Iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari

Bulutli hisoblash xizmatlarini taqdim etish asosiy modellari. Tarqatish modellari bo‘yicha bulutli texnologiyalar xususiy, korporativ, ommaviy va gibrid texnologiyalarga ajratiladi.
Private cloud (xususiy bulut) – bu infratuzilma bulutli hisoblashni tadbiq etishda yagona tashkilot doirasida foydalanilib, korxonaning ichki bulut infratuzilishi va xizmati. Bunday bulut korporativ tarmoq doirasida joylashadi. Tashkilot xususiy bulutni mustaqil boshqarishi yoki bu masalan tashqi pudratchiga topshirishi mumkin. Infratuzilish buyurtmachi binosida yoki tashqi operatorda, yoki qisman buyurtmachi va qisman operator binosida joylashtirilishi mumkin. Xususiy bulutning ideal (tarqatilgan) varianti – o‘zining xodimlari tomonidan xizmat ko‘rsatiladigan va nazorat qilinadigan bulutdir.

13.2-rasm. Bulutli hisoblashning tuzilishi
Xususiy bulut ham ommaviy model kabi barcha imkoniyatlarga ega bo‘ladi. SHu bilan birga yana bir muhim jihati – bulutni o‘rnatish va quvvatlab turish bilan tashkilotning o‘zi shug‘ullanadi. Ichki bulutni bahosi va murakkabligi juda ham yuqori bo‘lishi, undan foydalanish xarajatlari ommaviy bulutdan foydalanish xarajatlaridan oshib ketishi mumkin.

Ta’kidlash joizki, xususiy bulut xususiy bulutga nisbatan ustunliklari mavjud bulutdan turli resurslarni kuchli nazorat qilish kompaniyasiga har qanday mumkin bo‘lgan konfiguratsiya variantlarini ta’minlab beradi. Bundan tashqari, xavfsizlik nuqtai-nazaridan ommaviy bulutga ishonish mumkin bo‘lmaydigan ishlarni bajarish zarur bo‘lganda xususiy bulut ideal bulut hisoblanadi.

Public cloud (ommaviy bulut) - bu infratuzilma bulutli xisoblash xizmatlaridan keng omma foydalanish imkoniyatiga ega, etkazib beruvchilar tomonidan taqdim etiladi va korporativ tarmoqdan tashqarida joylashadi. Bunday bulut foydalanuvchilari bulut ma’lumotlarini boshqarish yoki unga xizmat ko‘rsatish imkoniyatiga ega bo‘lmaydi, barcha ma’lumot bulut egasiga yuklatiladi. Bulut xizmatlarini etkazib beruvchi dasturiy ta’minotni taqdim etish va xizmat ko‘rsatish, ilovalar va jismoniy infratuzilishni o‘rnatish hamda boshqarish mas’uliyatini o‘z zimmasiga oladi, mijozlar esa foydalanayotgan resurslari uchun haq to‘laydi.
Taklif etilayotgan xizmat abonentlari ixtiyoriy kompaniya yoki yakka foydalanuvchi bo‘lishi mumkin. Ular boshqa echimlarda mumkin bo‘lmagan katta ko‘lamli kengayuvchanlik imkoniyatiga ega biznes-tizim yoki veb-sayt (tarqalish) usullarini engil-oson va mumkin qadar qoniqarli narxlarda taklif etadi. Masalan: Amazon EC2 i Amazon Simple Storage Service (S3), Google Apps/Docs, Salesforce.com, Microsoft Office Web onlayn-xizmatlari.
Shu bilan birga, ommaviy bulut xizmatlari asosan standart konfiguratsiyalar ko‘rinishida, ya’ni, eng ko‘p tarqalgan foydalanish holatlaridan kelib chiqib taqdim etiladi. Bu, foydalanuvchida resurslarni foydalanuvchining o‘zi boshqaradigan tizimlarga solishtirganda konfiguratsiyalarni tanlash imkoniyati qat’iy chegaralangan bo‘ladi. SHuni e’tiborga olish lozimki, foydalanuvchi infratuzilishini kuchsiz nazorat qilinganligidan, me’yoriy talablarga mos kelishlik va qat’iy xavfsizlik choralarini talab qiluvchi jarayonlarni ommaviy bulutda amalga oshirish har doim ham to‘g‘ri kelmaydi.