Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 396

sahəsində verilməmişdir, insan bütün bunları  zəhməti bahasına 

əldə etmişdir.  

Romada əsas yazı materialı papirus idi. Kitabların çoxu lülə 

şəklində bükülü olub mücrülərdə saxlanırdı. Romalılar 

perqamentdən müasir şəkildə kitablar buraxırdılar, dəridən üzlük 

çəkirdilər. Kitabların üzü köçürülürdü. Bir nəfər diktə edir, onlarla 

qul kitabın üzünü köçürürdü, bu yolla kitablar çoxaldılırdı. Qədim 

Romada bədii  əsərlər, tarixə, coğrafiyaya, kənd təsərrüfatına, 

incəsənətə, memarlığa və s. aid kitablar buraxılırdı. Romanın  ən 

məşhur natiqi Siseron idi. O, gözəl nitq söyləməklə yanaşı, bir sıra 

elmi əsərlər də yazmışdı. 

Böyük Plininin yazdığı “Təbiət tarixi” əsəri 37 kitabdan 

ibarətdir və dövrümüzə  qədər gəlib çatmışdır. Bu kitablarda 

Roma,  Şərq, Yunanıstan alimlərinin astronomiyaya, təbabətə, 

kənd təsərrüfatına və başqa sahələrə aid yazılmış  əsərlərin 

məzmunu verilmişdir. Kitabda I əsrdə Aralıq dənizi sahillərindəki 

ölkələrin elmi bilikləri verilmişdir. Plini e.ə. 79-cu ildə baş vermiş 

Vezuvi vulkanını öyrənmək üçün ona yaxınlaşmış  və  həlak 

olmuşdur. 

Roma mədəniyyəti böyük tarixi əhəmiyyətə malikdir. Bu 

mədəniyyət Roma imperiyasının hər yerində yayılmışdı. 

İmperiyanın  əyalət  əyanları özlərini romalılara oxşadırdılar, 

onların dilini öyrənirdilər. Roma nümunəsində  şəhərlər salınır, 

yollar çəkilir, körpülər tikilirdi. Latın dili və yunan əlifbası 

əsasında tərtib edilmiş latın  əlifbası geniş yayılmışdı. Latın dili 

uzun müddət elm dili olaraq qalmış, Avropanın bütün əhalisi bu 

dildə oxuyub yazmışlar. Tibbdə indi də bu dil işlənir. Latın dili 

italyan, fransız, rumın və digər xalqların dilləri üçün təməl 

olmuşdur. 

Yuli Sezarın tapşırığı ilə  İsgəndəriyyədə  təqvim tərtib 

edilmişdi. Bu təqvim indi də  bəzi dəyişikliklərlə  işlənir.  İndiki 

ayların adında latın adları qalmaqdadır.  İyul ayı Yuli Sezarın, 

avqust ayı imperator Avqustun şərəfinə adlandırılmışdır. 

Yunanıstan mədəniyyəti Roma mədəniyyətinə böyük təsir 

göstərmiş, romalılar Yunanıstanın məktəblərində oxuyur, onların 

dilini öyrənirdilər. Roma şairi yazmışdı: “Əsir. alınmış 

---