Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki döVLƏt universiteti
Yüklə 2,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Zərənduz tikmə. Azərbaycanın ənənəvi bədii tikmə növlərindən biri də pərək tikmə
olmuşdur. Bəndləmə tikmə qrupuna daxil olan zərənduz (pərək) tikmə növü zərgərlik sənəti ilə üzvi surətdə bağlı olmuşdur. XIX əsrdə «zərənduz» tikmə növü daha çox Şəki, Şamaxı və Lahıcda geniş yayılmışdı. Zərənduz tikmənin təsvir vasitələrini döymə (çaxma) və basma (qəlibkarlıq) üsulu ilə əlvan metallardan hazırlanmış müxtəlif formalı naxış ünsürləri təşkil edirdi. Zərənduz tikmələrin təsvir vasitələri pilək və pərək olmaqla, iki cür hazırlanırdı. Bunun üçün bəzək ünsürləri əvvəlcədən 93 kəsilib hazırlanandan sonra onlar müəyyən olunmuş naxış kompozisiyası üzrə parçaya bənd edilirdi. Zərənduz tikmə texnikası ev məişətində ən çox taxca, mürcü, sandıqça, güzgü, buxarı, yük və s. örtüklərinin bəzədilməsində tətbiq edilirdi. XIX əsrdə zərənduz tikmə üsulu ilə qadın üst paltarlarının ətək, bilək və yaxası da bəzədilirdi. Bunun üçün bədii metal lövhəcikləri ya bilavasitə paltar üzərinə müəyyən qaydada düzülüb bəndlənir, ya da ayrıca, ensiz parça zolağının üzərinə bərkidiləndən sonra üst geyiminin ətək və ya yaxasına bənd edilirdi. Sonuncu halda o, «ətəklik» yaxud «yaxalıq» adlanırdı. Zərənduz tikmələrin başlıca bədii təsvir vasitələri olan metal pərəklər müxtəlif formalı: buta, paxlava, üçbucaq, dördbucaq, dairə, quş, kəpənək, balıq və s. kimi rəsmi bəzəklərindən ibarət hazırlanırdı. Buta (şahbuta, gülbuta, gülbənd) və qoza şəkilli pərəklər qadın üst geyimlərinin yaxasını bağlamaq üçün istifadə etdikdə, «düymə» və ya «həbbab» adlanırdı. Keçmişdə kübar qadınların arxalıq, ləbbadə, çəpkən və nimtənə tipli üst geyimlərinin yaxasına «qoza» düymələr düzüb bəzəmək dəb halını almışdı. Paxlava şəkilli pərəklər vasitəsilə bəzək üsulu Naxçıvan bölgəsində «bəndi-rumi» adı ilə geniş yayılmışdı. 232 Görünür, romb (paxlava) şəkilli bu bəzək motivi Rum elindən keçmə olub, çox qədim tarixə malik mədəni-ticarət əlaqələrini əks etdirirdi. 1 Qobustanda son mezolit dövrünə aid 8 ədəd iti uclu sümük alət tapılmışdır. Görkəmli arxeoloq C.Rüstəmovun fikrincə, həmin alətlər hörmə işində istifadə olunmuşdur. 2 Г.М.Асланов, Р.М.Ваидов, Г.И.Ионе. Древний Мингечаур.Б.,1958,с.84. 3 Н.Пигулевская. Города Ирана в раннем средневековье. М.,1956,с.239. 4 Ю.Б.Юсифов. Характер и организация ремесла в Ассурии, Урарту и Мидии.- Azərb.SSR EA Tarix institutunun əsərləri, 14 c.,B.,1960, s.24. 