AZƏrbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt və turizm naziRLİYİ azəRBAYCAN turizm və menecment universiteti



Yüklə 97,39 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix05.05.2017
ölçüsü97,39 Kb.
#16838

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MƏDƏNİYYƏT VƏ

TURİZM NAZİRLİYİ

AZƏRBAYCAN TURİZM VƏ MENECMENT

UNİVERSİTETİ

Bakalavr hazırlığı üçün



“MİKROBİOLOGİYA, SANİTARİYA VƏ GİGİYENA”

fənninin 



TƏDRİS    PROQRAMI

B A K I – 2016

AZƏRBAYCAN  RESPUBLİKASI  TƏHSİL  NAZİRLİYİ

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MƏDƏNİYYƏT VƏ

TURİZM NAZİRLİYİ

AZƏRBAYCAN  TURİZM VƏ MENECMENT

UNİVERSİTETİ

Bakalavr hazırlığı üçün



“MİKROBİOLOGİYA, SANİTARİYA VƏ GİGİYENA”

fənninin 



TƏDRİS    PROQRAMI

Ali     təhsil   müəssislərinin   050642   -   “Qida   məhsulları

mühəndisliyi” ixtisası üzrə bakalavr pilləsində təhsil alan tələbələr

üçün.


                                

                                       Azərbaycan Respublikası Təhsil 

                 Nazirinin 16 noyabr 2016-cı il

tarixli,   750   saylı   əmri   ilə   qrif

verilmişdir.

2


B A K I – 2016

Tərtib  edənlər:  1.  FƏRZƏLİYEV    ELSEVƏR    BABA    oğlu

Azərbaycan   Turizm   və   Menecment

Universitetinin   “Mehmanxana   və   restoran

biznesi” kafedrasının dosenti, t. e. n., 

                           

                          2.  MƏMMƏDLİ  GÜLNAR  MAHAL  qızı

Azərbaycan   Turizm   və   Menecment

Universitetinin   “Mehmanxana   və   restoran

biznesi” kafedrasının dosenti, b. e. n.,  

                            

 Elmi redaktor: QLICOV V. Q. – ADİU-nin “Qida məhsullarının

texnologiyası” kafedrasının dosenti, b. e. n.

 

 Rəy verənlər: 1. SALMANOV M. Ə. – AMEA Mikrobiologiya

İnstitutunun direktoru, akademik. 

                          

                         2.  QULİYEV  N. Ə. – Azərbaycan Turizm və

Menecment   Universitetinin   “Mehmanxana   və

restoran biznesi” kafedrasının müdiri, professor. 

Azərbaycan   Turizm   və   Menecment   Universitetinin

“Mehmanxana   və   restoran   biznesi”   kafedrasının   “11”   “iyun”

2015 – ci il tarixli iclasında müzakirə edilmiş və bəyənilmişdir.

Protokol № 14

Azərbaycan Turizm və Menecment Universitetinin Turizm

və   qonaqpərvərlik fakültə Elmi Şurasının “5”  “fevral”   2016 –

cı   il   tarixli   iclasında   müzakirə   edilmiş   və   bəyənilmişdir.

Protokol №  5.

Azərbaycan   Turizm   və   Menecment   Universitetinin

Tədris-Metodiki   Şurasında   baxılmış   və   təsdiq   edilmişdir.”10”

“fevral”  2016-ci il, protokol № 3.

Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi  Elmi-Metodiki

Şurasının“                                                                                      ” bölməsinin

2015-ci il tarixli qərarı ilə təsdiq edilmişdir. Protokol №        .

3


İZAHAT VƏRƏQİ

Fənnin tədrisinə ayrılan saatların miqdarı – 90 saat.

“Mikrobiologiya, sanitariya və gigiyena” fənninin  proqramı

üç bölmədən ibarətdir: 

1. Ümumi mikrobiologiyanın əsasları. 

2. Qida məhsullarının mikrobiologiyası və sanitariyası. 

3. Sanitariya və gigiyenanın əsasları. 

Proqrama   əsasən   tələbələrə   mikroorqanizmlərin

morfologiyası   və   fiziologiyası,   mikroorqanizmlərin   yaratdığı

biokimyəvi proseslər haqqında ən son məlumatlar verilir. Bununla

yanaşı tələbələrə ekoloji amillərin və qida məhsullarının  daşınması,

saxlanması, realizə olunması və eləcə də xammalların emal edilməsi

zamanı inkişaf edən mikrofloranın təsiri haqqında biliklər aşılanır. 

