114
dasturlar ishlab chiqish.
Kadrlar tarkibi sonini rejalashtirishda ishlab chiqarish dasturi, shtatlar ro‘yxati,
tashkiliy-texnik tadbirlar rejasi, kadrlar harakatlanishi, ularning qo‘nimsizligi, ish
vaqti byudjeti boshlang‘ich ma‘lumotlar hisoblanadi.
Kadrlarga ehtiyojni rejalashtirishda mehnat sarfini kamaytirish maqsadida
ishlab turgan xodimlarning optimal sonini o‘rnatishga intilish lozim.
Xodimlar sonini aniqlash ish o‘rinlari soni, xizmat ko‘rsatish normalari va
mehnat sig‘imi kabi turli usullar yordamida aniqlanadi.
Mehnat sig‘imi bo‘yicha hisob-kitob usuli asosan normalashtiriluvchi ishlarda
qo‘llanadi. Bu usul yordamida korxonadagi xodimlar soni tuzilma bo‘linmalari
bo‘yicha, kasbi va malakasi bo‘yicha aniqlanadi.
Bu kattalik belgilangan ish hajmining (norma-soatda) bitta ishlovchining
soatlarda ifodalanuvchi foydali (samarali) vaqt fondiga va normani bajarish foiziga
nisbati orqali aniqlanadi. Asosiy ishlab chiqarish ishchilarining sonini shuningdek,
natural qiymatda aks ettiriluvchi rejadagi mahsulot hajmini ushbu mahsulotni
tayyorlashning bir ishchiga mos keluvchi rejadagi normasiga bo‘lish yo‘li bilan ham
aniqlash mumkin.
Belgilangan texnologiyalarda zarur bo‘lgan xodimlar soni mahsulot chiqarish
dasturi, ishchi vaqti sarfi normasi va belgilangan ish vaqti davomiyligi yordamida
aniqlanadi:
N
xs
=
n
k
p
tk
k
F
Н
Q
1
/
bu erda:
N
xs
– mazkur guruhdagi xodimlar soni normasi;
Q
k
- har bir mahsulot turi bo‘yicha rejadagi yillik hajm;
N
tk
– mazkur guruhdagi xodimlarning bitta mahsulot birligiga to‘g‘ri keluvchi
ish vaqti sarfi normasi;
F
p
- mazkur guruhdagi bitta xodimning yillik vaqt fondi.
TSexlardagi ishchilar soni vaqt normasi (bitta tayyor mahsulotga) bo‘yicha
yoki ishlab chiqarish normasi bo‘yicha (belgilangan vaqt va ishlab chiqarish dasturi
bo‘yicha bir ishchining ish vaqti fondini hisobga olgan holda) aniqlanishi mumkin.
Ishchilar soni vaqt normasi bo‘yicha quyidagicha aniqlanadi:
I
Dostları ilə paylaş: