Korxona IChKI MUXITI. Korxona ichki muxitini ichki uzgaruvchilar aniklaydi. Ichki uzgaruvchilar – bu korxona ichida buladigan vaziyatli omillar. Ichki uzgaruvchilar boshkarish karorlari natijalaridir. Lekin bu xamma ichki uzgaruvchilar raxbarlar tomonidan nazorat etiladi, degani emas. Odatda ichki uzgaruvchi – bu raxbariyat uz faoliyatida erishishi kerak bulgan bir xolat yoki tadbirdir.
Korxonaning asosiy uzgaruvchilari bu maksadlar, struktura, vazifa, texnologiya va odamlar.
Maksadlar. Korxonani maksadlarga erishishda odamlarni birgalikda ishni bajarishga imkon beradigan vosita sifatida karash mumkin. Maksad – bu gurux birga ishlab, erishishga intiladigan konkret oxirgi xolat yoki kuzda tutilgan natija xisoblanadi. Rejalashtirish jarayonida raxbariyat maksadlarini kuzlaydi va ularni korxonaning xamma a’zolariga yetkazadi. Bu jarayon kuchli muvofiklashtirish mexanizmi xisoblanadi, chunki u butun jamoaga nimaga intilishlari kerakligini kursatib beradi.
Korxonada maksadlar turlicha bulishi mumkin, ayniksa bu turli tipdagi korxonalarga taalukli. Biznes bilan shugullanadigan korxonalar uz faoliyatini, asosan, xarajatlar va olinadigan foyda chegaralarida ma’lum tovarlarni yaratishga karatishadi. Bu vazifa ularning rentabellikni va unumdorlikni oshirish maksadlarida aks etadi. Davlat korxonalari, ukuv muassasalari foyda olmaydi, lekin ularni xarajatlar xayajonlantiradi. Bu esa ma’lum byudjet cheklanmalari chegarasida uz xizmatlarini kursatish uchun zamin yaratadigan maksadlar tuplamida ifodalanadi.
Bundan tashkari yirik korxonalar kup maksadlarga ega bulishadi. Masalan, foyda olish uchun, biznes bozor xissasini oshirish, yangi maxsulot ishlab chikish, xizmatlar sifati, raxbarlarni tayyorlash va xatto ijtimoiy mas’uliyatlilik kabi maksadlarni kuyishi kerak. Butun korxona kabi, korxona bulimlari xam uz maksadlariga ega bulishlari kerak.
Struktura. Rasmiy korxonalar bir kancha boshkaruv pogonalari va bulinmalaridan iborat. Boshkaruvning funksional soxasi termini butun korxona uchun bulinma bajaradigan ishga taalluklidir, masalan, marketing, moliya va x.k.