Qida   məhsullarının   keyfiyyətinin   formalaşması   və

dəyişilməsi prosesində, o cümlədən  patogen, şərti-patogen növlərin

törətdiyi bir sıra xəstəliklərin yaranmasında mikroorqanizmlərin rolu

göstərilir. 

İxtisasın   profilinə   müvafiq   olaraq   qida   məhsullarının

keyfiyyətinin aşağı düşməsinə səbəb olan mikrobioloji proseslər şərh

edilir. Bu proseslərin qarşısını almağa və ya  azaltmağa imkan verən

yollar,   üsullar   və   tədbirlər   tövsiyə   edilir.   Qida   müəssisələrinə,

xammal və qida məhsullarına  verilən əsas sanitar-gigiyenik tələblər

şərh edilir.

           Bundan əlavə laborator  məşğələlərdə gələcək mütəxəssislər

laboratoriya   avadanlıqları   ilə   işləməyi,   mikroorqanizmlərin   əsas

qruplarını   təyin   etməyi,   mikrobioloji   tədqiqatlar   aparmağı,   qida

müəssisələrində sanitar-gigiyenik tələblərə riayət etməyi, avadanlıq

və inventarın dezinfeksiyasını aparmağı, mikrobioloji nəzarəti həyata

keçirməyi  mənimsəməlidirlər.

           Fənn həm nəzəri, həm də praktiki dərslərdən ibarət olmaqla 90

saatlıq   dərs   yükünü   nəzərdə   tutur,   belə   ki,   mühazirə   -   60   saat,

məşğələ - 30 saat. 

                          

4


PROQRAMIN MƏZMUNU

BÖLMƏ I. ÜMUMİ MİKROBİOLOGİYA

1. Giriş. “Mikrobiologiya, sanitariya və gigiyena” kursunun

ümumi məsələləri.

Fənnin predmeti məqsəd və vəzifələri. Mikrobiologiyanın

sahələri və tədqiqat üsulları. Mikroskopik üsul. Bakterioloji üsul.

Seroloji   üsul.   Allerqoloji   üsul.   Bioloji     üsul.   Xemotaksonomik

üsul. Molekulyar-bioloji  üsul. 

Mikrobiologiya   elminin   qısa   inkişaf   tarixi   haqqında

məlumat. 

2. Mikroorqanizmlərin morfologiyası və sistematikası.

Mikroorqanizmlərin   canlı   aləmdə   yeri.   Bakteriyaların

təsnifatı.   Bakteriyaların   fenotipik   əlamətlərə   görə   bölünməsi.

Bakteriya   hüceyrəsinin   quruluşu.   Hüceyrə   divarı,   kapsula,

sitoplazmatik   membran,   sitoplazma,   plazmidilər,   volyutin.

Bakteriyaların   ümumi   xarakteristikası.   Bakteriyaların   forma   və

ölcüləri,   hərəkəti,   bakteriyaların   sporları.   Bakteriyaların

çoxalması. Çoxalmanın  fazaları.



3. Viruslar.

Virusların   ölçüsü,   forması   və   quruluşu.   Virusların

çoxalması. Bakteriofaqlar. Faqolizis hadisəsi. 

Göbələklər.   Göbələklərin   sistematikası.   Quruluşu,

çoxalması.   Maya   göbələkləri.   Ümumi   xarakteristikası.

Göbələklərin     quruluşu,   çoxalması.   Maya   göbələklərinin

sistematikası.

4. Mikroorqanizmlərin fiziologiyası.

Bakteriyaların   böyüməsi.   Mikroorqanizmlərdə   maddələr

mübadiləsi.   Energetik   metabolizm.   Bakteriya   hüceyrəsinin

kimyəvi   tərkibi.   Bakteriya   hüceyrələrində   su,   üzvi   maddələr,

zülallar, nuklein turşuları, karbohidtarlar, lipidlər.  Bakteriyaların

piqmentləri.   Bakteriyaların   fermentləri.   Fermentlərin   təsnifatı,

xassələri   və   təsiri.   Konstitutiv   və   adaptiv   fermentlər.

