D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya
Yüklə 2,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Xoşbəxt Əliyeva,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, böyük elmi işçi CƏLALƏDDİN RUMİ YARADICILIĞINDA FOLKLOR ƏNƏNƏLƏRİ 56 DƏDƏ QORQUD ARAŞDIRMALARI yolu üzərində yerləşdiyi üçün ticarət mərkəzi və iqtisadi baxım- dan inkişaf etmiş bir paytaxt idi. Mövlanənin atası Hüseyn Hatibioğlu Məhəmməddir. O, Bahəddin Vələd adı ilə tanınmışdır. Ona Sultanül-üləma (Alimlərin Sultanı) təxəllüsü verilmişdir. Həzrəti Mövlanənin soyu Həzrəti Əbu Bəkirə dayanır. 1225-ci ildə Bahəddin Vələd əsl hədəfi olan Rum diyarın- da (Anadoluda) məskunlaşır. Bahəddin Vələd oğlu Cəlaləddini Səmərqəndli Şərafəddin Valanın qızı Gövhər Banu ilə evləndirir. Bu izdivacdan onların iki oğlu – Sultan Vələd və Ələddin Çələbi dünyaya gəlir. Mövlanə Cəlaləddin Rumi ömrünün axırına qədər Konyada yaşamış və yaratmış, orada da dəfn olunmuşdur. 2007-ci il Birləşmiş Millətlər Təşkilatının UNESCO quru- mu tərəfindən «Mövlanə Cəlaləddin Rumi ili» kimi bütün dün- yada geniş miqyasda qeyd edilmişdir. Statiskaya görə, Amerika Birləşmiş Ştatlarında ən çox alınan kitab Ruminin ingilis dilinə tərcümə olunmuş «Məsnəvi» əsəri hesab edilmişdir. Cəlaləddin Ruminin ilk əsəri «Divani-Kəbir» - təsəvvüfi qəzəllər və rübailəri birləşdirən 21 divandan ibarət böyük əsərdir. Sonrakı əsərləri «Fihi-mafih» («Onun içindəki içindədir»), «Məcalisi-Səba», «Məktubat», «Məsnəvi» və başqa əsərləri ol- muşdur. «Məsnəvi» – Mövlanənin şah əsəridir. Əsər fars dilində yazılmışdır. «Məsnəvi» əsəri 6 cilddən ibarətdir. Mövlanə ilk 18 beytini özü yazmış, qalanını isə hissə-hissə müridi Çələbi Hüsaməddinə söyləyərək yazdırmışdır. «Məsnəvi» «Qurani-Kərim» ayələrinin şərhindən, Həzrəti Məhəmmədin hədislərinin və ona itaət etməyin bəyanından ibarətdir. Yəni əsas məqsəd Allah və Onun Rəsulunun yolunu təbliğ etməkdir. Əsər təmizliyə qovuşan kəslərin könülləri üçün şəfadır, «Quran»ı dəqiq anlamağa kömək edir və insanın daxili |