Elşən Misir oğlu Nəsibov

 
Beynəlxalq münasibətlərin fəlsəfəsi 
 
Beynəlxalq münasibətlər fəlsəfəsi özündə dövlət və xalq fəlsəfəsini ehtiva 
edir.  Eləcə  də  beynəlxalq    siyasət  düşüncələrini  cəmləşdirir.  Beynəlxalq 

---

68 
 
münasibətlər  fəlsəfəsi  bu  anlayışa  həm  bütöv  kimi  yanaşır,  həm  də  tərkib 
etibarilə baxır.  Beynəlxalq münasibətlər fəlsəfəsi özündə dünya birliyi fəlsəfi 
fikirlərini də ehtiva edir. Çünki beynəlxalq münasibətlər tərkib etibarilə dünya 
quruluşuna aiddir.  
Beynəlxalq  münasibətlərin  fəlsəfəsi  beynəlxalq  münasibətlərin  tərkibini 
müəyyən edən düşüncələrdən  ibarətdir. Fəlsəfəyə həm tərkib, həm də mənalar 
aid  olur.    Beynəlxalq  münasibətlər  özü  dərin  və  mənalı  olduğundan  fəlsəfi 
düşüncələrin  əsas  obyektini  və  predmetini    təşkil  edir.  Beynəlxalq 
münasibətlər  ona  görə  dərindir  və  əhatəlidir  ki,  burada  çoxlu  sayda  dövlətlər 
və  təşkilatlar  iştirak  edirlər.  Həm  də  ona  görə  dərindir  ki,  dövlətlər  arasında 
bütün  əlaqələri  əhatə  edir.    Beynəlxalq  münasibətlər  hüquq  normalarına  görə 
də əhatəlidir.  
Beynəlxalq  münasibətlər  eləcə  də    elmin  əsas  obyektidir  və  predmetidir; 
çünki  tərkiblərdən  ibarətdir.  Tərkiblərin  düşünülməsi  və  analiz  olunması 
beynəlxalq  münasibətlər  anlayışının  əsaslarını  meydana  gətirir.  Beynəlxalq 
münasibətlərin  fəlsəfəsi  onun  insanlara  nə  dərəcədə  xidmət  etməsinin 
ə
saslarını  meydana  gətirir.  Beynəlxalq  münasibətlər  fəlsəfəsinin  və  elminin 
ə
sas  problemləri  həm  də  bu  münasibətlərin  və  əlaqələrin  problemləridir.  Elm 
beynəlxalq  əlaqələri  öyrənir,  həm  də  beynəlxalq  münasibətləri  obyekt  edir. 
Beynəlxalq əlaqələr özü real və konkret siyasətin tərkibindən və təzahüründən 
ibarətdir. 
 
Beynəlxalq  münasibətlərin  fəlsəfəsi  onun  formasını  təşkil  edən 
elementlərin və həmin elementlərin hərəkət quruluşunu müəyyən etməkdən və 
dərk etməkdən ibarətdir. Beynəlxalq münasibətlərin fəlsəfəsi dünya xalqlarının 
resurslardan  birgə  yararlanması  və  əməkdaşlıq  və  tərəfdaşlıq  fonunda 
ümumdünya  sülhünün  təmin  olunmasını  və  qorunmasını  müəyyən  etməkdən 
ibarətdir.  Beynəlxalq  münasibətlər  və  beynəlxalq  əlaqələrin  zərurəti  özündə 
beynəlxalq münasibətlərin fəlsəfəsini birləşdirir. 
Beynəlxalq  münasibətlər  dövlət  və  xalq  yaradıcılığının  əsasıdır.  Bu 
baxımdan  da  mədəniyyətdir.  Beynəlxalq  münasibətlərin  məzmunu  bu 
quruluşun  həm  dövlətlərə  ayrı-ayrılıqda,  həm  də  kollektiv  olaraq  xidmət 
etməsində özünü təsdiq edir. 
Beynəlxalq  münasibətlər  fəlsəfi  düşüncələrinin  obyektində  xalqların 
rəngarəngliyi  və  ümumən  insan  amili  dayanır.    Bütün  dövlətlərin  fəaliyyəti 
məhz  bu  istiqamətə  yönəlir.  Dünyanın  sabitliyi,  resurslardan  birgə  istifadə 
qaydalarının 
müəyyən 
olunması, 
müharibələrin 
qarşısının 
alınması 
metodlarının tapılması, sülhə nail olmaq yollarının axtarılması və təbiətlə insan 
arasında  rəvan  əlaqələrin  müəyyən  olunması  özündə  beynəlxalq  münasibətlər 
fəlsəfəsinin qəyəsini, məramını ehtiva edir. 
 

---

69