5


Ekzofermentlər   və   endofermentlər.   Fermentlərin   təsiri.   Mikrob

fermentlərinin istifadəsi.



5. Konstruktiv mübadilə.

  Mikroorqanizmlərin   qidalanması,   qidalanmanın   tipləri.

Autotroflar,   heterotroflar,   fototroflar,   xemotroflar,   litotroflar,

orqanotroflar.   Mikroorqanizmlərdə   tənəffüs   prosesi.   Tənəffüsün

tipləri. Obliqat aeroblar, mikroaerofillər, fakultativ anaeroblar və

obliqat anaeroblar. 

Mikrob   hüceyrələrində   enerjinin   toplanması.   Ətir   əmələ

gətirən mikroorqanizmlər. Mikrobioloji proseslərdə istilik əmələ

gəlmə.   Mikroorqanizmlərdə   biolüminessensiya   hadisəsi.

Mikroorqanizmlərin   becərilməsi.   Qidalı   mühitlərin   tipləri.

Populyasiyalarda bakteriyaların davranışı.

6. Mikroorqanizmlərdə biosintez prosesləri.

Karbohidratların biosintezi.

Polisaxaridlərin biosintezi.

Nukleotidlərin biosintezi.

Amin   turşularının   biosintezi.   Zülalların   biosintezi.

Lipidlərin biosintezi.



7. Mikroorqanizmlərdə biokimyəvi proseslər və onların

praktik əhəmiyyəti.

Qıcqırma. Azotsuz üzvi birləşmələrin çevrilməsi.  Anaerob 

proseslər. Spirtə qıcqırma və ya etanol qıcqırması. Üst qıcqırma  və 

alt qıcqırma.  Spirtə qıcqırmanın mexanizmi. Spirtə qıcqırmaya zərər 

verən mikroorqanizmlər.   

Süd turşusuna qıcqırma. Homofermentativ və 

heterofermentativ qıcqırma. Yağ turşusuna qıcqırma. Tipik və atipik 

qıcqırma. Propion turşusuna qıcqırma. Pektin maddələrinin 

qıcqırması. Sellülozanın qıcqırması. 

8. Aerob proseslər.

Maddələrin oksidləşməsi.  Etil spirtindən sirkə turşusunun

alınması.   Çoxatomlu   spirtlərin   və   şəkərin   sirkə   turşusu

bakteriyaları   ilə   oksidləşməsi.   Karbohidratların   limon   turşusuna

oksidləşməsi.   Sellüloza   və   pektin   maddələrinin   parçalanması.

Liqninin   parçalanması.   Yağ   və   yağ   turşularının   parçalanması.

6


Azotlu maddələrin çevrilməsi. Çürümə prosesləri.  Azot dövranı.

Ammonifikasiya.   Nitrifikasiya.   Denitrifikasiya.   Molekulyar

azotun fiksasiyası.

9. Ətraf mühit amillərinin mikroorqanizmlərə təsiri.

Abiotik amillər. Rütubətin mikroorqanizmlərə təsiri. Mühitin 

reaksiyası. Mühitin kimyəvi tərkibi. Kimyəvi maddələrin 

mikroorqanizmlərə təsiri. 

          Qida məhsullarının konservləşdirilməsində  tətbiq edilən 

kimyəvi maddələr. Osmotik təzyiq. Osmofillər və osmotolerantlar. 

Hidrostatik  təzyiqin  mikroorqanizmlərə təsiri. 

          Mühitin temperaturu. Mikroorqanizmlərin temperatur 

göstəricilərinə qarşı münasibətə görə növləri. Psixrofillər, mezofillər 

və termofillər. İşıq və digər şüa enerjisinin mikroorqanizmlərə təsiri. 



10. Biotik amillər.

Mikroorqanizmlər   arasında   qarşılıqlı   münasibət.

Mutualizm   (simbioz),   sinergizm,     metabioz   (kommensalizm),

satellitizm,   rəqiblik,   antaqonizm,   parazitizm,   yırtıcılıq.

Antibiotiklər, fitonsidlər. Qida məhsullarının saxlanması zamanı

mikroorqanizmlərin   həyat   fəaliyyətinin   tənzimlənməsi   yolları.

Mikroorqanizmlərin   genetikası   haqqında   məlumat.

Mikroorqanizmlərin   genetikası.   Mutasiya   və   modifikasiya

dəyişkənliyi. Transformasiya, transduksiya, rekombinasiya.

11. Patogen mikroorqanizmlər və qida (alimentar)

xəstəlikləri.

Patogen   mikroorqanizmlər.   İnfeksiya,   infeksiya   mənbəyi

və ötürülmə mexanizmləri.

İmmunitet   haqqında   anlayış,   irsi   və     fərdi   qazanılmış

immunitet, faqositoz. İnfeksion prosesdə mikroorqanizmlərin rolu.

Patogenlik və virulentlik. Mikrobların toksinləri.   Ekzotoksinlər

və endotoksinlər. 

Qida   məhsulları   vasitəsilə   keçən   xəstəliklər.   Qida

infeksiyaları və qida zəhərlənmələri.

12. Qida infeksiyaları (alimentar).

7


Bağırsaq infeksiyaları: vəba, qarın yatalağı, paratif, 

dizenteriya, hepatit A.  Heyvandan (xəstə və ya bakteriyadaşıyıcı) 

insana ötürülən bəzi  qida infeksiyaları:  bruselyoz, qara yara, dabaq. 

         Qida zəhərlənmələri. Qida toksikoinfeksiyaları. 

Salmonelyozlar, listerioz. 

13. Şərti-patogen bakteriyaların törətdiyi qida

toksikoinfeksiyları.

Protey,   enteropatogen   bağırsaq   çöpləri,  Bacillus   cereus,



Clostridium   perfringens,   Streptococcus   faecalis,     Vibrio

parahaemoliticus (parahemolitik vibrion), İ. pseudotuberculosis

Qida   intoksikasiyaları.   Stafilokoklar.   Botulizm.   Göbələk

mənşəli   qida   intoksikasiyaları   (mikotoksikozlar).   Alimentar-

toksiki aleykin, erqotizm. Qida xəstəliklərinin profilaktikası.



14. Qida məhsullarını yoluxduran mənbələr.

Antropogen   amillər   və   təbii   ətraf   mühit.   Ətraf   mühitin

çirklənmədən   qorunmasında   mikroorqanizmlərin   rolu.   Aerob

bioloji təmizlənmə. Bioloji filtrlər. Anaerob bioloji təmizlənmə.

Torpağın mikroflorası və sanitar-mikrobioloji müayinəsi. Suyun

mikroflorası   və   sanitar-mikrobioloji   müayinəsi.   Havanın

mikroflorası və sanitar-mikrobioloji müayinəsi.

15. Tara və qablaşdırma materiallarının mikroflorası.

İnsan   bədəninin   mikroflorası.   Dərinin,   ağız   boşluğunun,

tənəffüs yollarının, mədə-bağırsaq traktının mikroflorası.

Sanitar   mikrobiologiya.   Sanitar   mikrobiologiyanın

vəzifələri.   “Sanitar-göstərici   mikroorqanizmləri”.   E.coli,

Citrobacter,  Enterokokk, Candida.  



BÖLMƏ II. XÜSUSİ MİKROBİOLOGİYA. s/74

Qida məhsullarının mikrobiologiyası.

16. Süd və süd məhsullarının mikrobiologiyası. 

Südün saxlanması zamanı mikrofloranın dəyişməsi. Təzə

südün   mikroflorası.   Bakterisid   faza.   Pasterizə   edilmiş   südün

8


mikroflorası. Sterilizə  edilmiş südün mikroflorası. Kərə yağının

mikroflorası. 



17. Ət və ət məhsullarının mikrobiologiyası.

Təzə   ətin   mikroflorası   Ətin   kiflənməsi.   Ətin   qızışması.   Ətin

işıqlanması.   Ətin   seliklənməsi,   piqmentasiyası.   Ət

yarımfabrikatlarının   mikroflorası.   Kolbasa   məmulatlarının

mikroflorası və saxlanması zamanı yaranan qüsurlar. Quş ətinin

mikroflorası. 



18. Yumurta və yumurta məhsullarının mikrobiologiyası.

Yumurta və yumurta  məhsullarının mikroflorası.

