D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya


Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə175/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   171   172   173   174   175   176   177   178   ...   290
Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya
dik (1, səh.74) Anta yona girip türgis kağan buyurukı Az tutukuğ 
əligin tutdı. Tərcüməsi: tutdurdu. İkisini özü aldırdı. Onda yenə 
qoşuna  girib  türkiş  xaqanının  əyanı Az  tutuku  əli  ilə  tutdu.  (1, 
səh. 74) Az yağızın binip təgdi, eki ərik sançdı, balıka bormadı. 
Tərcüməsi: Az kəhərini minib hücum etdi, iki döyüşçünü sancdı, 
şəhərə girmədi. (1, səh.75) Alp ər bizinə təqmiş erti. Anta ödkə 
ökünip, kül tiginig az ərin iztürkü ıtımız. Uluğ sümüş sünüşmiş, 
Alp Şalçı ok atın binip təgmiş, kora türgis bodunığ anta ölürmiş 
almış. Yona yorıp... Tərcüməsi: İgid döyüşçülər bizə hücum etmiş 
idi. Belə bir vaxtda peşman olub. Kül tiginin azacıq döyüşçü ilə 
ayırıb göndərdin. Ulu döyüş döyüşürmüş. Alp Salçının ağ atını 
minib hücum etmiş, qara turgiş xalqını orada öldürülmüş. Yenə 
yürüyüb... (1, səh. 82).
Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  b>p  əvəzlənməsi  dialekt  və 
şivələrimizdə olduğu kimi ədəbi dilimizdə də orfoepiya qaydası 
kimi sabitləşmişdir.
5. y>g, y səsinin g səsi ilə əvəzlənməsi hadisəsi 
Bu əvəzlənmə əsasən Şərq qrupu dialekt və şivələrinə aid-
dir. Eyni zamanda qeyd olunmalıdır ki, söz ortasında g və ya y 
səslərinin işlədilməsinə görə dialekt və şivələrimizi üç qrupa ay-
rılır.
1) Şərq qrupu dialekt və şivələridir ki, burada söz ortasında g 
səsi; 2) qərb qrupu dialekt və şivələridir ki, burada söz ortasında 
y səsi; 3)şimal və cənub qrupu dialekt və şivələridir ki, burada söz 
ortasında həm g, həm də y səsi işlədilir. 1936-cı ilə qədər ədəbi 
dildə söz ortasında g səsinə 1936-cı ildən sonra y səsinə üstünlük 
verilmişdir. Buna görə də y>g hadisəsindən danışarkən bu gün 
ədəbi  dildə  tətbiq  olunan  orfoqrafiya  qaydaları  nəzərə  alınmış-
dır. Nümunələrə diqqət yetirək: ignə, dügi, dügmə, dügün, gögəm 
(göyəm) əgri, igirmi, cigər, dəgirman (Bakı, Quba, Muğan)


176

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   171   172   173   174   175   176   177   178   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin