Azərbaycan texniKİ universitetiNİN nəzdində baki texniKİ kolleci “ÜmumiXTİsas” fənn birliyi

Qurğuların dispetçeri. Qurğuların dispetçeri kompüterin bütün qurğuları haqqında 
informasiyanın toplandığı əsas verilənlər bazasıdır. Bu dispetçerin köməyilə praktik olaraq 
istənilən qurğunu idarə etmək olur. Kompüterdə qurğuların dispetçerini açmaq üçün 
İdarəetmə panelinin (Панель управления (Control panel)) Система и безопасность 
(Sistem və təhlükəsizlik) bölməsinin Система (Sistem) bölməsindən Диспетчер 
устройств (Device Manager (Qurğu menecerı)) bölməsini seçmək lazımdır. Bu zaman 
ekrana Диспетчер устройств (Device Manager) adlanan pəncərə çıxacaqdır. 

---

40 
Bu meneceri açdıqda budaqlanmış bır struktur açılır. Burada hər bir qurğu üçün 
xüsusi bir sətr ayırılmışdır. 
Z ------ 
Диспетчер устройств
л Natig-ПК 
t> 
DVD 
и 
CD-
ROM дисководы 
;■> 
€<| 
IDE ATA/ATAPI 
контроллеры
О 
Батареи 
> 
Видеоадаптеры 
О 
л
Дисковые устройства 
> 
Звуковые, видео 
и 
игровые устройства 
О - 
Клавиатуры 
> 
Компьютер 
О 
ф 
Контроллеры 
USB 
В- 
Мониторы 
t> 
-Q 
Мыши и иные 
указывающие устройства
t>O 
Процессоры 
t> 
£ 
Сетевые адаптеры 
О 
-
]в| 
Системные устройства 
> 
■Qjg 
Устройства HID (Human Interface Devices) 
»■4 
Устройства обработки изображений 
Əğər hansısa bir qurğu qeyri korrekt işləyərsə (bu əsas hallarda drayverlər də 
çatışmamazlıq, qüsur olduqda olur), onda onun adının sol hissəsində təhlükə bildirən nida 
işarəsi görsənəcəkdir. Əgər belə işarə yoxdursa, onda həmin qurğu tam qaydasında işləyir. 
Əgər nida işarəsi varsa, onda müəyyən tədbirlər görmək lazımdır, məsələn, drayveri 
yenidən quraşdırmağa çalışmaq və ya onu tamamilə əvəzləmək lazımdır. 
Nida işarəsindən başqa, Windows- da qurğunun təyinat mexanizminin qeyri 
korrektliyini göstərən digər məlumatı da görmək olar. Məsələn, müəyyən formalı 
(bəzədilmiş) sual işarəsi ilə birlikdə Неизвестное устройство yazısı görmək olar. Bu 
məlumat isə uyğun drayveri olmayan qurğunu göstərir. 
Sistem plata, video karta və bir sıra qurğular üçün drayverləri onlarla birlikdə 
verilən, satılan kompakt diskdən tapmaq olar. Lakin ən yaxşısı həmin qurğuların 
istehsalçılarının saytlarından yenilənmiş versiyalarını yükləmək lazımdır. Sistem plata 
üçün dərhal bir neçə drayverlər paketi, məsələn, platanın özü üçün, daxili səs və şəbəkə 
üçün drayverləri yükləmək lazımdır. 
Əgər lazım olan bütün drayverləri yüklədikdən sonra siyahıda nida işarəsi ilə 
nişanlanmış qurğu qalarsa, onu yox edib (onu yox etmək üçün onun adının üzərində siçanı 
sıxıb və Del klavişasını sıxmaq lazımdır), sonra isə kompyuteri yenidən yükləmək 
lazımdır.