5 A.N.Mustafayev. Azərbaycanda sənətkarlıq. B., 1999, s.260. 6 A.N.Mustafayev. Azərbaycanda şərbaflıq sənəti. B.,1991, s.48-49. 7 М.Х.Гейдаров. Города и городское ремесло Азербайджана XIII-XVII в. Б., 1982, с.133. 8 Г.М.Асланов, Р.М.Ваидов, Г.И.Ионе. Древний Мингечаур. Б., 1959, с.152; С.М.Казиев. Археологические памятники Мингечаура, как исторический источник для изучения истории Азербайджана - «Изв.АН Азер- байджанской ССР (серия общественних наук)», 1950, №7; Т.И.Голубкина. Ажурные ткани кувшинного по- гребения Мингечаура - СА,1971,с.257. 9 В.А.Петров. О растительных остатках Мингечаура - Azərbaycan EA İctimai Elmlər Bölməsində 4 may 1949- cu ildə oxunmuş məruzənin stenoqramı, s.3-4. 10 R.M.Vahidov. Mingəçevir III-VIII əsrlərdə. B., 1961, s.84-85. 11 И.П.Петрушевский. Земледелие и аграрные отношения в Иране в ХIII –XIV вв. М.-Л.,1960,с.193. 12 Йакут ал-Хамави. Муджам ал-Булдан (Сведения об Азербайджане ). Б.,1983,с.15. 13 Центральный Государственный военно-исторический архив. Ф-ВУА, д.18474, Л.,19-20. 14 Г.Б.Абдуллаев. Из истории Северо-Восточного Азербайджана в 60-80 г. XVIII в., Б.,1958, с.17. 15 С.Д.Бурнашев. Описание земель Азербайджанских в Персии и их политическое состояние. Курск,1973,с.4. 16 В.Легкобытов. Кубинская провинция.-ОРВЗК,ч.IY,СПб.,1836,с.132-133. 17 С.Броневский. Новейшие географические и исторические известия о Кавказе. ч. П, М., 1823, с.380. 18 П.В.Котляревский. Экономический быт государственных крестьян северной части Кубинского уезда Ба- кинской губернии - МИЭБГКЗК, т.II, ч.2, Тиф., 1886, с.347. 19 П.Н.Ягодынский. Экономический быт государственных крестьян южной части Кубинского уезда Бакин- ской губернии - МИЭБГКЗК, т.П, ч.1, Тиф.,1886, с.193. 20 Ətraflı məlumat üçün bax: Ş.A.Quliyev. Azərbaycanda kəndir lifinin əyirilməsi və eşilməsi üsullarına dair. - AEM, I bur., B., 1964, s.147-160. 21 Talışlar arasında əl iyi «dük»adlanır. Çox güman ki, «dükçə» sözü də buradan yaranmışdır. 22 A.N.Mustafayev. Lənkəran bölgəsinə 1978-ci il etnoqrafik səfərinin hesabatı, s.15 23 Ş.A.Quliyev. Göst. əsəri, s.150. 24 Yenə orada, s.152. 25 Yenə orada, s.153; 1-ci tablo, 3-4-cü şəkillər. 26 İ.P.Petruşevski. Göst. əsəri, s.194. 27 Аджаиб ад-дуня. Рукописный фонд ЛОИИ АН СССР, рук. №А-253, л, 200б. (Bax: M.X. Heydərov. Göst. əsəri, s.167.) 28 M.X.Heydərov. Göst. əsəri, s.167-168. 29 К.А.Никитин. Город Нахичеван и Нахичеванский уезд.-СМОМПК, вып.П,Тиф.,1882,с.136. 30 Д.Зубарев. Казахская дистанция.-ОРВЗК, ч.П,СПб., 1836, с.246-247. 31 AKAK, II c., Tif., 1867, 1197-ci məlumat. 