Kokanduni uz

www.
kokanduni.uz 
funksional modellarni o
‘
rganishda obyekt ichki strukturasi haqida gipotezalar yuzaga keladi 
va strukturali modellashtirishga yo
‘
l ochadi. Funksional (yoki kibernetik) modellaring asosiy 
vazifasi obyekt mohiyatini namoyon bo
‘
lishining muhim ko
‘
rinishlari bo
‘
lgan faoliyat, ishlash 
jarayoni, xatti-harakati orqali aniqlashdir. Bunda ichki struktura o
‘
rganilmaydi, ichki stuktura 
haqidag
i axborotda esa foydalanilmaydi. Funksional model obrazi qilib “qora quti”ni olish 
mumkin. 
Bunda “kirish” x qiymatini berib, “chiqish” y qiymatini olish mumkin. Funksional 
model tuzish - x va y ni bog
‘
lovchi D operatorni topish hisoblanadi: Y=D(x) . Xuddi shu kabi 
turli matematik modellar iqtisodiyotda keng qo
‘
llaniladi. Matematik modellashtirishlarsiz 
iqtisodiyot tushunarsiz va murakkab ko
‘
rinishga kelib qoladi. Shuning uchun iqtisodiyotni 
modellashtirishlarsiz tasavvur qila olmaymiz. Ekonometrika iqtisodiy ma'lumotlarni o
‘
lchash 
bilan shug
‘
ullanadi. Iqtisodiy o
‘
zgaruvchilar o
‘
rtasidagi bog
‘
liqlikni isbotlash uchun statistik 
usullardan foydalangan holda empirik kuzatish bilan shug
‘
ullanadi. Statistik usullar asosan 
faraz va farazlarni tekshirishdan iborat. Matematik iqtisod esa matematikani iqtisodiy 
tahlilning nazariy jihatlariga tatbiq etishdir. 
Biroq, biz ikkalasi o
‘
rtasidagi munosabatni ko
‘
rib chiqsak, empirik tadqiqotlar va nazariy 
tahlillar yonma-yon boradi, chunki ular ko
‘
pincha bir-birini to
‘
ldiradi va mustahkamlaydi. 
Shuningdek, u nazariyalarni qo
‘
llashdan oldin haqiqiyligini empirik ma'lumotlarga qarshi 
sinovdan o
‘
tkazish imkonini beradi.