Balıq   və   dəniz   məhsullarının   mikrobiologiyası.   Təzə

balığın   mikroflorası.   Soyudulma,   dondurulma,   duzlama,

qurudulma,   hisə   verilmə   və   digər   emal   proseslərində   balığın

mikroflorası. Balıq kürüsünün mikroflorası.



19. Taxıl məhsullarının mikrobiologiyası.

Taxıl kütləsinə mikroorqanizmlərin düşməsi yolları. 

Təzə yığılmış taxılın mikrobiotası. 

Taxılın   müxtəlif   saxlanma   şəraiti   və   emalı   zamanı

dəyişilməsi.

Rütubət   və   temperaturun   taxıl   kütləsinin

mikroorqanizmlərinə təsiri.

Havanın   daxil   olmasının   taxıl   kütləsindəki

mikroorqanizmlərə təsiri.

Taxıl   kütləsində   örtük   toxumanın   və   qarışıqların

vəziyyətindən asılı olaraq formalaşan mikrobiota.

20. Taxılın emalı proseslərində onun mikrobiotası.

Taxılın öz-özünə qızışmasında mikroorqanizmlərin rolu.

Taxılın   ərzaq   və   yemlik   keyfiyyətinin   azalmasında

mikroorqanizmlərin iştirakı.

Taxılın   toxumluq   keyfiyyətinin   aşağı   düşməsində

mikroorqanizmlərin iştirakı.

Taxıl kütləsinin konservləşdirilmə üsulları.

Taxıl   məhsullarının   (unun)   mikrobiotası.   Çörəyin   kartof

xəstəliyi. Çörəyin kiflənməsi.

21. Çörək istehsalının mikrobiologiyası.

9


Buğda unundan hazırlanan xəmirin mikrobiotası. Çovdar

unundan hazırlanan xəmirin mikrobiotası. Çörəyin mikrobiotası.

Çörəyin   seliklənməsi.   Unun   kiflənməsi.   Unun   turşuması.   Unun

acıması. 

Yarma,   makaron   məmulatlarında   inkişaf   edən

mikroorqanizmlər və onların yaratdığı qüsurlar.



22. Meyvə-tərəvəz məhsullarının mikrobiologiyası.

Təzə - tər meyvə-tərəvəzin mikroflorası. Epifit mikroflora.

Mikroorqanizmlərin   kartofda   yaratdığı   xəstəliklər.   Kartof

çürüdücüsü   –   fitoftoroz,   nəm   çürümə,   quru   çürümə-   fuzarioz,

qara dəmgil, unlu dəmgil xəstəlikləri. 

Meyvə-tərəvəz   və   giləmeyvələrdə   çürümə,   dəmgil,   qara

çürümə,   acı   çürümə,   boz   çürümə,   pomidorda   zirvə   çürüməsi,

fitoftora,   qara   çürümə,   stolbur,   mozaika,   bakterial   xərçəngi

xəstəlikləri. Kələmdə boz çürümə, qarpızın toksiki bakteriozu.

Duza qoyulmuş meyvə-tərəvəzlərin mikroflorası. 

Qənnadı məmulatlarının mikrobiologiyası. Meyvəli, giləmeyvəli

yarımfabrikatlar. Kremli kulinar qənnadı məmulatları. Şokolad və

şokoladlı konfetlərin mikrobiotası.

23. Tamlı məhsulların mikrobiologiyası.

Alkoqollu   içkilər.   Şərab.   Pivə.   Çörək   kvası.   Alkoqolsuz

içkilər.   Qazlı-meyvəli   içkilər.   Ədviyyat.   Xörək   duzu.   Kulinar

məmulatlarının   mikrobiologiyası.   Kulinar   balıq   məmulatları.

Kulinar ət məmulatları. Konservlərin mikrobiologiyası.

BÖLMƏ III. SANİTARİYA VƏ GİGİYENANIN ƏSASLARI.

24. Sanitariya və gigiyena.

Kursun   məqsəd   və   vəzifələri.   Sanitariya   və   gigiyena

qaydaları haqqında ümumi məlumat. Qida gigiyenası.

İnsanın sağlamlığına təsir göstərən kimyəvi, fiziki, bioloji

amillər.   Gigiyenik   tədqiqatların   əsas   üsulları.   Gigiyena   elminin

mühüm problemləri. Gigiyenanın inkişaf tarixi haqqında ümumi

məlumat.   Ölkədə   sanitar   xidmətin   məqsədi   və   vəzifələri.

Xəbərdaredici sanitar nəzarət. Cari sanitar nəzarət.

10


25. Ətraf mühit amillərinin gigiyenası.

Havanın gigiyenası. Havanın fiziki xassələri. Mikroiqlim

anlayışı. Optimal mikroiqlim.  Havanın kimyəvi tərkibi və onun

sanitar əhəmiyyəti.  Havanın sanitar mühafizəsi. Hava mühitinin

mikrobioloji çirklənməsinin gigiyenik xarakteristikası. 

Suyun   gigiyenası.   İçməli   suyun   keyfiyyətinə   gigiyenik

tələblər.   İçməli   suyun   orqanoleptik   xassələri.   Suyun   kimyəvi

tərkibi.   İçməli   suyun   bakterioloji   göstəriciləri.   Suyun

keyfiyyətinin   yaxşılaşdırılmasının   əsas   üsulları   və   onların

səciyyəsi. Su təchizatı mənbəyi, su təchizatı sisteminin gigiyenik

səciyyəsi. 

Torpağın   gigiyenası.   Torpağın   sanitar-gigiyenik

qiymətləndirilməsi. 

26. Qida müəssisələrinin gigiyenası.

Əraziyə göstərilən sanitar tələblər. 

Otaqlara,   onların   planlaşdırılmasına   və   saxlanmasına

gigiyenik tələblər. 

Profilaktik   dezinfeksiya,   fiziki   və   kimyəvi   dezinfeksiya.

Dezinseksiya, deratizasiya, fumiqasiya. 

Qida müəssisələrində  işıqlanma,  qızdırılma,  ventilyasiya,

su təchizatı və kanalizasiyaya sanitar tələblər. 



27. Qida sənayesi, ticarət və iaşə müəssisələrinin

layihələndirilməsinin gigiyenik əsasları.

İstehsal binaları, tərəvəz sexi, ət sexi, balıq sexi, soyuq və

isti  sexlər,  qənnadı  sexlərinə   gigiyenik   tələblər.   Yeməkxana  və

mətbəx qablarının yuyulma şöbələrinə gigiyenik tələblər. Tullantı

kamerası.   İnzibati   məişət   binaları.   Tikinti   materialına   və   daxili

interyerə gigiyenik tələblər. 

Texnoloji avadanlığa sanitar-gigiyenik tələblər. 

Qeyri-mexaniki   avadanlıqların   sanitar   səciyyəsi.   Qablara

göstərilən sanitar-gigiyenik tələblər.

Tara   və   qablaşdırma   materiallarına   sanitar-gigiyenik

tələblər.

28. Qida məhsullarının sanitar mühafizəsi və gigiyenik

cəhətdən qiymətləndirilməsi.

            Qida məhsullarının gigiyenası.

11


Qida məhsullarının sanitar mühafizəsi. Qida məhsullarının

keyfiyyəti.

Ət və ət məhsullarının gigiyenası. 

Balıq və balıq məhsullarının gigiyenası. 

Yumurta və yumurta məhsullarının gigiyenası.

Süd və süd məhsullarının gigiyenası. Südün keyfiyyətini

yüksəldən tədbirlər.

Meyvə-tərəvəz, giləmeyvələrin gigiyenası. 

Taxıl və un məhsullarının gigiyenası. 

Çörək-bulka məmulatlarının gigiyenası.



29. Qida məhsullarının kulinar emalına sanitar-

gigiyenik tələblər.

Kütləvi qidalanma müəssisələrində qida məhsullarının ilk

(soyuq) emalına göstərilən sanitar-gigiyenik tələblər.

Qida   məhsullarının   isti   emalına   göstərilən   sanitar-

gigiyenik tələblər.

İsti   sexdə   və   qənnadı   sexlərində   qida   məhsullarının

bişirilməsi, hazır xörəklərin realizə olunmasına göstərilən sanitar-

gigiyenik tələblər.



30. Qida məhsullarının daşınmasına sanitar tələblər.

Qida   məhsullarının   qəbulu   və   saxlanmasına   sanitar-

gigiyenik tələblər. 

Mətbəx qablarının yuyulması və dezinfeksiyası.

Qida müəssisələri işçilərinin şəxsi gigiyenası. Keyfiyyətsiz

qida   məhsullarının   istifadəsi   zamanı   yaranan   xəstəliklər.

Helmintozlar və onların profilaktikası. 

Qida məhsullarının gigiyenik ekspertizası.



Laboratoriya işlərinin mövzuları

1. Mikrobioloji laboratoriyanın quruluşu.

2. Qida mühitlərinin hazırlanması və sterilizasiyası. 

3.   Mikrobioloji   laboratoriyanın     xarakteristikası     və

təchizatı . 

12


4. Mikrobioloji laboratoriyada  işləmək qaydaları. 

5. Mikroskopun quruluşunun öyrənilməsi. 

6.   Mikroskopik   preparatların   hazırlanması   və   rənglənmə

üsulları. 

7.   Bakteriyaların,   kif,   maya   göbələklərinin

morfologiyasının öyrənilməsi.

8.   Mikroorqanizmlərin   kultivasiyası   üsullarının

öyrənilməsi.

9. Qida məhsullarının mikrobioloji analizi.

10. Ət məhsullarının mikrobioloji analiz üsulları.

11.   Süd   və   süd   məhsullarının   mikrobioloji   keyfiyyətinə

nəzarət.


12. İstehsalat şəraitinə sanitar-gigiyenik nəzarət. 

13.   Kulinar   məmulatların   bakterioloji   göstəricilərinin

təyini.

14. Un və çörək məhsullarının mikrobioloj. analizi.



15. Qida müəssisələrində  yaxmaların götürülməsi. 

               Fənnin tədrisinə ayrılan saatların paylaşdırılması

S/

s

Mövzu


Saatlar

Müh


Lab

1

“Mikrobiologiya,   sanitariya   və   gigiyena”



kursunun ümumi məsələləri

2

2



Mikroorqanizmlərin morfologiyası və 

sistematikası

2

13


3

Mikrobioloji laboratoriyanın quruluşu

2

4

Viruslar



2

5

Mikroorqanizmlərin fiziologiyası



2

6

Qida mühitlərinin hazırlanması və sterilizasiyası.



2

7

Konstruktiv mübadilə



2

8

Mikroorqanizmlərdə biosintez prosesləri



2

9

Mikrobioloji laboratoriyanın  xarakteristikası  və



təchizatı   

2

10 Mikroorqanizmlərdə   biokimyəvi   proseslər   və



onların praktik əhəmiyyəti

2

11 Aerob proseslər



2

12 Mikrobioloji laboratoriyada  işləmək qaydaları

2

13 Ətraf mühit amillərinin mikroorqanizmlərə təsiri



2

14 Biotik amillər

2

15 Mikroskopun quruluşunun öyrənilməsi



2

16 Patogen   mikroorqanizmlər   və   qida   (alimentar)

xəstəlikləri

2

17 Qida infeksiyaları (alimentar)



2

18 Mikroskopik   preparatların   hazırlanması   və

rənglənmə üsulları

2

19 Şərti-patogen   bakteriyaların   törətdiyi   qida



toksikoinfeksiyları

2

20 Qida məhsullarını yoluxduran mənbələr



2

21 Bakteriyaların,   kif,   maya   göbələklərinin

morfologiyasının öyrənilməsi

2

22 Tara və qablaşdırma materiallarının 



mikroflorası.

2

23 Süd və süd məhsullarının mikrobiologiyası



2

24   Mikroorqanizmlərin   kultivasiyası   üsullarının

öyrənilməsi

2

25 Ət və ət məhsullarının mikrobiologiyası



2

26

.



