Azerbacan dialektologiyasi-2019. indd

Qəti gələcək zaman 
Qəti gələcək zaman şivələrin əksəriyyətində –acax, -acağ, 
-əcək, -əcəx′ şəkilçiləri ilə, qərb ləhcəsində və bəzi keçid şivələ-
rində –ajax′, -əjəx′ formaları ilə ifadə olunur. Feillərin şəxslər 
üzrə təsrifi zamanı bu şəkilçinin müxtəlif variantları mey- dana 
çıxır:
Birinci şəxs təkdə qəti gələcək zaman şəkilçisi - aceg,- əceg,- 
eceg (B., D.), -acağ,- əcəg,-ac,-əc,-acıy,-əciy Muğ.),- acağ,- əcağ 
(Qb.),- aj,-əj,-ej,-ıj,-ij,-uj,-üj-oj,-öj(qərb), -ac,-əc,-acı,-ace, əci 
(Nax.),-ıc,-ic,-uc,-üc,-c (Ş.),-acağ,-əcağ,-əc,-c (Təb.), 
cəmdə 
-eceig, -ecouğ,- aceig,- ecöüg,- əceig,-əcöüg (B.,D.),- acox,- 
əcög,- acoux,-acux,- əcüg (Muğ.),- aco,- əco (Qb., Lən.),- ajıy,- 
əjiy,-ojuy, öjüy (qərb),- aca,-əce,-əci (Nax.),-acağ,-əcağ,-aci,-
əci,-ci (Təb.),- ej,-oj,-öj (İm.) şəklində işlənir; məs.:alecegəm, 
diyanecegəm, gedecegəm, alecouğ, diyanecöüg, gedeceig (B.), 
vuracağam, tükəcağam, vuracouğ, tükəcouğ (Qb.), gedəco:ğ, 
aparaco:ğ, baxace:k (Lən.), dolduracam, sazzıyacam, alace-
yıx, dorğıyaceyıx (Nax.), baxajam, gedəjəm, udojam, göröjəm, 
saxlejam, baxalıyıx (qərb), qoyacağam, duracağam, tutaciyux, 
gətirəciyux (Təb.), çıxejam, tutojam, süröjəm (İm.), başli:cam, 
işdicam/ işdiycam, oturcux. gəlicux, sürücux (Ş.), aparacağam, 
sürəcəgəm, yuxlayacegəm (D.) və s.
İkinci şəxsin tək və cəmində qəti gələcək zaman şəkilçisi -ıc,-
ıca,-ica,-uca,-ca (Ş.),- ajax,-əjəx`,-ejəx`,-əjey,- ojax,-öjəx`(qərb), 
-acax,-əcəx` (Təb.),- acax, -əcax,-ace (Nax.),- acağ,- əcağ,-cağ 
(Qb.), -acax,-əcəg,-cax,-cəg (Muğ.),-acağ,- əcək,-aceg,-acəg,-ə-
cey,-əcəg (D.),-eceg,- aceg,-əceg (B.), -ejax,- ojax,-ejəx`,-öjəx` 
(İm.) və s.şəklində dəyişikliyə uğrayır;məs.: başdiyacağsan, gi-
dəcağsan, alacağsuz (Qb.), alajaxsaŋ, gələjeysəŋ, yatajaxsıŋız 
(qərb), görəcaxsan, yetişəcaxsan, düşəcaxsus, girəcaxsus (Təb.), 
gəlcasan, alıcasan, işdiycasan, alıcasıŋız, tikicası:z (Ş.), getce-
gsən, oxiyecegsən, getcegsüz, işdiyecegsüz (B.), düşəcağsan, 
qidəcəgsən, gələcegsüz, uxuyaceysüz (D.), durojaxsaŋ, süröjəx`-
siŋiz (İm.) və s. 
aliyəm, aleysən, gəley, buroyrum, buroylar və s. Cəlilabad şivə-
sində (Gülməmmədli və Xanəgah kəndləri) II və III şəxslərdə 
qalın saitli feillərdə şəkilçi -ay, -əy şəklində təsadüf olunur; məs.: 
ala- yəm// aləysən, duray, biləy və s. Urmiya (Bağanuş, Per kənd 
şivələri) şivəsində şəkilçinin