multipolaris
). Bunlardan
əlavə,
bir də
psevdounipoiyar və
ya yalan birçıxıntılı
(
neurocytus pseudounipolaris
) hüceyrələr müəyyən edilir. Bu neyronların
cismindən bir çıxıntı
başlayır və
tezliklə
"T" hərfi kimi ikiyə bölünür. Deməli,
psevdounipolyar hüceyrələr əslində ikiçıxıntılıdır, lakin başlanğıcda bu çıxıntılar
bir-biri ilə birləşmiş olur.
Şək.7.1
Psevdounipolyar neyronların çıxıntılardan biri dendritə ,
digəri isə neyritə
uyğundur. İnsanda definitiv halda əsil unipolyar sinir hüceyrəsinə təsadüf olunmur.
Unipolyar neyronda olan cəmi bir çıxıntı neyritdən ibarətdir, onun dentriti olmur.
Embrional dövrdə unipolyar neyronlar olur, lakin insanda embrional inkişafın
sonrakı mərhələlərində bunlar tezliklə iki ya, çoxçıxıntılı neyronlara diferensiasiya
edir.
Bu onunla izah olunur ki, rüşeym dövründə inkişaf etmədə olan sinir
hüceyrəsində əvvəl neyrit meydana çıxır, dentritlər isə daha sonra əmələ gəlir.
Bipolyar və ya ikiçıxıntılı neyronların çıxıntılarından biri dendrit,
digəri isə
neyritdir və onlar adətən hüceyrənin əks qütblərindən başlayır. İnsanda əsil
ikiçıxıntılı sinir hüceyrələrinə çox az təsadüf olur. Bunlara gözün tor qişasındakı
ara neyronlar, qoxu neyronları və spinal qanqlionun (eşitmə orqanında) neyronları
aiddir. Qeyd olunduğu kimi bipolyar neyronlara bir də psevdounipolyar neyronları
aid etmək olar. Bunlara isə əksinə insanda çox tə sadüf olunur, belə ki, onurğa
beyni qanqlionlarını təşkil edən neyronlar başlıca
olaraq psevdounipolyar
hüceyrələrdir. Multipolyar sinir hüceyrələrinin çıxıntı ları üç və ya daha çox olur,
lakin bunlardan yalnız biri neyrit olub, qalanları isə dendritlərdir. Multipolyar
neyronlar insanda və digər məməlilərdə sinir hüceyrələrinin ən geniş yayılmış
formasıdır. Onlara onurğa beynin ön buynuzlarının neyronlarını
tipik misal kimi
göstərmək olar. Bu neyronların neyriti adət ən çox uzun olub, insanda bəzən bir
metrdən də artıq olur.
Belə neyrona
Dostları ilə paylaş: