keçən qövs üzərində L ¹ –i C ¹ –nən keçən qövs üzərində M^1-i qeyd edirik.

C¹OC-yeni qarsaqdır.

II üsul.I üsuldan fərqli olaraq perpendikulyar olmasıdır.Bu üsulda ancaq perpendikulyar xətlərdən istifadə edərək,köçürülmə yerinə yetirilir.

III üsul. Bu üsul aşağıdakı qayda üzrə yerinə yetirilir.Bu üsul həm dəqiqdir,həm də çətindir. Əvvəl hazırlanmış qarsağın qalka və karton kağızında qarsağın ölçüsü kəsilir. OC xətti qeyd olunur.0-dan sonra 0¹¹ qeyd olunur.00¹ = 2-3 sm kəsilmiş şablonda mərkəz 0 nöqtəsi olmaqla OC xətti üzərində sərilir və analoji olmaqla CC¹ məsafəni AB məsafəsinə uyğunlaşdrılır.Sonra C^1-dən yuxarı CC¹ məsafəsi qədər K¹ qeyd edirik.A nöqtəsindən sola 00¹ qədər Y¹ nöqtəsi qeyd edilir.Sonra Y¹ilə K¹-i səlis əyri ilə birləşdiririk.Yenə də alınan qarsaq C¹O¹C olur.

Üst qarsağı şaquli vəziyyətə əsasən uyğun götürülür.Geyimi modelləşdirərkən qarsağın yeni vəziyyətini əriş və arğac sapları istiqamətində seçirlər.Qarsağın vəziyyətinin qarsağa görə seçilməsi parçanın əhəmiyyətli formasına təsir göstərir.Əgər əriş sapının istiqaməti düzgün seçilməzsə ,məmulatın xarici görünüşünə təsir göstərir.Əriş sapının istiqamətinin polzanos xəttinə paralel seçilməsi,qarsaq tikilən zaman xarici görünüşündən parçanın plastiliyi nəzərə çarpım.Şəkildə 1,3,5,6 xətləri əriş sapının istiqamətini göstərir.Biçim prosesi zamanı parça sərfiyyatının qarsağın yalnız dərinliyi yox uzunluğuna da təsir göstəriri.Ən səmərəli qarsaq formasına şəkildə göstərilən 2 və 7 vəziyyətini göstərmək olar.Qadın geyimində olduğu kimi,kişi geyimində də məmulatın bədənə yaxşı oturması üçün bel nahiyyəsində,çiyin nahiyyəsində qarsaqlardan istifadə olunur.


Şəkil 23. Kişi geyimində üst qarsağın tikilişi

Bundan belə bir nəticəyə gəlirik ki,məmulatın hissələrinin açılışında çəpik bucağının 11 dərəcə olması məqsədə uyğundur.Bunu maniken üzərində göstərsək,belə olar.

Şəkil 24. Kişi geyimində üst qarsağın maniken üzərində görünüşü

Uzunluq	Paltonun ölçü və yaşa görə uzunluğu					Qolun uzunluğu
	Kiçik	Orta		Böyük		Kiçik Orta Böyük
	44-52	44-52	54-60	44-52	54-60	44-52	44-60	44-60
1 2 3 4 5	94 98 102 106 110	96 100 104 108 112	98 102 106 110 114	98 102 106 110 114	100 104 108 112 116	59 61 63 65 67	60 62 64 66 68	61 63 65 67 69

Qadın üst geyimlərinin aşağıdakı üst əlamətlərinə görə bölünürlər.

1.Siluet xarakterinə görə yapışıq,yarımyapışıq, düz və sərbəst olurlar.

2.Məmulatın uzununa,isitfadə tikişlərinin sayına görə 2 tikişli,3tikişli və 6 tikişli olurlar.

3.Qoldibinə görə 2 tikişli,qoldibinə tikilən bütöv biçimli və reqlam olurlar.

Qadın üst geyimlərinin xarakteristikası kişi üst geyimlərinə nisbətən çoxdur.2 tikişli dedikdə ancaq yan tikişlər nəzərdə tutulur.

Kürəyi bütöv biçimli olur.Belə məmulatlar düz siluetli məmulatlara daxildirlər.Əgər kürəyin orta tikişi yoxdursa,bel hissədə qarsaq tikilər ki,belin formasıaz da olsa alınsın.Əgər qarsaq nəzərə alınmayıbsa,onda isti-nəmləşdirmə əməliyyatı vasitəsilə ütülənərək formasını az da olsa alırlar.

Üç tikişli məmulatlarda 2 yan tikişi və kürəyin orta tikişi sayılır.6 tikişli məmulatlarda iki yan tikişi,iki kürək hissədə və iki ətək hissədə olur.Deyilənləri sxemada göstərək.

Şəkil 25. Birtərəfli palto.
Qadın geyimlərində ətək altının eni (1 tərəflik üçün jaketlər 2 3,5 sm qədər paltolarda 4-6 sm,2tərəfli məmulatlarda isə jaketdə 6-8 sm,paltolarda 8-10 smolur.

Şəkil 26.İkitərəfli palto

Yuxarıda qeyd etdiyim kimi palto məmulatları müxtəlif siluetlərdə olduğu kimi,düz siluetli paltolar daha geniş yayılmışdır.Belə paltolarda kürəyin orta kəsiyi bel xəttindən 1,5-2,5 sm-ə qədər,daxilə nəzərən maillik yaradılır.

Paltonun konstruksiyasının çertyojunda yan tikişləri və yaxud yan kəsikləri düz xətlə ifadə olunur.Belə paltolar yaxşı və kök adamlar tərəfindən istifadə olunur.Bunu aşağıdakı sxemada göstərək.
Şəkil 27. Sərbəst siluet

Geyimin yeni modeli üçün ülgü konstruksiyasını işlədikdə 3 variantdan istifadə edirdilər.Eyni tipli konstruksiyadan siluet əsasını dəyişmədən yeni modellərin işlənməsi aparılır.Bu variantda eyni tipli konstruksiyanın “qohum” modelləri üçün ülgülərinin konstruksiyasının işlənməsinə geniş yer verilir.Müxtəlif modellərə isə müəyyən dəyişikliklər verməklə,işləmək olar.Buna görə də yeni modelləri dəqiqləşdirmə prosesində müəyyən dəyişikliklər etməklə dəqiqləşdirilir.

Məsələn,döş qarsağının köçürülməsi yan tikişinin dəyişdirilməsi və s.

Yeni modalar üçün ülgülərinin konstruksiyası işləndikdə,siluet dəyişikliklər,yəni məmulatın bel xəttinə yapışma dərəcəsi,aşağı hissəsinin eniləşdirilməsi və s.hallar.Belə dəyişdirmələri yerinə yetirdikdə rəsmdən çertyoj üzərinə ölçüsüz olaraq köçürülür.Bunun sayəsində də ülgü hazırlanarkən diqqətlə yoxlanılır və təsdiq olunur.

Bir modelin əsasını konstruksiyada yeni məmulat hazırlanır ki,bu da gələcəkdə həmin modelin nümunəsi tikilərkən dövlət standartlarına əsasən yoxlanılıb dəqiqləşdirilməlidir.

Yeni modellərin ülgüləri hazırlandıqda aşağıdakı ardıcıllığa riayət etmək lazımdır.

1.Verilmiş modelin baza əsasının seçilməsi və modelin ətrafı öyrənilməsi.

2.Məmulatın təyinatına görə üz,astar və araqatı materiallar seçilir.Seçilmiş materialın fiziki,mexaniki xassələri,xarici görünüşünü və rəngi nəzərə alınmalıdır.

3.Nümunədən və ya rəsmdən bütün moda xüsusiyyətlərinin çertyoja dəqiq köçürülməsi.

4.Yeni modellərin ülgüləri qurularkən bütün rəsmdə olan elementlərin nəzərə alınması,yəni müəyyən qatlamaların,qatın,tikiş xəttinin,tikiş paylarınınvə s.

Yuxarıda deyilən bütün ardıcıllıqlar əsasında yeni modelin konstruksiyasını qurarkən,moda tam çəkilir.Mütənasib üzrə müəyyən olunmuş sahələrdən paralel-üfüqi xətlər keçirdilir və tərtib olunur.
Şəkil 28. İnsan bədən fiquru üzərinə məmulatın geydirilməsi

1. 
   7ci boyun fəqərə sümüyündən keçən xətt
   

2-2 çiyin kəsiyindən keçən xətt

3-3 döş hissədən keçən xətt

4-4 bel hissədən keçən xətt

5-5 omba hissədən keçən xətt

6-6 aşağı hissədən keçən xətt

Təsdiq olunmuş modelin nümunəsinin işlənməsi və ülgülərin modelin formalaşması,ölçülərin dəqiqləşməsi ,maniken üzərinə və ya insan bədən fiquru üzərinə və ya insan bədən fiquru üzərinə məmulatın geydirilməsi ilə aparılır.

Məmulatda olan bütün texniki tələblatlar nümunəçilər tərəfindən tətbiq edilir.

Yeni modelin nümunələri işlənilərkən iki yoxlamada yerinə yetirilir.Birinci yoxlama vaxtı bütün məmulatın köməkçi və bəzək elementləri yoxlanılır.Birinci yoxlama qurtardıqdan sonra,məmulatda olan bütün kök sapları rədd edilir.Zibillər təmizlənir,nəhayət nümunə ikinci yoxlamadan keçirilir.İkinci yoxlamada artıq bütün məmulatın detalları tikilir və tam hazır vəziyyətdə isti-nəmləşdirmə əməliyyatı aparılır.

Manikenə və ya hava buxar-manikeninə geydirilir və məmulatın forması dəqiqləşdirilir.

NƏTİCƏ VƏ TƏKİFLƏR
“Yeniyetmə qızlar üçün xəz yaxalıqlı paltonun bədi layihələndirilməsində texnoloji ardıcıllığın tərtibi” mövzusunda aparılan tədqiqatların nəticəsi olaraq aşağıdakı nəticə və təkliflər irəli sürülmüşdür.

1.Yeniyetmə qızlar üçün xəz yaxalıqlı paltonun keyfiyyətli istehsal olunmasında əsas amillərdən biri tikiş sənayesində palto istehsal edən işçilərin peşə hazırlığı yüksək dərəcədə olmasıdır.

2.İstər yeniyetmə qızlar üçün paltolarda, istərsə də digər geyim məmulatlarında tətbiq olunan dizayn elementləri dəqiq və aydın seçilməlidir.

3.Yeniyetmə qızlar üçün paltonun bədii layihələndirilməsi və tikilişində əsas material sərfi düzgün aparılmalı və istifadə olunacaq materiallar düzgün seçilməlidir.

4.Yeniyetmə qızlar üçün layihələndiriləcək paltonun tikilişində istifadə olunan parça və digər tikiş məmulatlarının qiymətləndirilməsi zamanı dövlət standartlarının tələbləri nəzərə alınmalıdır.

5. Paltonun tikişili üçün bədən ölçülərinin çıxarılması müasir qaydalara tam uyğun olmalıdır.

6.Dizayn elementlərinin seçilməsi və tətbiq olunması modaya uyğun olmalıdır.

İSTİFADƏ EDİLMİŞ ƏDƏBİYYAT SİYAHISI

1. 
   MəmmədovF.A., Şamxalov O.Ş. “Tikiş məmulatı çeşidlərinin ekspertiza edilməsi”, G., 2000.
   
2. 
   АзгальдовГ.Г. Теория и практика оценки качества товаров.-М.; Экономика, 1989.- 256 с.
   
3. 
   Гличев А.В., Рабинович Г.О., Примаков М.И., Синицын М.М. Прикладные вопросы квалиметрии. - М., Изд-во стандартов, 1983. – 136 с.
   
4. 
   Леонов И.Г., Аристов О.В. Управление качеством продукции; Учебное пособие – М., Изд-во стандартов, 1990. – 223 с.
   
5. 
   Окрепилов В.В. Всеобщее управление качеством: Учебник. Кн.1. – СПб.: Изд-во СПб УЭФ, 1996. – 454 с.
   
6. 
   Свиткин М.З., Мацута В.Д., Рахлин К.М. Обеспечение качества продукции на основе международных стандартов ИСО серии 9000., - СПб.: СПб ГУЭФ, 1997. – 220 с.
   
7. 
   Солод Г.И. Основы квалиметрии: Учебное пособие – М., Моск.горный институт, 1991. – 84 с.
   
8. 
   Федюкин В.К., Дурнев В.Д., Лебедев В.Г. Методы оценки и управления качеством промышленной продукции; Учебник. – М., Информационно-издательский дом «Филинъ», Рилант, 2000. – 328 с.
   
9. 
   Фомин В.Н. Квалиметрия. Управление качеством. Сертификация; Курс лекций – М.: Ассоциация авторов и издателей «ТАНДЕМ». Издательство «ЭКМОС», 2000. – 320 с.
   
10. 
    Шишкин И.Ф., Станякин В.М. Квалиметрия и управление качеством: Учебник – М.: Изд-во ВЗПИ, 1992. – 225 с.
    
11. 
    Мишин В.М. Управление качеством: Учебное пособие для вузов – М.: ЮНИТИ – ДАНА, 2000. – 303 с.
    
