Biokimyo pmd

Yog‘ kislotalarining oksidlanishi
Yog‘kislotalarining 
β−
oksidlanishi to‘g‘risidagi nazariya 1904-yilda
F.Knoop tomonidan yaratildi. Yog‘kislotalari mitoxondriyada
oksidlanadi. Bu jarayon yog‘kislotasi molekulasidagi 
β
uglerod atomi
oldidagi bog‘ning uzilishi va undan ikki uglerodli fragmentning atsetil-
KoA holida ajralib chiqishi bilan namoyon bo‘lgani uchun 
β−
oksidlanish nomini olgan.
Yog‘kislotasi sitoplazmadan mitoxondriyaga karnitin vositasida
tashib o‘tiladi. Dastlab yog‘kislotasi koenzim-A ishtirokida ATF
energiyasi evaziga faollashib atsil-KoAga aylanadi. Karnitin atsil-KoA
bilan hosil qilgan kompleksi mitoxondriya ichiga oson o‘tadi va u yerda
yana atsil-KoA hamda karnitinga parchalanadi. Atsil-KoA
mitoxondriyada dastlab atsil-KoA degidrogenaza (kofermenti FAD)
ta’sirida oksidlanib yenoil-KoA hosil bo‘ladi; yenoil-KoA-gidrataza
ta’sirida yenoil-KoA suv bilan birikib 
β−
oksiatsil-KoA hosil qiladi.
Uning 
β−
oksiatsil-KoA degidrogenaza (kofermenti NAD) ta’sirida
degidrogenlanishi natijasida 
β−
ketoatsil-KoA hosil bo‘ladi. Tiolaza
ta’sirida 
β−
ketoatsil-KoA atsil-KoA va atsetil-KoAga parchalanadi.
Hosil bo‘lgan atsil-KoA dastlabki atsil KoAdan ikkita uglerodi kamligi
bilan farq qiladi va u yana qaytadan bir necha marta 
β−
oksidlanishi
orqali atsetil-KoAga parchalanadi:
Tarkibida n-ta atom uglerod tutuvchi yog‘ kislota (n1) marta 
β−
oksidlanib n-ta atsetil-KoA hosil bo‘ladi. 
β
-oksidlanishning har bir
siklida hosil bo‘lgan FADH
2
va NADH
2 
hisobiga 5 molekula ATF

---

244
sintezlanadi. Ana shu asosda har bir molekula yog‘ kislotaning 
β−
oksidlanishi jarayonida hosil bo‘ladigan ATF sonini hisoblash mumkin.
Masalan, palmitat kislota 7 marta 
β−
oksidlanishi natijasida 5x7=35 ta
ATF va 8 molekula atsetil-KoA hosil bo‘ladi. Ularning Krebs halqasida
to‘liq parchalanishidan 8x12=96 ATF sintezlanadi. Shunday qilib, bir
molekula palmitat kislota to‘liq parchalanganda 35+96=131 molekula
ATF sintezlanadi. Yog‘ kislota faollanishi uchun sarflangan 1 mol ATF
hisobga olinsa, organizm uchun 130 molekula ATF hosil bo‘ladi.