4-Tajriba ishi

Communication Diagram (Aloqa diagrammasi) 
Ilgari hamkorlik diagrammasi deb nomlangan aloqa diagrammalari deyarli 
UML-da ketma-ketlik diagrammasi bilan bir xil, ammo ular ko'proq narsalarning 
o'zaro ta'siriga emas, balki qanday qilib o'zaro bog'liqlik va xabarlar orqali 
bog'lanishlariga e'tibor berishadi. Quyidagi misolda aloqa diagrammasi voqeani 
taqvimga qo'shish jarayonini tushuntiradi. Har bir satrdagi raqamlar ular yoqilgan 
tartib va variantlarni aks ettiradi. Biz bilamizki, ba'zi harakatlar harflardan 
foydalanilganligi sababli bir vaqtda sodir bo'ladi 
 
Sequence Diagram (Tartib diagrammalari) 
Tartib diagrammalari, nafaqat kompyuter fanlari jamoatchiligi, balki biznes 
dasturlarini ishlab chiqish uchun dizayn darajasidagi modellar orasida eng muhim 
UML diagrammalaridir. So'nggi paytlarda ular biznes jarayonlarini tasvirlashda 
mashhur bo'libmoqda. Bu diagrammalar aktyorlar va ob'ektlar o'rtasida sodir 
bo'ladigan xabarlar va o'zaro ta'sirlarning ketma-ketligini tavsiflaydi. Aktyorlar 
yoki ob'ektlar faqat kerak bo'lganda yoki boshqa ob'eykt ular bilan aloqa qilishni 
xohlaganda faol bo'lishi mumkin. Barcha aloqa xronologik tarzda namoyish etiladi. 

---

Tizim tuzilishini tasvirlash uchun strukturaviy diagrammalardan foydalaniladi. 
Aniqrog'i, u dasturiy ta'minotni ishlab chiqishda tizimning arxitekturasini va turli 
xil tarkibiy qismlarning bir-biriga bog'liqligini (ularning o'zini tutishi yoki aloqasi 
emas, shunchaki turgan joyida) aks ettirish uchun ishlatiladi. Quyida kurslarni 
ro'yxatdan o'tkazish tizimi tasvirlangan ketma-ketlik diagrammasining namunasi 
ko’rsatilgan. 
Stukturaviy UML diagrammasi: 
Class Diagram (Sinf diagrammasi) 
Sinf UML diagrammasi dasturiy hujjatlar uchun eng keng tarqalgan 
diagramma turi hisoblanadi. Hozirgi kunda yaratilgan dasturiy ta'minotlarning 
aksariyati hanuzgacha Ob'ektga yo'naltirilgan dasturlash paradigmasiga 
asoslanganligi sababli, dasturiy ta'minotni hujjatlashtirish uchun sinf 
diagrammalaridan foydalanish yaxshi fikrga aylandi. Bu sodir bo'ladi, chunki OOP 
sinflarga va ular orasidagi munosabatlarga asoslangan. Xulosa qilib aytganda, sinf 
diagrammalarida atributlari (ma'lumotlar maydonlari deb ham yuritiladi) va 
ularning xatti-harakatlari (a'zo funktsiyalari deb ham yuritiladi) bilan bir qatorda 
sinflar mavjud. Aniqrog'i, har bir sinfda uchta maydon mavjud: tepada sinf nomi, 
ismning ostidagi sinf atributlari, pastda sinf operatsiyalari. Turli sinflar o'rtasidagi 
munosabatlar (bog'lovchi chiziq bilan ifodalanadi), sinf diagrammasini tashkil 
qiladi.

---

Yuqoridagi misol asosiy sinf diagrammasini ko'rsatadi. "Chek hisobi" klassi 
va "Jamg'arma hisobi" klassi ikkalasi ham umumiy "Hisob" sinfidan olinadi. 
Meros bo'sh boshli strelka yordamida ko'rsatiladi. Diagrammadagi boshqa sinf - 
"Mijoz" klassi mavjud. Diagramma o'zi- o'zidan tushunarli va u turli sinflarni va 
ularning o'zaro bog'liqligini aniq ko'rsatib beradi.