Dərs kitabları №: 1 Ünvan: az6200, Zaqatala Şəhəri, Heydər Əliyev prospekti №: 88

TƏFSİR ÜSULU VƏ TARİXİ
96
Tərifdə qeyd olunan ikinci xüsusiyyət bəzi ayələrin zühur edən 
bəzi xüsusi məsələlər haqqında nazil edilməsidir. Hz. Ömərin fərqli 
vaxtlarda  etdiyi  dua  və  təmənnilər  nəticəsində  nazil  olan  ayələri 
buna  misal  göstərmək  olar.  Hz.  Ömərin  belə  dediyi  rəvayət  olu-
nur: “Uca Allah üç dəfə mənim istəklərimə uyğun olaraq ayə endir-
mişdir. Bir gün Rəsulullaha dedim: “ Ey Allahın Rəsulu! İbrahimin 
məqamını namaz yeri seçək”. Bundan sonra Bəqərə surəsinin 125-ci 
ayəsi nazil oldu.
112
Bir dəfə də: “Ey Allahın Rəsulu! Evinizı müxtəlif insanlar girib-
çıxır, sizin xanımlarınızı görürlər. Onlara əmir edin ki, örtünsünlər”-
dedim. Əhzab surəsinin 33-cü ayəsi məhz bundan sonra nazil oldu.
113
Yenə  başqa  bir  gün  Hz.  Peyğəmbərin  xanımları  qısqanlıq 
nəticəsində onu kədərləndirdikləri üçün “Əgər Rəsulullah sizi bo-
şasa, Rəbbi ona sizdən daha xeyirli xanımlar bəxş edər...”-dedim. 
Bu hadisədən sonra isə Təhrim surəsinin 5-ci ayəsi endirildi.
114
Tərifdə  vurğulanan  üçüncü  xüsusiyyət  isə  bəzi  ayələrin  Hz. 
Peyğəmbərdən soruşulan suallara cavab olaraq endirilməsidir. Bu 
suallar daha çox səhabilərə aid olsa da, bəzən əhli-kiatba mənsub 
insanlar da ona sual verirdilər. Səhabilər daha çox din sahəsində 
bilmədikləri və ya anlamaqda çətinlik çəkdikləri məsələlrə barədə 
soruşurdular.  Məsələn,  Ali  İmran  surəsinin  97-ci  ayəsi:  “Orada 
aydın  nişanələr  –  İbrahimin  məqamı  vardır.  Ora  daxil  olan  şəxs  əmin-
amanlıqdadır (təhlükədən kənardır). Onun yoluna (ərzaq, minik, və sağ-
lamlıq  baxımından)  gücü  çatan  hər  bir  kəsin  həccə  gedib  o  evi  ziyarət 
etməsi insanların Allah qarşısında borcudur. Kim bunu (bu borcu) inkar 
edərsə (özünə zülm etmiş olar). Əlbəttə, Allah aləmlərə (heç kəsə) möh-
tac  deyildir!”  nazil  olduqda,  səhabilər:  “Hər  ilmi  həccə  gedəcəyik 
112  Buxari, Təfsir, Surə, 2.
113  Buxari, Təfsir, Surə, 2.
114  Buxari, Təfsir, Surə, 2.

---