94 32 Елисаветпольский округ. - ОРВЗК, ч. II, Тиф.1836, с.389. 33 Yenə orada. 34 Записки КОИРТО, т.XYIII, вып.I, Тиф.,1886,с.21. 35 В.Г.Статистическое описание Нахичеванской провинции. СПб.,1833.с.194. 36 AR MDTA, f.24, s.3, iş 11,v.16-18, iş 20,v.12-16 37 С.Гулишамбаров. Обзор фабрик и заводов Закавказского края. СПб., 1894; П.Петрович (М.Авдеев). Хлоп- ководство в Закавказье. Тиф.,1912, с.8. 38 Кавказский календарь на 1856,Тиф.,1855, с.505. 39 Д.Зубарев. Карабахская провинция. –ОРВЗК. ч.Ш,СПб.,1836, с.311-312. 40 В.Легкобытов. Дербентская провинция. - ОРВЗК, ч.IY, СПб., 1836, с.179. 41 СПб., МДТА, f.1268, s.1, iş 222, v.52-53. 42 В.Легкобытов. Ширванская провинция.-ОРВЗК, ч.Ш, СПб., 1830, с.118-119. 43 Yenə orada, s.118-119. 44 Yenə orada, s.119. 45 Yenə orada. 46 Yenə orada. 47 Yenə orada. 48 В.Легкобытов. Кубинская провинция. - ОРВЗК, ч.IY, СПб, 1836, с.132. 49 Yenə orada, s.138. 50 В.Легкобытов. Дербентская провинция. - ОРВЗК, ч.IY,СПб.,1836, с.178. 51 Yenə orada, s.179. 52 ЦГИА РФ, f.1284, iş 108,v.13-14: iş 109,s.695,v.19. 53 ЦГИА РФ, f.1268, s.1, iş 218,v.5. 54 ЦГИА ГР, f.2,s.2, iş 2537,v.63-64. 55 Кавказский календарь на 1854 г. Тиф.,1853, с.237. 56 Елисаветпольский округ.-ОРВЗК, ч.П, СПб., 1836, с.388. 57 Şilə-ərəbcə «qırmızı parça» mənasında işlənmişdir. 58 A.N.Mustafayev. Azərbaycanda sənətkarlıq, B., 1999, s.281-282. 59 А.С.Пиралов. Краткий очерк кустарных промыслов Кавказа.-Кустарная промышленность России, т.П, СПб.,1913, с.17. 60 Yenə orada. 61 A.N.Mustafayev. Qarabağ bölgəsinə 1987-ci il etnoqrafik səfərin hesabatı, s.5. 62 СМОМПК, вып.ХI, Тиф.,1891, с.89-90; həmçinin, bax: Н.Н.Шавров. Описание Кавказского шелководства , s.27-28. 63 Г.И.Мириманов. Кустарные шелковые промыслы в Шушинском уезде.-«Труды КШС», YIII c.,Тиф.,1896,с.94. 64 СМОМПК, вып.XI,Тиф.,1891, с.125. 65 «Qafqaz» qəzeti, 1882, № 310. 66 Yenə orada. 67 СМОМПК, вып.XI, Тиф.,1891,с.125. 68 Н.А.Абелов. Экономический быт государственных крестьян Геогчайского и Шемахинского уезда Бакин- ской губернии.- МИЭБГКЗК, т.YI, Тиф.,1887,с.175: Н.Д.Калашев. Геогчайский уезд.-СМОМПК, XI,bur., s.125,N.N. Şavrov. Göst.əsəri, s.26. 69 N.N.Şavrov. Göst. əsəri, s.25. 70 A.N.Mustafayev. Göst. əsəri, s.288-289. 71 H.İ.Mirimanov. Göst. əsəri, s.94. 72 N.A.Abelov. Göst.əsəri, s.175; СМОМПК, XI bur. Tiflis, 1891, s.127. 73 СМОМПК, вып.XI,Тиф.,1891,с.127. 74 Ətraflı məlumat üçün bax: M.X.Heydərov. Göst.əsəri,s.153-159. 75 П.И.Савваитов. Описание старинных царских утварей, 1896, с.39; Армяно-русские отношения. Сборник документов. Т.1, Ереван, 1953, с.99, 183 76 Əcayib əd-dünya, v.190-a; İbn əl-Əsir. Tarix əl-Kamil. B.,1940, s.211-212; Армяно-русские отношения. Сб.