12. 
    Варакута С.А. Управление качеством продукции: Учебное пособие – М.: ИНФРА-М, 2002. – 207 с.
    
13. 
    Пономарев С.В., Мищенко С.В., Белобрагин В.Я. Управление качеством продукции. Введение в системы менеджмента качества: Учебное пособие – М.: РИА «Стандарты и качество», 2004. – 248 с.
    
14. 
    Эфендиев Э.М. Квалиметрия и управление качеством продукции: Учебное пособие – Баку: «Тахсил» ИПП, 2004. – 194.
    
15. 
    Совершенствование методов и приборов, изучающих оценки качества текстильных материалов, М., 1984.
    
16. 
    Мамедов Ф.А. Исследование и разработка рациональных пакета материалов и технологии изготовления одежды, М., 1988.
    
17. 
    Материалы текстильные и изделия из них. Методы определения воздухопроницаемости ГОСТ 10550-75.
    
18. 
    Материалы текстильные и изделия из них. Методы определения воздухоприницаемости ГОСТ 12088-77.
    
19. 
    Мамедов Ф.А. «Проблемы повышения эффективности использования материалов в Азербайджане». Диссертация на соискание ученой степени.
    
20. 
    Губенко Г.Б. «Приемка и определение качества швейных изделий» М., «Экономика» 1964.
    
21. 
    РайхманЭ.П., Азгальдов Г.Г. «Экспертные методы в оценке качества товаров» М.,«Экономика» 1974.
    
22. 
    КирюхинС.М., Соловьев А.Н. «Контроль и управление качеством текстильных материалов». Москва «Легкая индустрия» 1977.
    
23. 
    Соловьев А.Н., Кирюхин С.М. Оценка качества и стандартизация текстильных материалов. - М.: Изд-во «Легкая индустрия», 1974.
    
24. 
    Лешкун Я.К. «Контроль качества одежды в торговле» Москва «Экономика» 1977.
    
25. 
    Подольякин В.И. «Автоматизированный комплекс рационального использования материалов на швейном предприятии» М., 1987.
    
26. 
    Плеханова С.В. Конспект лекций по дисциплине квалиметрия и управление качеством. - М.: 2010.
    
27. 
    Сапошинский Я.С. «Определения качества товаров» М., 1987.
    

XÜLASƏ
Yeniyetmə qızlar üçün xəz yaxalıqlı paltonun bədii layihələndirilməsində texnoloji ardıcıllığın tərtibi
Magistr dissertasiya işi tikiş müəssisələrində müasir ölçü və qaydalarla tikilən yeniyetmə qızlar üçün xəz yaxalıqlı paltonun bədii layihələndirilməsində texnoloji ardıcıllığın tərtibi kimi aktual məsələyə həsr olunub.

Dissertasiya işinin I fəslində Tikiş məmulatlarının hazırlanmasının əsas mərhələləri haqqında,tikiş məmulatlarının keyfiyyət göstəriciləri,tikiş sənayesində baş verən nöqsanlar haqqında ümumi məlumat verilir. Bundan başqa Yeniyetmə qız geyimlərinin bədii tərtibatının analizi haqqında izahatlar verilmişdir.Habelə modanın dəyişməsindən asılı olaraq dizayn elementlərinin analizinin məsələsi də nəzərdən qaçmamışdır.

Dissertasiya işinin II fəslində Tikiş müəssisələrinin ilkin hesabatı və əsaslandırılması haqqında geniş materiallar verilir. Tikiş müəssisələrində əsas material sərfi ətraflı olaraq yazılmışdır.Müasir texnologiya ilə yeni qızlar üçün xəz yaxalıqlı paltoların ardıcıl yığımı haqqında da məlumatlar verilir.

Dissertasiya işinin III fəslində Modeldən asılı olaraq konstruksiya edilmənin işlənməsi, siluetdən və modanın istiqamətindən asılı olaraq yeni baza konstruksiyasının qurulması haqqında məmulatlar verilib və müasir üsullarla bədən ölçülərinin çıxarılması qaydaları da öz əksini tapmışdır. “Yeniyetmə qızlar üçün xəz yaxalıqlı paltonun bədi layihələndirilməsində texnoloji ardıcıllığın tərtibi” mövzusunda aparılan tədqiqatların nəticəsi olaraq nəticə və təkliflər irəli sürülmüşdür

РЕЗЮМЕ
Оформление технологической последовательности в художественном проектировании пальто для девочек в подростковом