Geologiyasi

5.7-rasm. Quduqlar joyini kesmaga joylashtirish 
sxemasi
(M.A.Jdanov, 1981): 1 – qatlamlarning yotish
elementlari; 2 – quduqlar joylashgan o’rni; 3 –
quduqlarning ko’shirilgan nuqtasi;

- qatlamning og’ish
burshagi;

- kesmaning yo’nalishi bilan qatlamning
yo’nalishi oralig’idagi burshak; rim raqamlari bilan
kesmalar yo’nalishi ifodalangan.
Agar quduq qatlamning cho’ziqligiga va enkayishiga nisbatan diagonal yo’nalishda
tuzilgan kesmaga joylashtirilsa (5.7-rasm,g), unday holatda quduq O nuqtadan
kesmaga o’tkazilgan perpendikulyar chiziq bo’yicha R nuqtaga tushiriladi, ya’ni
qatlamning pastga enkayishi bo’yicha o’tkaziladi.
5.7-rasm,g da OS va PR yordamchi chiziqlar o’tkazilgan. Rasmdagi O, R, S
nuqtalar qatlamning yo’nalishi
chizig’ida joylashadi va rasmdagi
R
nuqtaga
nisbatan
bir
xil
chuqurlikda bo’ladi. R nuqta
hamma nuqtalarga nisbatan
х
o’lchamiga
teng
bo’lgan
chuqurlikda joylashadi. Demak,
RPtg
β
х

ga teng.
OPR uchburchagidan RP=OP
sos

bo’lgani uchun tuzatishning
oxirgi qiymati
tg
β
cos
α
OP
х

.(5.3) bo’ladi
5.3.
ifoda
bo’yicha
hisoblangan tuzatishni quduqni R
5.8 rasm. Quduqning joylashgan joyining 
mutlaq balandligi bilan kesmaning mutlaq 
balandligi orasidagi farqiga tuzatish kiritish 
sxemasi
(M.A.Jdanov, 1981)

---

---

73
nuqtaga tushirishda quduq og’zining mutlaq balandligidagidan ayrib tashlash kerak,

chunki quduq hisoblab chiqilgan tuzatishga ko’ra qatlamning enkayishi bo’yicha
pastga joylashtiriladi.
Shuni nazarda tutish zarurki, kesma chizig’iga tushirilmagan quduqlardan
foydalanib tuzilgan kesma ushbu yo’nalish bo’yicha kesimning o’zgarish
qonuniyatlarini aniqlab beraolmaydi.