док. т.1, 176,183; P.İ.Savvaitov. Göst. əsəri, с.38-39. 77 Təzkirət əl-mülük, s.36-37.(Bax: M.X.Heydərov. Göst. əsəri, s.155) 78 F.Akkerman. Səlcuq və Səfəvilər dövrü toxuculuğunun bəzi problemləri - SRA, vol V, s.2046-2047 (Bax: M.X.Heydərov. Göst. əsəri, s.155). 79 M.X.Heydərov. Göst. əsəri, s.155. 80 Yenə orada, s.156. 81 Fəhri Dalsar. Türk sənayi və Ticarət tarihində. Bursada ipekçilik. İstanbul, 1960, s.27. 82 В.Клейн. Иноземные ткани, бытовавшие в России до XYI в. и их терминология. М.,1925,с.54; Памятники дипломатических и торговых отношений Московской Руси с Персией. Сб. докум.т.1,СПб,1890,с.213: т.Ш, СПб., 1898, с.11-12, 168-169; Е.С.Зевакин. Очерки по истории Ирана и Азербайджана XI-XVIII вв., Б.,1938,ч.1,с.85. 95 83 Əcaib əd-dünya, v.114,190 a, b, 199, 200 b (M.X.Heydərov. Göst.əsəri, s.158) 84 M.X.Heydərov. Göst. əsəri, s.158 85 Əcayib əd-dünya, v.199 a, b, 200 b; İbn-əl-Əsir. Göst.əsəri, s.211 (M.X.Heydərov. Göst. əsəri, s.158) 86 V.Kleyn. Göst.əsəri, s.48. 87 Əcayib əd-dünya, v.199 a, b, 220 b. 88 Памятники дипломатических и торговых сношений Московской Русии с Персией т.1,СПб.,1890, с.157; т.Ш,СПб.,1898,с.617. 89 Yenə orada; həmçinin bax: V Kleyn, Göst.əsəri, s.48-50. 90 Памятники… т.Ш,с.617. 91 Армяно-русские отношения. Сб.документов. т.1, Ереван, 1953, с.176, 183. 92 М.Х.Гейдаров. Ремесленное производство в городах Азербайджана в XVII в. Б.,1967,с.60. 93 P.İ.Savvaitov. Göst. əsəri, с.148. 94 Y.B.Tavernier. Voyaqes en Perse. Paris, 1930, с.242: (Bax: M.X.Heydərov.Göst.əsəri,s.162); V.Kleyn. Göst.əsəri, s.62-63. 95 P.İ.Savvaitov. Göst.əsəri,с.83; Памятники… т.Ш, с.485, 640-641. 96 Памятники… т.III,с.168-169. 97 Хождение купца Феодота Котова в Персию. М.,1958, с.8; Эвлия Челеби. Путешествия, т.П, с.254; Армяно- русские отношения,т.1,с.180. 98 Памятники… т. III, с.75,168,169,250,251. 99 Əcayib əd-dünya, v.191 a, 210 b, 221 b. 100 Bax: К.Х.Баранов. Арабско-русский словарь. М., 1953; Ərəb və fars sözləri lüğəti. B.,1966. 101 Армяно-русские отношения в ХVII в.т.1, с.180-183, 198; Я.Я.Стрейс. Три путешествия. М.,1936, с.245; - Ö.Çələbi. Göst.əsəri, s.254. 102 Армяно-русские отношения в XVI в.Сб. док., т.1, с.117, 119. 103 ЦГИА РФ. Департ.Общих дель МВД по Совету, №1284, iş,109, v.58-59. 104 1734-cü ildə Nadir Şamaxı şəhərini dağıdıb Ağsuda yeni şəhər saldırdığından Şirvanın bərpa olunmuş əvvəlki mərkəzi Köhnə Şamaxı adlanırdı. 105 В.Легкобытов. Ширванская провинция.-ОРВЗК, ч.Ш,СПб.,1836,с.110-111. 106 Yenə orada, s.111. 107 Yenə orada, 109. 108 Yenə orada, s 112. 109 Yenə orada, s.113. 110 Yenə orada, s.114. 111 Yenə orada, s.115. 112 Елисаветпольский округ.-ОРВЗК,ч.П, СПб.,1836, с.398. 113 Д.Зубарев. Карабахская провинция.-ОРВЗК,ч. III, СПб.,1836, с.311-312. 114 Yenə orada, s.311. 115 В.Легкобытов. Дербентская провинция. - ОРВЗК, ч.IY,СПб.,с.178-179. 116 Записки Кавказского Общества Сельского хлзяйства, №1, Тифлис, 1895, с.38. 117 А.С.Сумбатзаде. Промышленность Азербайджана в XIX в.Б., 1964, с.85. 118 ЦГИАЛ, ф.1263,iş 4334, v.223-224 (Ə.S.Sumbatzadə. Göst. əsəri, s.87). 119 S.İ.Qulişambarov. Göst.əsəri, s.331-332. 120 Н.Н.Шавров. Исследование Кавказского шелководства.- Тр.КШС за 1887 и 1888 гг. Тиф, 1888, с.251. 121 Г.Б.Зардаби. Кустарные шелкоткацкое производство в г.Шемахе и его уезде. Газ. «Каспий», 1902, №107. 122 Гулишамбаров. Обзор фабрик и заводов Бакинской губернии. Тиф., 1880, с.245. 123 К. Хатисов. Кустарные промыслы Закавказского края. – Отчеты и исследования по кустарной промыш- ленности России. II ч., СПб,1894, с. 265. 124 С. Гулишамбаров. Обзор фабрик и заводов Закавказского края. Тиф., 1894, с.253. 125 Ə.S. Sumbatzadə. Göst. əsəri, s.27. 126 К.Хатисов. Göst., əsəri, с.267; Кавказский календаръ на 1896 г. Тиф.,1896. с.71. 127 A.N.Mustafayev. Azərbaycanda sənətkarlıq. B.,1999,s.264. 128 Yenə orada, s.265. 129 Yenə orada. 130 Yenə orada, s.266. 131 «Qafqaz» qəzeti, 1882, № 310. 132 Н.А.Абелов. Экономический быт государственных крестьян Геокчайского и Шемахинского уездов Ба- кинской губернии.- МИЭБГКЗК, т.VI, ч.II, Тиф., 1886,с.178. 133 Кавказский календарь на 1856 г. Тиф., 1855, с.505. 134 Записки КОИРТО, т.XVIII, 1886-1887г. вып. I, Тиф., 1886, с.18-19. 135 J.Charden.Voyages du Chevalier Charden en Perse. Vol. 3, Amsterdam, 1735, с.117-120 (Bax: М.Х.Гейдаров. Города и городское ремесло Азербайджана XIII-XVII веков. Б.,1982, с.172). 136 Azərbaycan etnoqrafik mühitində «təfsilə» pambıq parça növü kimi təsbit olunmuşdur. 96 137 Ərəbdilli mənbələrdə verilən məlumata görə, «suf-i mürəbbe» və mahi-zire» yun parçanın ən yüksək növləri olmuşdur. Bax: (M.X.Heydərov. Göst. əsəri, s.173.). Müasir anlama görə həmin parçalar mahuda bərabər tutulmuşdur. 138 СПб. МДТА, ф.1268, c.I, ş 212, v.52 əks üzü (Ə.S.Sumbatzadə, Göst. əsəri, s.43). 139 Yenə orada, s.266-267. 140 «Qafqaz» qəzeti, 1883, №310 141 Yenə orada, 1882, №311; Н.А.Абелов. Экономический быт государственных крестьян Геокчайского и Ше- махинского уездов Бакинской губернии.- МИЭБГКЗК, т. VI, ч.11, Тиф., 1886, с.176 142 Yenə orada, s.178. 143 A.N.Mustafayev. Göst. əsəri, s.268-269. 144 Yenə orada, s.269. 145 Ə.S. Sumbatzadə. Göst əsəri, s.61. 146 М.Х.Гейдаров. Города и городское ремесло Азербайджана XIII-XVII вв. Б., 1982, с.172; Ö.Çələbi. Göst. əsəri, IIc. s. 236-237. 147 Azərbaycan tarixi, I c., s.151. 148 О.Челеби. Книга путешествия. Вып.3, М.,1983, с.115. 149 Обозрение Российских владений за Кавказом. ч. III, СПб.,1836,с.119. 150 A.N.Mustafayev. Azərbaycanda sənətkarlıq. B., 1999, s.284. 151 Yenə orada, s.284. 152 В.В. Латышев. Известия древних писателей о скифии и Кавказе. Т. I. СПб, 1890,с.7. 153 H.A.Quliyev. Azərbaycanda basmanaxış sənəti haqqında - Azərb. SSR. EA-nın məruzələri, 1957 , №7, s.820. 154 Yenə orada. 155 Yenə orada, s.822. 156 Ə.S.Sumbatzadə, Göst. əsəri, s.60. 157 Yenə orada. 158 Ə.S.Sumbatzadə. Göst. əsəri, s.60. 159 П.А.Орлов. Указатели фабрик и заводов окраин России. СПб., 1895, с.135. 160 Ə.S.Sumbatzadə. Göst. əsəri, s.60. 161 С.Гулишамбаров. Обзор фабрик и заводов Закавказского края. Тиф., 1893, с. 249. 162 S.Qulişambarov. Göst. əsəri, s.251. 163 А.С.Пиралов. Краткий очерк кустарных промыслов Кавказа. – Кустарная промышленность России. т.II, СПб.,1913, с.50. 164 Ксенефонт. Киропедия, VIII, 8,,15,16. Bax: С.И.Руденко. Культура населения горного Алтая в скифское время. М.,-1953, с. 352; С.Б. Ашурбейли. Очерк истории средневекового Баку. Б.,1964, с.208. 165 К.В.Тревер. Göst. əsəri, s.45; Z.M. Bünyadov. Göst əsəri, с.150. 166 R.M.Vahidov. Göst. əsəri, s.86; СМОМПК, 38- бур., Тиф, 1908. с.15. 167 СМОМПК, вып.38.с.28-30. 168 Худуд ал-алем (Рукопись А.Туманского). Л., 1930, 325. 169 Yenə orada. 170 А.А.Ализаде. Социально-экономическая и политическая история Азербайджана в XIII-XIV вв. Б., 1956, с.194. 171 Hüdud əl-aləm, s.32. 172 M.X. Heydərov. Göst. əsəri, s.178. 173 Yenə orada, s. 180. 174 Английские путешественники в Московском государстве в XVI веке. Л., 1937, с.203. 175 Yenə orada, s.247. 176 L.Kərimov. Azərbaycan xalçasi. 1-ci bur., B., 1961. 177 K.Кэримов. Султан Мухаммед и его школа. М.,1970. с.11-12. 178 K.Xatisov. Göst. əsəri, s.284. 179 «Qafqaz» qəzeti, 1882, № 310. 180 СПб МДТА, f.1268, с.1iş 212, v.52 əks üzü (Bax: Ə.S.Sumbatzadə. Göst. əsəri, s.43). 181 Бакинская провинция. –ОРВЗК, ч.IV, СПб.,1836, с.62. 182 СПб. МРДТА, f. 1268, с.68, иш 218,в.7. 183 Кавказский календарь на 1856 г. Тиф., 1855, с.505; Записки КОИРТО, т.VIII, 1886-1887 г., вып.I, Тиф.,1886, с.18-19. 184 Кубинская провинция. –ОРВЗК, ч.IV, СПб., 1836, с.138. 