MÜHAZİRƏ 5.
1. 7.Qazın istilik tutumu.
1kq (1m3, 1kmol) qazla əmələ gələn prosesdə verilən (və ya alınan) istiliyin, qazın temperatur dəyişməsinə olan nisbətnin limitinə kütlə (həcm, mol) istilik tutumu deyilir.
Həmin istilik tutumları aşağıdakı kimi işarə olunur
c – kütlə istilik tutumu, kC/(kq∙K)
c` - həcmi istilik tutumu, kC/(m3∙K)
c – mol istilik tutumu, kC/(kmol∙K)
Hal parametrlərindən asılı olaraq 1m3 qazın kütləsi müxtəlif olduğundan, həmin həcmi normal şəraitə (P=760 mm c. süt. və t=00C) gətirildiyi nəzərdə tutulacaq.
Istilik tutumları arasındakı əlaqə aşağıdakı kimidir
Verdiyimiz tərifə görə yaza bilərik ki,
Termodinamikann birinci qanununa görə
Odur ki
olduqda
Burada cv – sabit həcmli kütlə istilik tutumudur.
(1.39) ifadəsini (1.38)-də nəzərə alaq:
Burada -ni tapmaq üçün hal tənliyindən istifadə etmək lazımdır. p=const olduqda (1.40) ifadəsini aşağıdakı kimi yazmaq olar:
İdeal qaz üçün
Odur ki, həmin qaz üçün
ifadəsini alarıq.
Qazların molekulyar-kinetik nəzəriyyəsinə əsasən qazın istilik tutumu onun atomlarının sərbəstlik dərəcəsindən (i) asılıdır:
Mol istilik tutumlarına keçdikdə isə:
Bildiyimiz kimi - universal qaz sabitidir.
Sabit həcmli və sabit təzyiqli mol istilik tutumlarının təqribi qiymətləri cədvəl 1.2-də verilmişdir. Həmin cədvəldə üç və daha çox atomlu qazlar üçün atomlarının rəqsi hərəkətlərinin enerjisini nəzərə almaqla şərti olaraq i=7 qəbul olunmuşdur.
Cədvəl 1.2
İdeal qazlardan ötrü sabit həcmli və sabit təzyiqli mol istilik tutumlarnın təqribi qiymətləri.
Qazlar
|
|
|
kC/(kmol∙K)
|
Biratomlu
|
12.56
|
20.93
|
İkiatomlu
|
20.93
|
29.31
|
Üç və daha çox atomlu
|
29.31
|
37.68
|
Gördüyümüz kimi ideal qazların istilik tutumu sabit kəmiyyətdir, qazın halından asılı deyil.
Dostları ilə paylaş: | 
