Hujayradagi energiya va plastik almashinuvlarda ATF ning roli. Har bir hujayrada adenozintrifosfat kislota (ATF) bor. ATF hujayraning energiya manbai hisoblanadi.
Kimyoviy tuzulishi jihatidan ATF nukleotidlar qatoriga kiradi. Har bir nukleotidda bo’lganidek, unda ham azot asosi (adenin), uglevod (riboza) va fosfat kislota qoldig’i bor. Shu bilan birga ATF odatdagi nukleotidlardan katta farq qiladi: unda bitta fosfat kislota qoldig’i o’rniga uchta fosfat kislota qoldig’i bo’ladi.
Ma’lumki, hujayra moddasining normadagi reaksiyasi neytral reaksiyaga yaqin. Ravshanki, hujayrada ATF kislota ko’rinishida emas, balki tuz ko’rinishida bo’ladi. Demak, bunday sharoitda undagi fosfat kislota qoldiqlarida —OH gruppalar o’rniga manfiy zaryadlangan kislorod atomlari (-O) bo’ladi. Bir-biriga yaqin joylashgan bir ishorali zaryadlar bir-biridan itariladi. Shunday qilib, ATFning molekulyar strukturasi mustahkam emas. O’ziga xos fermentlar ta’siri ostida u gidrolizga uchraydi, ya’ni suv molekulasini biriktirib olib, parchalanadi: ATF + H2O ----- > ADF + H3PO4+40kJ Bunda molekulaning oxiridagi fosfat qoldig’i fosfat kislotani beradi. ATF esa ADF ga, ya’ni adenozindifosfatkislotaga aylanadi. Bu reaksiya energiya ajralib chiqishi bilan birga davom etib boradi (40 kJ/mol atrofida).
ATF hujayradagi energiya almashinuvida asosiy rolni o’ynaydi. U har qanday hujayra funksiyasini energiya bilan ta’minlab beruvchi bevosita manbaidir. Harakatlanish, biosintez, elektr paydo qilish, yog’du sochish va b.q
