Ызбекистон республикаси олий ва ырта

Mahsulot-pleysment
deganda tovarni siljitish va joylashtirishning shunday 
shakli tushuniladiki unga ko‘ra mediadasturlarda (kino, video va televizion dastur-

---

93 
larda) mahsulotni yoki xizmatni reklama qilish bilan mahsulotni bozordagi holatini 
yaxshilashni birgalikda olib boriladi.
Brendingni
ma‘lum bir tovarning alohida brend-imidjini yaratish va 
iste‘molchi ongiga singdirish bo‘yicha reklama beruvchining, savdo tashkilotlarining 
hamda reklama agentligining birgalikdagi ijodiy ishi sifatida tushunish mumkin. 
Xozirda tovarlar raqobati brendlar raqobati darajasiga ko‘tarilganini mutax-
asislar e‘tirof etilmoqda.
Brend - bu xaridorning raqobatchi mahsulotlardan farq qiluvchi ma‘lum bir to-
var markasi haqidagi tasavvurlari. Masalan, ''Mersedes bents'' engil avtomobillarning 
dunyo bozoridagi kuchli brendlaridan biri.
Marketing byudjeti. 
Biznes-rejaning ushbu moddasida marketingga oxirgi uch yilda qilingan xa-
rajatlar va rejalashtirilayotgan davrdagi xarajatlar keltiriladi.
Xozirgi davrgacha byudjetni shakllantirishning yagona uslubiyati ishlab chi-
qilmagan bo‘lib, har bir korxona marketing bo‘yicha xarajatlar moddalarini 
aniqlashda o‘z yondoshuvidan foydalanadi va qanday axborotlarni unda aks ettirishni 
o‘zi belgilaydi. 
Marketing byudjetini hisoblashda quyidagi uslublardan foydalanishi mumkin. 
a) «imkoniyatlarga ko‘ra» moliyalashtirish uslubi - marketing va 
iste‘molchilardan ko‘ra ishlab chiqarishga ustivorlik beruvchi korxonalar tomonidan 
qo‘llanadi. «Qancha mablag‘ ajratish imkoniyatiga egasiz» tamoyiliga asoslanadi;
b) qat‘iy foizlar uslubi - marketinga ajratiladigan mablag‘lar sotish xajmining 
o‘tgan davrlardagi, joriy yoki kelgusi miqdoriga nisbatan ulushlarda ajratiladi; 
v) «raqobatchiga mo‘ljallangan» uslub - marketingga xarajatlar darajasi bozor-
da resurslari va ulushiga ko‘ra o‘ziga yaqin turgan raqobatchining xarajatlariga ko‘ra 
belgilanadi;
g) maksimal xarajatlar uslubi – «iloji boricha ko‘proq xarajatlar marketingga» 
tamoyiliga asoslanadi; 
d) maqsad va vazifalarga asoslangan uslub - korxonada qo‘yilgan maqsadlarga 
erishish uchun marketing tadbirlarini olib borish xarajatlari kalkulyatsiyasiga asos-
lanadi. 
Byudjetning hajmi aniqlangandan so‘ng bajariladigan tadbirlar bo‘yicha 
taqsimlanadi.