Dərslikdən Biznes və reklam sahəsində Menecmentin məqsəd və vəzifələri

II
 F Ə S I L
 
REKLAM MENECMENTİNİiN 
FƏALİYYƏT SİSTEMİ 
2.1.  Reklam fəaliyyətinin rolu, funksiyaları 
və vəzifələri 
İstehlak  malları  bazarmda  rəqabətin  güçlənməsi,  o  cümlədən 
müxtəlif istehsal sahələrinin müəssisələri arasmda rəqabət hər bir firmanı 
öz  məmulatlarma  sorğunu  (tələbatı)  fəallaşdırmağa,  başqa  sözlə,  öz 
mallarını  istehlakçılara  “yeritməyin”  formalarını  axtarmağm  yollarmı 
araşdırmağa sövq edir. 
Sorğunun 
stimullaşdırılmasının 
ən  geniş  yayılmış  vasitələrindən 
biri reklamdır. Özü də qeyd etmək lazımdır ki, reklam insan fəaliyyətinin 
bütün sahələrinə sirayət etmişdir. 
Müxtəlif mal və xidmətlər 
reklamın obyekti 
ola bilər, lakin burada 
əsas  yeri  istehlak  malları  tutur.  Həmin  malların  təklif  olunmasınm 
kütləvilik xarakteri, alıcılarm çoxsaylılığı kütləvi informasiya vasitələri 
(KİV) vasitəsi ilə geniş reklam lüzumunu meydana çıxarır. 
İstehlak  malları  bazarmda  alıcı  da  hansı  malı  almaq  inammı 
oyatmağm  ən  əlverişli  üsulları  mövcuddur.  Reklam  istehlak  mallarmm 
satışınm əsas hərəkətverici qüvvəsinə çevrilmişdir. 
Marketoloqlarm müxətlif qiymətləndirmələrinə görə, apancı sənaye 
ölkələrində reklama edilən xərclər ümumi milli məhsulun 1 faizdən 2.7. 
faizə qədərini təşkil edir. 
Son vaxtlarda ABŞ-da illik reklam xərcləri 100 milyard dollardan 
artıqdır və onlarm absolyut ölçülərinə görə amerikalılar dünyada inamla 
birinci yeri tuturlar. Həmin məbləğ ümumi əskinas hesabmdan Amerika 
büdcəsinin  səhiyyəyə  etdiyi  xərclərdən  çoxdur  və  təhsilə  edilən 
xərclərdən  dördqat  artıqdır.  Yaponiyada  reklam  xərcləri  19  milyard 
dollardan, Böyük Britaniyada isə 11,5 milyard dollardan çoxdur. 
63 

---

Məhsulların müxtəlif inkişaf mərhələlərində reklam müxtəlif 
məsələləri həll edir (cədvəl 2.1.) 
Cədvəl 2.1. 
Reklamın vəzifələri 
Bazarın inkişaf mərhələsi 
Bazar şəraitində reklamın rolu 
Bazarm hazırlanması 
İstehlakçılarm 
məlumatlandırılması. 
Potensial 
istehlakçılarm 
formalaşdırılması.  Əmtəə  istehsalçıları 
barədə təsəvvürün yaradılması 
Yeni məhsulların tətbiqi 
Reklamm 
gücləndirilməsi 
hesabma 
potensial alıcılarm miqdarmm artırılması. 
Alıcmm  stimullaşdırılması.  Satış  yerləri 
barədə 
məlumatlandırılma. 
Əmtəə 
istehsalçısma  qarşı  lazımi  münasibətin, 
yəni  müəssisənin  “imicnin”  yaradılması. 
Malın 
seçilməsi 
zamanı 
alıcmm 
diqqətinin 
yönləndirilməsinin 
əsaslandırılması 
Məhsullar m kütləvi satışı  Əldə 
edilmiş 
satış 
səviyyəsinin 
saxlanılması.  Alıcılar  dairəsinin  sabit- 
ləşdirilməsi. Mallarm buraxılışının artımı 
nəzərə 
aimmaqla 
satışm 
genişləndirilməsi. 
Dəyişiklik 
Xatırlatma.  Məhsulların  dəyişdirilməsi 
yolu 
ilə 
üstünlüklərin 
müəyyənləşdirilməsi.  Satıcıların  yeni 
istiqamətə yönləndirilməsi 
Marketinq prosesinin həyata keçirilməsi zamanı reklam funksiyaları 
eyni olmur (cədvəl 2.2) 
64 

---

Cədvəl 2,2 
Marketinq prosesi nəzərə ahnmaqla reklamın 
vəzifələri 
Marketinqin 
mərhələləri 
Reklamm funksiyaları 
Bazarm hazırlanması 
Yeni  mallar  barədə  istehlakçıların 
məlumatlandırılması, 
potensial 
alıcı 
kontingentinin formalaşdırılması 
Yeni malm tətbiqi 
Satış  m  fəallaşdırılması,  həmin  mal  ilə 
ticarətin  məkanları  və  alıcı  kontingentim 
genişləndirilməsi haq- qmda məlumat. 
Kütləvi satış 
Alıcı  kontingentinin  sabitləşdiril-  məsi, 
lazımi  satış  səviyyəsinin  saxlanılması, 
malm 
(əmtənin) 
rəqabət 
qabiliyyətliliyinin təmin olunması 
Sorğunun 
dəyişdirilməsi 
İstehlakçılarm  yeni  istiqamətə  yö- 
nəldirilməsi, 
reklamm 
sönükləşməsi 
(demarketinq  funksiyası),  əksreklam 
(kontreklam),  bazardan  ənənəvi  malları 
sıxışdırıb 
çıxaran 
yeni 
mallarm 
reklamlaşdırılması 
Reklam  biznesi  sahəsində  səmərəli  marketinq  bazar  sahəsinin 
seçimi 
və 
sonradan 
öyrənilməsi, 
reklam 
vəzifələrinin 
müəyyənləşdirilməsi, 
planların 
konsentuallaşdırılması, 
reklam 
göndərişlərinin və elanların hazırİnaması, məqsədə nail olmaqdan ötrü 
informasiya vasitələrinin seçilməsi kimi problemlərə diqqət verilməsini 
tələb edir. 
Reklamda menecment sahəsi bir-biri ilə qarşılıqlı surətdə əlaqədar 
olan  idarələr  sistemindən  ibarətdir  ki,  bunlardan  hər  biri  reklam 
prosesində  müəyyən  rol  oynayır.  Həmin  sistemin  mərkəzində  -