Yumurta   və   yumurta   məhsullarının

mikrobiologiyası

2

27 Qida məhsullarının mikrobioloji analizi



2

28 Taxıl məhsullarının mikrobiologiyası

2

14


29 Taxılın emalı proseslərində onun mikrobiotası

2

30 Ət məhsullarının mikrobioloji analiz üsulları



2

31 Çörək istehsalının mikrobiologiyası

2

32 Meyvə-tərəvəz məhsullarının mikrobiologiyası



2

33 Süd   və   süd   məhsullarının   mikrobioloji

keyfiyyətinə nəzarət

2

34 Tamlı məhsulların mikrobiologiyası



2

35 Sanitariya   və   gigiyena   kursunun   məqsəd   və

vəzifələri

2

36 İstehsalat şəraitinə sanitar-gigiyenik nəzarət



2

37 Ətraf mühit amillərinin gigiyenası

2

38 Qida müəssisələrinin gigiyenası



2

39 Kulinar

 

məmulatların



 

bakterioloji

göstəricilərinin təyini

2

40 Qida sənayesi, ticarət və iaşə müəssisələrinin  



layihələndirilməsinin gigiyenik əsasları

2

41 Qida   məhsullarının   sanitar   mühafizəsi   və



gigiyenik cəhətdən qiymətləndirilməsi

2

42 Un və çörək məhsullarının mikrobioloj. analizi



2

43 Qida   məhsullarının   kulinar   emalına   sanitar-

gigiyenik tələblər

2

44 Qida məhsullarının daşınmasına sanitar tələblər



2

45 Qida müəssisələrində  yaxmaların götürülməsi

2

                                        Cəmi



60

30

Əsas ədəbiyyat

                     1. Qasımova H.   Mikrobiologiya  və virusologiyanın

əsasları. Bakı., 1985,  315 s. 

2.   Qurbanov   A.   A.,   Rzayeva   A.   A.   Mikrobiologiya,

sanitariya   və   gigiyena   fənni   üzrə   laboratoriya   işlərinin   yerinə

yetirilməsinə dair metodik göstərişlər. Bakı, 1996. 

3. Qurbanov N. H.,  Hacıyeva C.  Ə., Ömərova E.M.  və b.

Mikrobiologiya,     sanitariya   və   gigiyena.     Bakı,     İqtisad

Universiteti.  nəşriyyatı,  2010,  309  s. 

15


4.     Şlegel     Q.     Ümumi   mikrobiologiya.     Rus   dilindən

tərcümə.  Bakı, “MBM, MMS, 2005, 544  səh. 

5.   Борисов   Л.   Б.   Руководство   к   лабораторным

занятиям   по   медицинской   микробиологии,   вирусологии   и

иммунологии. – М ., 1993. 

          6. Еремина И.А., Кригер О.В. Лабораторный 

диагностикумпомикробиологии. Кемерово, 2005, 112 с.

7.   3верев   В.  Н.,   Бойченко   М.     Н.     Медицинская

микробиология, вирусология и иммунология. М.,  2011, 447 с.

8. Коршевер   Е. Н . Гигиена.   Учебное пособие.   М.,

2005. 

9.   Маркелова     И.   В.    Основы   микробиологии,



санитарии и гигиены.  М., 2004, 356 с. 

10.   Мармузова     Л.   В.     Основы   микробиологии,

санитарии и гигиены в пищевой промышленности.  М.,  2004,

70  с. 


11.  Мудрецова  -  Висс   К.А.,  Дедюхина   В.П.

Микробиология, санитария  и гигиена. М., 2009, 400 с. 



Əlavə ədəbiyyat

1. Еремеева С.В. Лабораторный практикум по oсновам

микробиологии,   санитарии   и   гигиены   пищевой

промышленности. Астрахань: АГТУ, 2002. — 33 с. 

2.  Козубаева   Л.А.,   Кузьмина   С.С.   Микробиология.

Лабораторный практикум.  Барнаул,  2011. – 76 с. 

3. Лаушкина Т. А..Основы микробиологии, санитарии

и гигиены  в пищевом производстве . Из-во  академия, 2014,

143 с. 

4. Педенко Ф. И.,  Лерина И. В., Белицкий Б. И.  Гиги-



ена и санитария общественного питания . М.,  1991, 255  с. 

5. Маркелова И.В. Основы микробиологии, санитарии

и гигиены в пищевом производстве.  Тамбов, 2011. — 24 с. 

6. Мудрецова - Висс К.А.  Микробиология, санитария

и гигиена.  Владивосток,  ДВГАЭУ, 1997,  312 с. 

7.  Шнайдер   К.Л.   и   др.   Микробиологический

практикум. Казань, 2010. - 83 с. 

16


17

Yüklə 97,39 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin