Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya onomastik vahid ictimai-tarixi inkişafın məhsuludur.Bu adlar da
qədim dövrün izlərini qoruyub müasir dövrümüzə gətirən real
faktlardır” (61, s. 7).
Orxon-Yenisey abidələri antroponimik vahidlərlə zəngindir.
Araşdırmalarda Orxon-Yenisey abidələrində 264 antroponimin
işləndiyi göstərilir (13, s. 22).
1999-cu ildə “Orxon-Yenisey abidələrində şəxs adları” möv-
zusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmiş V.Yunusova Or-
xon-Yenisey abidələrindəki antroponimlərin aşağıdakı leksik-se-
mantik qruplarını müəyyənləşdirmişdir:
1) Qəhrəmanlıq, igidlik anlayışı ilə bağlı şəxs adları: Alp
Urunu, Alp Şalçı, Alp Urunu Tutuk...;
2) Müdriklik anlayışı ilə bağlı şəxs adları: Bilgə Kağan, Bilgə
Tirik, Bilgə Çikşi...;
3) Yüksəklik, böyüklük, alilik, ululuq, möhtəşəmlik və kü-
barlıq anlayışları ilə bağlı şəxs adları: Uluğ İrkin...;
4) Xoşbəxtlik, səadət anlayışı ilə bağlı şəxs adları: Kutlığ//
Kutluğ, Kutluğ Urunu, Kutluğ Bağa Tarkan (61, s. 12).
Ə.Tanrıverdiyev Orxon-Yenisey abidələrindəki antroponim-
lərin leksik-semantik qruplarını dəqiqləşdirmək üçün ilk
növbədə ad yaradıcılığında iştirak edən apelyativlərin mənasını
müəyyənləşdirməyin gərəkliliyini bildirir (13, s. 27). Orxon-Yeni-
sey abidələrinin antroponimik sistemi, lüğəti, həmçinin onlara dair
aparılmış araşdırmalar göstərir ki, bu abidələrdə həm apelyativ və
antroponim, həm də yalnız antroponim kimi işlənən vahidlər var-
dır, onların əksəriyyətinin semantikasını məhz mətn konteksində
dəqiqləşdirmək mümkün olur. Bu tip sözlərin həm antroponim,
həm də apelyativ kimi işlənən vahidlər kimi öyrənilməsi daha
məqsədəuyğundur. Bunları nəzərə alan Ə.Tanriverdiyev Orxon-
Yenisey abidələrindəki antroponimləri leksik semantik cəhətdən
aşağıdakı kimi qruplaşdırır:
