Azərbaycan respublikasinin ümumtəHSİl məKTƏBLƏRİ ÜÇÜn biologiya fəNNİ kurikulumu

STANDART 
MƏZMUN 
AÇAR SÖZLƏR 
 
X sinif
Canlıların quruluşu və müxtəlifliyi 
1.1.1. Canlıları öyrənən elm sahələrinin 
Rüşeymlərin öyrənilməsi 
Biogenetik qanun, homoloji, anoloji orqanlar, 

---

64 
(embriologiya, paleontologiya,genetika ) 
xüsusiyyətlərinə dair məlumatlar toplayır, 
təqdimatlar hazırlayır. 
Qazıntı halında çıxan qalıqların öyrənilməsi. 
Müasir orqanizmlərin quruluşlarının müqayisəsi. 
konvergensiya, mikrotəkamül, divergensiya, 
coğrafi növəmələgəlmə, ekoloji növəmələgəlmə 
1.1.2. Canlıların kimyəvi tərkibində baş verən 
dəyişiklikləri izah edir, təqdimatlar hazırlayır. 
Müxtəlif təsirlərdən canlılarda baş verən 
dəyişikliklərin səbəbləri. 
Mutasiyaların meydana çıxması 
Xromosom, gen, mutasiyalar 
1.1.3. Müasir avadanlıqlardan istifadə etməklə 
canlıların kimyəvi tərkibində baş verən 
dəyişiklikləri müşahidə edir, təqdimatlar 
hazırlayır. 
İKT vasitələrindən istifadə etməklə canlıların 
kimyəvi tərkibindəki dəyişikliklərin müşahidəsi 
Mikroskoplar, videomateriallar 
1.1.4. Makrotəkamül haqqında məlumat toplayır 
və təqdimat hazırlayır. 
Makrotəkamül. Makrotəkamülün sübutları və 
dəlilləri. 
Müller və Hekkelin “Biogenetik qanun ”u. 
Embrionların müqayisəsi. Müxtəlif 
orqanizmlərin quruluş planları. Divergensiya, 
homoloji orqanlar, paralellizm, analoji orqanlar, 
paleontoloji dəlillər,
Bioloji proseslər 
2.1.1. Bioloji proseslərin mexanizmini şərh edir, 
məruzə və təqdimatlar hazırlayır. 
Avtotrof və heterotrof orqanizmlərdə maddələr 
mübadiləsinin mexanizmləri. 
Maddələr mübadiləsinin mərhələlərinin 
müqayisəsi. 
Avtotrof və heterotrof qidalanma 
Fotosintez, heterotrof, xemosintez., zülal sintezi, 
DNT-nin ikiləşməsi, ATF-in sintezi, qazlar 
mübadiləsi, qlikoliz, oksigenli parçalanma. 
Fotosintezin işıq və qaranlıq mərhələləri 
2.1.2. Maddələr mübadiləsində baş verən 
dəyişikliklərin mexanizmini şərh edir, 
təqdimatlar hazırlayır. 
Maddələr mübadiləsində fermentlərin rolu 
Daxili sekresiya vəzilərinin hazırladığı 
hormonlar. 
Hormonların orqanizmdə rolu 
Şəkərli diabet, bazedov, 
miksodema,nəhəngboyluluq, cırtdan boyluluq, 
kretinizm, beri-beri 
2.1.3. Bioloji proseslərdə baş verən 
dəyişikliklərin mexanizmini müxtəlif üsullarla 
əsaslandırır. 
Ətraf mühitdə oksigenin azalması, Təbiətdə 
mövsimilik.Sutkalıq ritmlər. Bioloji saat 
Ozon qatı, qlobal istiləşmə, ultrabənövşəyi 
şüalar, genetik qida məhsulları