m u m k in em as. B uyuk rus sh o iri
A.S. Pushkin u haqda bunday deb yozgan
edi: «Tarixchi, notiq, mexanik, kimyo-
gar, minerolog, rassom va shoir.
U ham-
ma narsani sinab ko‘rgan va hamma
narsani o‘rgangan».
M. Lomonosov Moskvadagi Slavyan-
yunon-lotin akademiyasida o‘qidi. So‘ng
Germaniya
universitetlarida kimyo va
metallurgiya fanlaridan ta ’lim oldi. Va-
tanga qaytgach, Peterburg Fanlar aka
demiyasida ishlay boshladi. M. Lomo
nosov yangi fan — fizikaviy kimyo faniga
asos soldi.
Mamlakatda birinchi kimyo
laboratoriyasini tashkil etdi.
Ilmiy kashfiyotlari uni butun Yev-
ropaga tanitdi. M. Lomonosov Shvetsiya
va Bolonya Fanlar akademiyalarning fax-
riy a’zoligiga saylangan edi.
Fanning boshqa sohalaridagi kash-
fiyotlar.
Yerosti foydali qazilmalariga
talabning tobora ortib borishi yer qobig‘i
xossalarini o ‘rganish zaruratini vujudga
keltirdi. N atijada qator to g ‘
jinslarining vujudga kelish
jarayoni aniqlandi. Bu esa Yer haqidagi fan — geologiyani
rivojlantirishga imkon berdi. Meditsina (tibbiyot) sohasida
ham muhim kashfiyotlar amalga oshirildi.
Chunonchi, XVII
asrda golland olimi A. Levenguk 300 marta kattalashtirib
k o ‘rsatadigan m ikroskop yaratdi. Bu esa inson tanasi,
o‘simliklar, hayvonot dunyosi tuzilishini batafsil o‘rganish va
bakteriyalar (juda
mayda organizmlarjni
aniqlash imkonini
berdi. Keyinchalik mikroskop yordamida bakteriyalarning ko‘p
kasalliklarga sababchi ekanligi isbotlandi.
XVIII
asrda ingliz shifokori E. Jenner odamga chechak
kasali sigirdan yuqsa uning yengil o‘tishini, so‘ngra
bu kasalni
yuqtirgan kishida chechakka qarshi immunitet paydo bo‘li-
shini, ya’ni unga chechak kasali boshqa yuqmasligini aniqladi.
Ana shu
kuzatishlarga asoslanib, Jenner chechakka qarshi
emlash usulini kashf etdi. Bu esa millionlab
kishilarning hayo-
tini saqlab qoldi.
Dostları ilə paylaş: 
