metodda isə hüquq norması resursun mövcud zamanını, həmçinin üzdə olmayan resursun mövcudluğunu qabaqlayır. Onu aşkar etmək məqsədini
güdür. Təbii ki, qəti şəkildə bu inkişaf metodlarını ayırmaq olmaz. Bu
metodlar bir-birilərinin daxilində elə bir-birilərini tamamlayırlar. Məsılən,
gələcək resurs həm də öz başlanğıcını indiki resursdan götürür. Deduktiv metodda gələcək zaman anlayışı bir qədər qabağa gəlir, induktiv metodda isə gələcək elə daha çox mövcud zamandan başlayır. Mövcud resursların
tənzim olunması prosesləri həyata keçirilir. Zaman müəyyən nöqtələrdə hər
iki metodu birləşdirir. Proseslər gedişatında induktiv metod deduktiv metodu,
deduktiv metod isə induktiv metodu şərtləndirir. Bu baxımdan, əvvəlcə də
qeyd olunduğu kimi, induktiv metoddan deduktiv metod öz başlanğıcını
götürür. Deduktiv metod həm də induktiv metodu özünə sarı çəkir. İnduktiv
metod isə deduktiv metodun bazası rolunda çıxış edir.
Hüquq
normalarının
deduktiv
və
induktiv
metodları
dövlət
tənzimləməsinin mövcud və gələcək zamanlarını müəyyən edir.
Azərbaycanda inkişafın müşahidəsi də bu iki metodun mövcudluğunu əks
etdirir. Ölkənin inkişaf tempi özü ilə induktiv metodun tətbiqini zəruri edir.
Eyni zamanda gələcək qazanclar, resursları gələcəyə düzgün yönləndirmək
məqsədilə, deduktiv metodun tətbiqini şərtləndirir. Ölkədə qəbul edilən
qanunvericilik aktları (buraya strateji-konseptual sənədləri də aid etmək olar)
deduktiv və induktiv metodlarla təsdiqedici, təsbitedici və təminedici
funksiyaya malikdir.
61
Dövlətin inkişaf yollarının fəlsəfi əsasları: ivent və kontent metodlar
