“İpək Yolu” layihəsində Azərbaycanın logistika infrastruktunun potensialının artırılması imkanları və mövcud problemlər

NƏQLIYYAT NÖVÜ ÜZRƏ YÜKÜN HƏCMI 
VƏ SƏRNIŞIN SAYI 
2016
2017
2018
2019

---

“İpək Yolu” layihəsində Azərbaycanın logistika infrastruktunun
potensialının artırılması imkanları və mövcud problemlər
 
 
Demokratik Təşəbbüslər İnstitutu (IDI)
23 
Heydər Əliyev adına Hava Limanının yaxınlığında yerləşir. Azad Ticarət Zonasının yaradılması üzrə isə 
tədbirlər hələ də davam etdirilir. 

---

“İpək Yolu” layihəsində Azərbaycanın logistika infrastruktunun
potensialının artırılması imkanları və mövcud problemlər
 
 
Demokratik Təşəbbüslər İnstitutu (IDI)
24 
4. “İpək Yolu” layihəsində Azərbaycanın rəqabət imkanlarını 
məhdudlaşdıran faktorlar
 
Çoxsaylı və alternativ marşurutların mövcudlu şəraitində rəqabət üstünlüyünün təmin edilməsi 
hökumətlərdən kifayət qədər gərgin iş və peşəkar yanaşmalar, ciddi bazar islahatları tələb edir. Çünki bu 
üstünlüyü təmin edən elə obyektiv faktorlar var ki, nəinki ayrıca götürülmüş bir ölkə, hətta bütöv 
regionu əhatə edən çoxlu sayda mütəffiq ölkələrin birlikdə səyləri belə həmin faktorun neqativ təsirlərini 
aradan qaldırmaq imkanında olmur. Məsələn, Rusiyadan keçməklə Çinin Sian şəhərini Polşanın Slavkov 
şəhərilə birləşdirən Yeni Avrasiya Dəhlizinin Azərbaycan, Gürcüstan və Qazaxıstandan keçməklə 
Türkiyənin İstanbul şəhərini Çinin Sian şəhərini birləşdirən Tranxəzər marşurutu təbii üstünlüyə 
malikdir. Belə ki, Transxəzər marşurutu müxtəlif tipli daşıma növləri (dəmir yolu-dəniz, dəniz-
dəmiryolu) üzrə keçidlər əsasında yüklərin daşınmasını təmin edir. Ona görə də hər dəfə müvafiq 
sənədlərdə dəyişikliklərin olması, sərhəd-keçid, gömrük məntəqələrində sərf olunan vaxtın uzanması 
kimi faktorlar daşıma xərclərinin artınmına səbəb olur. Lakin Polşa-Çin marşurutunda dəniz keçidi 
yoxdur və birbaşa dəmiryoludur. Ona görə də daşımalar zamanı Transxəzər marşurutunda keçidlər 
zamanı qeydə alınan zaman itkisi və müvafiq olaraq xərc artımı baş vermir. Eyni zamanda, hava 
şəraitindən dolayı il ərzində 90 gün Xəzər dənizində gəmilərin yükləri çatdırması zamanı gecikmələr 
yaşanmasına səbəb olur. Şübhəsiz ki, bu üstünlük obyektiv faktorlardan (təbii amillər) qaynaqlanır. 
Nəticəsi isə belədir: Yeni Avrasiya Dəhlizi üzrə Çinin Sian bölgəsinə Polşanın Slavkov şəhərindən 40 
futluq konteynerin çatdırılma qiyməti 3600-4200 ABŞ dolları arasında, Şərq-Qərb dəhlizi üzrə isə 40 
futluq konteynerin çatdırılma qiymətininin 5000-5500 ABŞ Dolları arasında dəyişir. 
Konteynerlərin daşınması tariflərinin baha olmasının başqa bir nümunəsi Gürcüstanla müqayisədə də
aşkar görünür. Bakı-Aktau marşrutu üzrə 40 futluq və 20 futluq konteynerin daşınma tarifi müvafiq 
olaraq 1200 və 600 dollar, Bakı-Türkmənbaşı marşrutu üzrə 40 futluq və 20 futluq konteynerin 
daşınma tarifi isə müvafiq olaraq 1000 və 500 dollar təşkil edir. 40-futluq konteynerin Bakı -
Türkmənbaşı arasında daşınması zamanı bir dəniz milinə və ya 1.852 km üçün daşımaya ödənilən 
məbləğ 5.59 ABŞ dollarıdır (Bakı-Türkmənbaşı limanları arasında məsafə 179 dəniz milidir ). Halbuki 
eyni tip, yəni qısa dəniz daşıması olaraq Batumi və Konstanta limanları arasında 40 fut-luq konteynerin 
daşınması zamanı bir dəniz mili və ya 1.852 km üçün ödənilən məbləğ 1.75 dolları təşkil edir (Batumi 
və Konstanta limaları arasında məsafə 628 dəniz milidir ).

---