185 Ковровый промысл в Кубинском уезде Бакинской губернии. Тиф., 1902, с.4. 186 Yenə orada, s.61. 187 Yenə orada. s.33,67. 188 Yenə orada. s.30. 189 Д.Кистенев. Кустарная производительность и посторонние заработки крестъян в Ленкоранском уезде. - «Труды КОСХ», Тиф.,1891, №9-10, с.395-396. 97 190 Н.А.Абелов. Экономический быт государственных крестъян Геокчайского и Шемахинского уездов Ба- кинской губернии.- МИЭБГКЗК, т.VI,ч.II, Тиф., 18886, с.176; Газ. «Кавказ», 1882, №311, с.2-3. 191 N.A.Abelov. Göst. əsəri, s.176. 192 Yenə orada, с.176. 193 Газ. «Кавказ», 1882, № 311. 194 СПб. МДТА, f.1268, s.1, iş 189, v.21. 195 Ə.S. Sumbatzadə. Göst. əsəri, s.38-39. 196 СПб.МДТА, f.1268, s.1,iş189, v.21. 197 Yenə orada. 198 Yenə orada. 199 Газ. «Кавказ», 1882, №310. 200 Yenə orada. 201 СМОМПК, вып.XI, Тиф., 1891, с. 111-113. 202 A.N.Mustafayev. Göst. əsəri, s.274. 203 Yenə orada, s.275. 204 L.Kərimov. Göst.əsəri, I c. B-L-1961; К.Алиева Безворсовые ковры. Б.,1983. 205 Yenə orada, Göst əsəri. s.274. 206 Н.А. Абдуллаева. Ковровое искусство Азербайджана. Б., 1971, с.18-19. 207 L.Kərimov. Azərbaycan xəlçəsi. I c., B.,1961. 208 A.S.Əliyeva. Göst. əsəri, s.59. 209 А.С.Алиева. Ворсовые ковры Азербайджана XIX -нач. XX вв. (авторреферат). Б.,1987, с.49. 210 A.N.Mustafayev. Göst.əsəri, s.279. 211 A.S.Əliyeva. Göst.əsəri, s.69-71. 212 Yenə orada , s.75 213 Yenə orada, s.80. 214 L.Kərimov. Göst.əsəri, s.16. 215 Л. Керимов. К изучению Азербайджанского искусства. - «Изв. АН Азерб. ССР», 1954, №7, с.123-125. 216 M.X.Heydərov. Göst. əsəri, s.181. 217 L. Kərimov. Azərbaycan xalçasi, I c., L. 1961, şək.2. 218 R. Əfəndiyev. Azərbaycanın bədii sənətkarlığı dünya muzeylərində. B.,1980, s.75. 219 Ətraflı bax: A.N.Mustafayev. Bir toxuculuq aləti haqqında. - Azərb. EA Məruzələri, 1969, №10, s. 75-78. 220 А.С.Пиралов. Краткий очерк кустарных промыслов Кавказа. СПб., 1913, с.55; Azərbaycan etnoqrafiyası, I c. B., 1988, s.446 221 Azərbaycan etnoqrafiyası. I c., B., 1988, səh. 446-447. 222 Farsca «xan» -süfrə, «duz» isə tikmə deməkdir. 223 Azərbaycan etnoqrafiyası, s.446. 224 G. Əliyeva. Naxçıvan bədii tikmələri.- «Azərb. EA Xəbərləri (İctimai elmlər seriyası)», 1961, №8, s.104-106. 225 Naxçıvan bölgəsində məlilə tikmə texnikası «nağda» adlanırdı. Bax: G.Əliyeva. Göst.əsəri, s.103. 226 Azərbaycan etnoqrafiyası, I c., B.,1988, s.147. 227 Yenə orada. 228 Г.А.Гулиев. Азербайджанские вышивки.- «Советская этнография», 1959, № 2, с.119. 229 Azərbaycan etnoqrafiyası. I c., s.447. 230 Yenə orada. s.447,450. 231 G.Əliyeva. Göst. əsəri, s.102. 232 Yenə orada, s.105. |